پاورپوینت

پاورپوینت RAq3Z5n9

223 صفحه
8 بازدید
30 فروردین 1404

صفحه 1:
تهیه کننده براهیم اشراقی

صفحه 2:
طرح و اهداف ‎ek‏ ار ‎aren‏ نس به هی ی زر دمتخراد ۳ ‎ewer‏ 5200000 های بارز و مهم«جهانی صفراگیری منشا مواد آتشفشانی» رده بندی وزیژگیهای شیمیایی آن ©-آموختن رده بندى فعاليتهاى آتشفشاني و ویژگیهای هریک حآشنایی با خالات مختلف مواد آتشفشانی و اثرات آنها بر روى زهين ‎EB SW Ee SES Sees oe ste VEC ea Te Enno)‏ در ‎Cee eee ers gen‏

صفحه 3:
=| a ; 3 ‏طرح و اهداف‎ Se renee Vere eyes 00 ويرانكن آتشفتمانی و مراقبت از خطرات آن وهمچنین فراگیری نکات مثبت و منفی آنها: ا ا 0 ازتباظ آنهاابا فرايند 0 2 ©- شناسايى كسترش آتشفشانهاى أيران و وَيَدّكيهاى,.آنها و همجنين ‎eer naan e)‏ ۳[

صفحه 4:
وهرست عناوین فصل 1 آتشفشان شناسی فصل 2- منشا مواد آتشفشانی فصل © رده بندی فعالیتهای آتشفشانی فصل + حالتهای مختلف مواد آتشفشانی فصل © علل و پراکندگی آتشفشانهای عصر حاضر فمیل + سوّانج آتشفشاني و مراقبت ازآتشفشانهای عصر حاضر فصل > آتشفشتاتی واتکتونیی فصل 6 فعالیتهای آتشفشانی در ایران

صفحه 5:
)-|)مقدمه 1-2مثال هاى مشهوراز فوران هاي عهد حاظر اه 5 6 كنبد يادم 4-0 رابطه بین شکل آتشقشان و ترکیب گدازه

صفحه 6:
انتكار س ررد در بايان اين تسل تابر اتید ا 0 ریت ور بر ات و مرح رارسه 2 را ‎oth‏ سیر تن را درب در( توضيح دهيد. IEEE aad 230113111115505 شرح دهيد. رل ‎Pubs ess gil) Wes GMS CS fy Wyse IS‏

صفحه 7:
02 0005 0 0 0 ? مفاهيم ثازه آتشفشانشناسی دايك دهانهدروغین کوله ‎LY Las cal dusts‏ ay pets ie)

صفحه 8:
فصل اول - 5 007 آتشفشان شناسى " زمين در ابتدا به حالت كره كداخته اى بوده است كه يس از طى میلیونها سال بخش خارجی آن به صورت قشر سختی در آمد. "" اين يوسته به دفعات بر اثر عبور مواد مذاب درونى سوراخ كرديد و سنكهاى آتشفشانى زيادى به سطح آن رسيد كه اين عمل در عصر كنونى هم ادامه دارد. ‎٩‏ تمام پدیده هایی را كه منجر به فوران توده هاى مذاب شودء يديده آتشفشانى ميكويند و علمى كه هدف آن بررسى اين يديده ها باشد» ‎ECE TERE Ca eee eo ee)‏

صفحه 9:
فصل اول - 5 < مقدمه آتشفشان شناسی . . مطالعه آتشفشانها از چند نظر دارای اهمیت است: 0- از نظر اقتصادى استفاده از انرزى حرارتى آتشفشانها و انرزى كازهاى فومرولى براى كردش توربينها و به دست أوردن مواد شيميايى با ارزش كه امروزه در ايتالياء زلاندنو» زاين و ايسلند اهميت بيدا كرده است. در کشور ما نیز اخیراً برای استفاده از نیروی حرارتی زمین را

صفحه 10:
فصل اول :- ۱۳

صفحه 11:

صفحه 12:

صفحه 13:
2 ‎af he mel + “0‏ آتشفشان شناسی > تعریف آتشفشان ‏آتشفشانها دستگاههایی هستند که سطح زمین را با مناطق درونى زمينء يعنى جايدكه براثر بالا بودن دماء سنكها به صورت مذاباند» مربوط مدكند و از آن ‎ree‏ 00 ‎0 ‏مشود

صفحه 14:
فستل او ب- 0“ 1 آتشفشان شناسی > تعریف آتشفشان + 1 oR bee Cpe Le) ‏برجستگیها و اشکال خاصی ایجاد مدکنند.‎ Rept NPE peers yern ex ieee hi ew ETDS) ‏و دراکثر موارد» مراحلخروج مواد یا مراحل فعالیت‎ ۱۰۷۳۱۱۱۱

صفحه 15:
2 ‎af he mel + “0‏ آتشفشان شناسی > تعریف آتشفشان ‎SUSE TE OTT Sere h eon rae ‏و‎ POON ‏آتشفشان در داخل آن قرار دارد و معمولاً از آن دودهای غلیظ‎ ‏و رنكى خارج منشود.

صفحه 16:
Ash cloud Composite Side vent. Volcano Lava / flow Parasitic Layers of ‏تس‎ lava and ash emitted by the volcano

صفحه 17:
مثالهایی از فوران ۲ 9 ‎oe ۱ 2‏ ۱ آتشفشانهای مشهور ك6 + ‎J‏ "ا الف - وزو Babes Sei ‏جزایر هاوايي‎ "ا ج - يله دراقيانوس ‎pai‏ د - بزيمياني ۰ - پاري کوتین در

صفحه 18:
‎ene‏ مثالهايى از فوران 7 آتشفشانهاى مشهور " الف - فوران كوه وزوو ‎is) Ee)‏ ا 0 مشابه به فوران سال 2 تولید نموده باشد. اين فعاليت آتشفشانى شامل دومرحله است: ‎DST SOS e eT el ere Oe or eer In‏ ا ‎Pere SIS‏ ۷ خارج مدشد افزوده ۹

صفحه 19:
فصل اول - ‎ .‏ مثالهايى از فوران آتشفشان شناسی آتشفشانهاى مشهور 2101 در عين حال حركات زلزله و غرشهاى زيرزمينى به وقوع پیوست و انفجارهای کوچك سبب پرتاب مواد به خارج كرديد. ‎SED PO Be‏ 5 ©- مرحله اصلى: مرحله اصلى فوران در © آوريل 2ك با انفجاری بسیار شدید آغاز شد...

صفحه 20:
0 ee) . - ‏فصل اول‎ 7 آتشفشانهاى مشهور ‎Host‏ ۳7 ‎rere ncy‏ 0 لك به پهنای 66000 مترء تا ارتفاع چند هزار متر صعود نمود و به 511000 در شب تا 0 آوریل» انفجاری بسیار شدید سبب پرتاب حجمهای بسیار بزرگی از مواد جامد شد و سیلی از كدازه به طرف دهکده بوسکوترکاز به حرکت درآمد و آن را به كلى ويران نمود.

صفحه 21:

صفحه 22:

صفحه 23:
0 ”0 ل آتشفث ان شناسى أتث 0 انهاى 0 ر ب - فوران كوه مونالوآ (در جزاير هاوايى) در سال 199 فوران مونالو((9) با فوران وزوو بسیار متفاوت است. ‎PRS eS y ye ene eer ere Rarig recs nae mes)‏ ‎se ng)|‏ ا ‎RESON ol no NOTES WO DE Keene‏ 0 روز به طول انجامید. علانم اولیه با ثبت حرکات زلزله همراه بود که کانون عمقی آن در 6 کیلومتری و کانون سطحی آن در سه کیلومتری محل بروز آتشفشان قرار داشت .

صفحه 24:
Homestead, ‏ی‎ Kalo 2 ‏يلي‎ Pont | Waipshoshos سا 9 Makuu? Mountain View Pahoa 3° 30 Kaniahiku village” Mauna Loa 4170 ‏تست‎ Kaueleau, veleane | 5 Kamaili, SHatémaumau Kehena, Niukukabi 9 HAWAII imu Kau 3 Desert alapana VOLCANOES: NATIONAL PARK Keauhou, alakomo Middle Moaula Camp, Hiles ‏بر‎ ‎4 ku Helau PACIFIC OCEAN oe ge og peop 15 Honuapo,

صفحه 25:
PACIFIC OCEAN 20 Honolulu Landi kukii Heiau sea Honaunau®? Hookena| Hohonu 1 Seamount Hoopuloal 2 00۵ 2 iy Por > ‏مامه عازه ب اناما‎ 5 011 | both 2 0 Seamount 1507 Lees ۳

صفحه 26:
فصل اول - ‎ .‏ مثالهايى از فوران | آتشفشانهاى مشهور ج - فوران كوهيله در ماه مه ©0900 كوه يله در جزيره مارتينيك در درياى كارائيب در اقيانوس اطلس واقع است. در روز © ماه مه سال ك4 در ساعت © و دو دقيقه فعاليت كرد و در ساعت © واسه دقيقه همان روز فعاليت آن خاتمه يافت و در كمتر از يك 0

صفحه 27:
فصل اول - ‎ .‏ مثالهايى از فوران آتشفث ان شناسى أتث 0 انهاى 0 5 د - فوران کوه بزیمیانی ‎STE SOY‏ ا ‎OBE Yee eer‏ ‎ete Sete‏ ‎PUR RIC CTRL Era \ oro WO MOREE COT Sor ODE)‏ طول کشید و بعد هیچگونه فعالیتی در آن دیده نشد. " شدت انفجار اين كوه تقريباً معادل (000)© ۱۱ شدت انفجار آن (0000(0(0 برابر بمب اتمى بود كه در سال ‎ERT MONS tne)‏ 2 ل

صفحه 28:
۳ مثالهایی از فوران ‎erg hh‏ | آتشفشانهاى مشهور ۰ - فوران کوه پاردکوتین در مکزيك اين آتشفشان شكل ساده و منظمى دارد و تولد آن در ‎re‏ 0 فوريه 09629 با خروج اسكورى نمايان ‏إديد. ‏صبح روز بعد از آن» ارتفاع مخروط آتشفشانی به 6 متر ‎MCRD)‏ ل ار متر و در يك سالگی 0600 متر ارتفاع پیدا کرد» در ‎۳

صفحه 29:
فصل اول - ‎ .‏ مثالهايى از فوران | آتشفشانهاى مشهور فوران کوه پاردکوتین در مكزيك 0 كدازههاى روانء كه از يكى از دامنههاى آن سرازير شد» تا جندين كيلومترى محل خروج حركت نمود و شهر سنخوانيارانكاريكوتو(©2) را كه در 00 كيلومترى آن قرار داشتء نابود كرد.

صفحه 30:
فصل اول - ‎A‏ ‎Crier] ALS 0 3 Js =‏ ان آتشفشان شناسى هر آتشفشان داراى ساختمان خاصى است كه در مجموع به ‎ene eee Cen‏ ا ل ل 3 سسكردد. "ا دودكش اتشفشان "" دهانه آتشفشان 0

صفحه 31:
Pen ‏گنبد یا دم‎ > 2 me اكر مواد كداخته در اطراف نقطه خروج به صورت برآمدكى ‎TOD C7‏ ا 0 به وجود مدآید که اختصاص به كدازههاى اسيد يعنى انواع ویسکوز دارد )مانند گداز ههای ریولیتی» داسیتی و تراکیتی(.

صفحه 32:
فصل اول - ا ‎Po‏ آتشفشان شناسى 5 شكل كنبدها در سطح زمين متفاوت است و از اين نظر جهار نوع زير قابل تشخيص است: ات "ا كولهها ee Ae. " بالا آمدگی سوزنی یا پلاگ

صفحه 33:
فصل اول - رابطه بين شكل آتشفشان و 7 0 SESS ‏ا‎ eri ssa ‏مانند رودي جريان مي يابد و كاهي فلات كم ارتفاع و‎ ‏وسيعي را تشكيل مي دهد كه به آن بازالت جلكه اي‎ هي گویند.

صفحه 34:
”0 رابطه بين شكل آتشفشان و 7 0 د " اين مخروط ها كوجك ودر فوران هاي نوع استرومبولي با تركيب بازالتي يا آندزيت بازالتي به وجود مي ايند - اساسا در اثر دخالت آب به وجود مي ايند مخروطهاي خاکستر گاهي به صورت مخروطي بر روي آتشفشانهاي مرکب و مخروط هاي سپري هم دیده مي شوند.

صفحه 35:
فصل اول - رابطه بین شکل آتشفشان و ۳۹۰ ۲ ترکیب ‎BRS‏ ها ج- آتشفشان هاي ريوليتي * فاقد مخروط هاي مرتفع هستند و غالبا فرو رفتگي هاي ولكانيكي وسيعي را تشكيل مي دهند كه مي توان آن ها را ‎eer)‏ هاي وارونه در نظر كررفك. (مثل درياجه تويو در زلاند نو)

صفحه 36:
‎ern‏ رابطه بين شكل آتشفشان و ‏7 0 د- رونه هاي گوگردي ‏۱ ‏داسيتي دارند مقدارزيادي گوگرد در اطراف قله خود ته نشین مي کنند گوگرد ناشي از خروج گازهاي گوگردي ‎eave ‏«ه- روانه هاي مانيتيتي ‏" اين روانه ها به شدت حفره دارودرسطح آن منظره طنابى ديده مى شود.

صفحه 37:

صفحه 38:
فصل دوم - 8 0 - مقدمه منشا مواد آتشفشانى موادسازنده تمام آتشفشانها ماده مذابى است كه به آن ماكما مدگویند. ماگما» مذاب سیلیکاته متحرك داغی است که از انجماد آن سنگهای ماگمایی تشکیل مشود. سنگهای آتشفشانی گروه مهمی از سنگهای ماگمایی بشمار مدآیند که خود از انجماد ‎fo EE POSURE ORES E CTS FSM aS ESE)‏ ا ا ا ال بنابراین سنگهای آتشفشانی حاصل انجماد گداز ههاست .

صفحه 39:
فصل دوم - منشا مواد آتشفشانى 0 - مقدمه eee ‏مستا‎ ‎005 OS ete ‏ا ل ا‎ ee ‏ا‎ a sa5 PPR Srpeter | ever eB Rte ELUNE Te Ee Se WOT cE SY ERODES Re.

صفحه 40:
فصل دوم - ۳ ‎iF‏ 007 منشا مواد آتشفشانی 2 ا ا 1 از تولید به علت چگالی کمتر خود نسبت به سنگهای اطراف به طرف سطح زمين حركت مدكند. در ضمن صعود تغييرات فيزيكى و شيميايى مهمى در آن اتفاق ‎ter eee‏ م ا 00

صفحه 41:
فصل دوم - 5 منشا مواد آتشفشانی 2 تسار را را زمين به سطح زمين برسد و به اين ترتيب كوههاى آتشفشانى يا جريانهاى كدازه توليد نمايد و ممكن است در درون يوسته يا ‎ees‏ ا * تشکیل ماگماء از ابتدای تاریخ زمین بارها تکرار شده و صعود آن باعث خروج تدريجى مواد سازنده كوشته و يوسته زمين از جمله سيالات آن شده است.

صفحه 42:
‎٠ oS‏ > تركيب ماكما ‏7 مواد آتش اتشفشانى 3 ‎ean}‏ ۳ بسيار بيجيده است. ‎Sees]‏ 0 70 ا 5 ‎ere a‏ هنگام آتشفشان یا قبل و بعد از آن از دهانه خارج مشود و مواد مایع؛ که براشر انجماد تولید سنگ مىکند» نشان دهنده ترکیب اصلی ماگما مباشند. ‎

صفحه 43:
۳ منشا مواد آتشفشانى د تزكر ناكما ماكما وقتى به سطح زمين مدرسد كدازه نام مىگیرد و از انجماد آن سنگ آتشفشانی به وجود مدآید ولی هیچگاه ۱0 Wah eegeeO Re IP ON) ‏زیرا فشار گازها وبه ویژه آب» دمای ذوب را کاهش مدهند.‎

صفحه 44:
فصل دوم - ی ی - اقسام ماكما ‎COED FYE‏ ا ‎Pane cee CORE‏ کرد: ‎eer‏ ۱ 0 و

صفحه 45:
فصل دوم - ‎AAR‏ 0 را رت ماگما خود از ذوب سنگهای درونی زمین به وجود مدآید. برای ذوب سنگهای درونی زمین چند مکانیسم مختلف پیشنهاد شده است كه برحسب موقعيت ممكن است هريك در ايجاد ذوب مؤثر باشد: ‎CL OCe eC rer‏ ۱ ‎CNC Ee oe an‏ Reeve ‏ل‎ rr Sera ‏سنگها موثر است‎ ‏د - ذوب در نتيجه حركات اصطكاكى‎ "

صفحه 46:
فصل دوم - SEC ee توت * دماي ذوب سنگ هاي بازيك 96000) درجه است چنیین دمايي درسنك هاي پوسته وجود ندارد بنابرین عمل ‎Sears‏ ل | كوشته فوقاني تركيب بريدوتيتي دارد .

صفحه 47:
Sen ‏منشا ماگماها‎ 2 ‏منشا مواد آتشفشانى‎ ‏علل تنوع كت‎ ‏و ل‎ pee ORE BNI GRC ES Serer) ‏ا‎ ‎JLB Ly) 5 Gee -O 200 ‏مقدار مواد فرار به ویژه آب و‎ -< ۱ Cin)

صفحه 48:
فصل دوم - SEC ee Sa 8 - ذوب سنگهاي پوسته( باتولیت هاي طویل در حاشیه قاره ها مثلا شيلي) " 2- تفريق و تفكيك ماكما در طي صعود طرح باون - epee)

صفحه 49:
فصل دوم = 5 ‎Be‏ ‏منشا مواد آتشفشانى 0 " علل تغيير و تحول ماكما در حين صعود © مورد: 0- بين ماكما و سنك ديواره با تركيب متفاوت واكنشهايى انجام 0 2- ماكماى اصلى با ماكماى ديكر تلاقى كند و با آن مخلوط شود (اختلاط ماگمایی). ‎CREO ۱ ۱‏ بالا متبلور شده و به ‎ee‏ 9 ماكما جدا شود (تفريق).

صفحه 50:
فصل دوم - 5 06 منشا مواد آتشفشانی 2 ماگماها " علل تغيير و تحول ماكما در حين صعود © مورد: <4- كازها و بخارات از ماده مذاب خارج شود. در اين عمل بعضى از عناصر ممكن است به خارج منتقل شوند (انتقال كازى). 2 يك ماگما در شرایط خاصی از فشار و دما به دو ماگمای ‎ae ens‏ ل لي ا

صفحه 51:
‎aces‏ - اختصاصات فیزیکی ماگما ‏منشا مواد آتشفشانی م ‏ریولیت داسیت آندزیت بازالت ‎POO-SO® #‏ کر کار ‎ACOD SSO‏ 000 ‎ ‎ ‎Tate) ee eT pe eee eT 0‏ برسانتيمتر مكعب - جكالى از ريوليت به آندزيت به تولئيت بازايت به آلکلی بازالت اضافه می شود ‎- ‏" تعريف - فشار - دما - تركيب شيميايى - بلورها - حباب هوا

صفحه 52:
فصل دوم - 5 - د اد منشا مواد آتشفشانى 00 موا مذاب ‎rer]‏ ل ا ۱ ب - افزايش حجم مذاب در ناحيه منشا ج - گاز دار شدن ماگما ‎ean)‏ ا ۳-۳۰

صفحه 53:
فصل دوم - ۳ 5 تمه وه » منشا مواد آتشفشانی 2 سری سنگهای آتشفشانی Sa * ایالت سنگ شناسي - خط آندزیت - کمپلکس هاي آذرین ‎IE BG) es eS) a ga -‏

صفحه 54:
0 ”0 5 منشا مواد آسدنی: > رده بندی شیمیایی سریها 20200 ere ‏ا ا‎ Ty) ‏مختلف را از هم جدا كرد.‎ نمودار آلكالي بر حسب سيليس * نمودار كونو ا

صفحه 55:
فصل دوم - منشا مواد آتشفشانی < هاوايى و مدل مك دونالد در جزاير هاوايى مى توان بازالت تولئى ايتى و بازالت آلكالن را با هم مشاهده نمود . به نظرمى رسد كه بازالت تولئى ايتى اوليوين دار اول به سطح زمين رسيده است و بازالت آلكالن بعدا به بيرون سرازير شده است.

صفحه 56:
فصل دوم - 0 7 5 1 هر قدر كه از اقيانوس به سمت قاره بيش مدرويم بر مقدار الكالن به ويزه يتاسيم افزوده مدشود. در اين محل؛ در وسط اقيانوسها بازالت تولشايتى» ۱ ‏ا‎ LEU eens به ظهور رسیده است . * این رابطه به نام کاشفین آن رابطه ریتمن - کونو معروف است و احتمالاً در تمام حاشیه فعال قارهای وجود دارد.

صفحه 57:
فصل سوم - 5 ‎{es‏ 050 Pee bet en ee eO EL ERED) ‏آتشفشانها از جنبههای مختلف طبقهبندی مشوند:‎ ويزكيهاى ظاهرى؛ جنس و تركيب ماكما نوع فعاليتهاى ‎reece]‏ 0 در دو فصل كذشته ويزكيهاى كلى و ساختمانى آتشفشانها و همچنین جنس و ترکیب ماگما و ردهبندیهای شیمیایی آنها مورد بحث و بررسى قرار ككرفت. ردهبندى فعاليتهاى آتشفشانى موضوعى است كه در اين فصل بررسی منگردد.

صفحه 58:
فصل سوم - 5 ‎i ١‏ 5 مقدمه ا 2 " اسكروب ( دائم - ملايم - شديد ) " مركالى و لا كروا ( هاوايى - استرومبولى - يله - وزو ) كوتن اقسام فوران ها را به دودسته تقسيم كرد ( با ماكماى ‎(dade GLSL L- oly‏ 00

صفحه 59:
فصل سوم - ۳ ۳ - مقدمه رده بندى فعاليتهاى آتشفشانى كوه وزوو كه در واقع از نوع انفجارى است ولى همين ۳ در بعضى از مراحل فعاليت خود مشخصات فورانهاى نوع ال ا ا ل ا ا ‎Cte‏ ‎here Marron)‏ 1 الا ال ولى مدتوان هر مرحله از فعاليت يك آتشفشان را با فعاليتهاى شناخته شده و كلاسيك مشخص نمود.

صفحه 60:
فصل سوم - ۳ ۳ - مقدمه ۱ * کوتن اقسام فورانها را به دو دسته تقسیمبندی کرده است: " الف - آتشفشانهايى كه ماكماى نسبتاً روان دارند» غالباً يرتاباسكورى و كدازه و جريانهاى متعددى از مواد مايع درآن ديده مشود و به ندرت خاكستر از خود خارج ‎ae‏ ‏ب - آتشفشانهایکهگداز هبسیار غلیظدارندوباانفجاربسیار ا ا 0 غالبا ز اجتماعگداز هآنهاگنبد و یاسوزنبهوجود مدآید.

صفحه 61:
‎oo‏ رده بندی بر اساس ‎Pe eerie ETE)‏ 1 ا 2 " به طورکلی برحسب اهمیت موادی که از زمین بیرون مدید فورانها را به انواع زيرتقسيمبندى مدنمايند. 5250070 ‎TOBY oie‏ ۳ ‎BS ey eae‏

صفحه 62:
فصل سوم - 20 رده بندى فعاليتهاى آتشفشانى اهميت مواد خارج شده " الف فوران هاي اصلي " معمولاً تحت عنوان فوران اصلى از مراحل تشكيل يك آتشفشان جديد صحبت ممشود. اين فورانها را نمدتوان از فورانهايى كه دودكش مسدود دارند مجزا نمود. ولى مدتوان ادعا كرد كه در فورانهاى اصلى دودكش جديد حاصل مدشود ‎Tees‏ ا ل ل 0 بازسكردد

صفحه 63:
فصل سوم - 20 رده بندى فعاليتهاى آتشفشانى اهميت مواد خارج شده eee wey on "" فوران كازى انفجارى ممكن است دهانه مسدود آتشفشان را ل ا 0 هر نوع گدازه است. جنانجه دهانه آتشفشان ايرازودر كستاريكا براثر انفجار كازها حاصل كرديد كه فعلاً با جمع شدن آب در داخل آن دياترم به وجود آمده است. نمدتوانيم منشأ ‎lati us 4S 15 la IS‏ ل 0

صفحه 64:
فصل سوم - رده بندى بر اساس ‎CWE eee) 1 Pe eerie ETE)‏ ‎pe Weer eon‏ فورانهای گازی غالباً در آتشفشانهای نیمهخاموشی که دهانه مسدود دارند حاصل مىشود. فورانهای مزبور به وسیله دانا ‎ety‏ ا ا ا ‎Pap Sip ely‏ 1 ل فونولف فوران غيرمستقيم نامكذارى شد.

صفحه 65:
فصل سوم - رده بندى بر اساس ‎CWE eee) 1 Pe eerie ETE)‏ ‎ep Se Weer eon‏ "" بهترين مثال شناخته شده و از اين نوع فورانهاء فوران باندايى - سان در زاين است كه انفجار در ساعت 78> صبح ينجم ,4455 © ©0266 با صداهاى وحشتناك شروع شد و نيم ساعت زلزلههایی احساس گردید و سپس ستونی از بخار آب و خاكستر تا ارتفاع 000 متر به آسمان صعود نمود

صفحه 66:
20 - ‏فصل سوم‎ CWE eee) 1 Pe eerie ETE) ep Se Weer eon " درفوران باندايى - سان در زاين ©0 تا 00© انفجار به دنبال هم اتفاق افتاد كه همراه آن» تودههايى 255 قدیمی به ‎p rrr p>)‏ ل ۹ شدن سنكهاى قديمى حاصل كرديده بود» تا ارتفاع 000000)© ‎lte s‏ ات الت ل ا لم كرفت. بالأخره دهانهاى به شكل نعل اسب به قطر تقريبى © كيلومتر باز ككرديد. مدت اين فوران كمتر از © ساعت طول كشيد

صفحه 67:
20 - ‏فصل سوم‎ CWE eee) 1 Pe eerie ETE) " ج- فوران هاي آبدار ‎ere‏ ا 1 ماكمايى قرار كيرد آب آن كرم و به بخار تبديل مسشود. افزايش فشار باعث انفجار مخزن بخار مدكردد و در اين حالت از جار ادر ‎noe‏ 000 1205920103 ‎ENON GWOT‏ ا ل كت

صفحه 68:
20 - ‏فصل سوم‎ CWE eee) 1 Pe eerie ETE) ی ‎aC‏ فوران هاي ۳1 ‎weet‏ ا ا م 9۳۳27 نوع دوم نوع سوم نوع چهارم نوع يشحم

صفحه 69:
20 - ‏فصل سوم‎ CWE eee) 1 Pe eerie ETE) " ج- فوران هاي آبدار نوع اول: يكى از انفجارهاى آبدار شناخته شده مربوط به ‎Ce WISE C Ce en OTN BN eGo CONG)‏ ۱9 هرت " نوع دوم : فوران سورتسى سال 0999 در ايسلند با شر كرس در اين منطقه كدازهها به كف دریای کمعمقتر نزديك شد و از برخورد آن با آب دریا انفجار ل ا 5 ارتفاع زياد به هوا يرتاب شد.

صفحه 70:
فصل سوم - 20 رده بندى فعاليتهاى آتشفشانى اهميت مواد خارج شده 0 ‏فوران هاي‎ ae LJ ‏نوع سوم : فوران آبدار كيلوئه در سال <0©©6©2 را‎ " ED OTS ONC ‏ا ا‎ آتشفشان و نفوذ بعدى آب به داخل مجارى خالى تصور ‎B eet ip meter)‏ ا ل 0 00 شدیدی تولید نمود و تا 072 روز ادامه داشت.

صفحه 71:
20 - ‏فصل سوم‎ CWE eee) 1 Pe eerie ETE) " ج- فوران هاي آبدار - نوع جهارم - فوران انفجاری کراکاتوا» که مرگیارترین آتشفشان تاریخ معاصر ‎rem e rer‏ ا آغاز شد و حالت انفجارى نداشته است. ولى با ورود آب دريا در مجراى آتشفشان انفجار أبدار مهيبى به وقوع ييوست و كوه اتشفشان و قسمتى از جزيره را از روى زمين جارو كرد و به هوا يرتاب نمود.

صفحه 72:
20 - ‏فصل سوم‎ CWE eee) 1 Pe eerie ETE) " ج- فوران هاي آبدار لو پنجم. - در فوران انفجاری کوه سنتهان 1906 در ایالات متحده» ابتدا با صعود ماگماء آبهای نفوذی قله کوه تبخیر شدند و فورانهای انفجاری به وقوع پیوست. در اين میان» گنبد ترك برداشت و آبهای ‎Te cee mee IeCe ce eevee Ss)‏ ۱ ‎ys! |‏ 2500

صفحه 73:
فصل نوم - ا 2 الف- آتشفشانهاى نقطهاى OTe ‏این آتشفشانها را مرکزی هم ا‎ ‏ل اك‎ RP Ore Oe Eee OTe RPE Be) a Fer ex ۱ avee rae Teenie eee nie oie 2- نوع يله يا آتشفشانهايى كه مواد خميرى از خود خارج "ا <6- آتشفشانهاى انفجارى شديد

صفحه 74:
فصل سوم - 1 1 - اقسام آتشفشان رده بندی فعالیتهای آتشفشانی 7 نها ب - فورانهای خطی یا فورانهای شکافی ۳ ‏را اس رل ار‎ lage ‏امتداد يك شكاف حاصل ممسشوند. باز شدن جنين شكافى با‎ ‏زمينلرزههاى شديد همراه است. فورانهاى خطى را نبايد با‎ ete es SB BESET Ce ese.) ‏هستند كه به طور شعاعى در دامنه كوههاى آتشفشان و برائر‎ ‏مسدود شدن دهانه اصلى توليد مدشوند.‎

صفحه 75:
فصل سوم - ۳ سح ۵ج اد رده بندی فماید ‎eee‏ 3 اقسام ‎alte si]‏ REE cr SS Serre eve Ceres Ser ل 0 ۵- فورانهای خطی انفجاری

صفحه 76:
ene) رده بندى فعاليتهاى آتشفشانى 5 اقسام آتشفة نها رده‌بندی آتشفشانها براساس محل فوران یا انفجار ۱ ‎ee een re aes‏ 0 00 اقسام فوق اضافه کرد: الف - فورانهای زیردریایی ب - فورانهای زیردریاچهای ج - فورانهای زیر یا داخل بخچالها

صفحه 77:
ar oo حالتهای مختلف مود آتدنشان 7 مقلمه BRC aR EGC Reh PCED PCW ec Pry ‏سه حالت كازء مايع و جامد هستند كه كَاهى مجزا ولى اكثراً با‎ ‏هم از دهانه خارج مدشوند.‎ ‎Cw ea ese Levan‏ ا 0 1 ك2 دماوند(» در هنكام فعاليت انفجارى مواد جامد و ‎MNS‏ ودر ا ا ۱

صفحه 78:
فصل چهارم - ۲ - مقدمه حالتهای مختلف مواد آتشفشانی رابطه بين فشار با حلاليت كاز (5) در آب را (كه به صورت درصد وزنی اندازهگیری مشود) در دمای ثابت از فرمول زير به دست مبآورند: مد که در آن 0 ۰ فشار محیط خارج (در اینجا فشار همه جانبه) و م فشار درونى كاز و ج و ضرايب حلاليتائد.

صفحه 79:
م ۱ ا 2 ‎ed — —‏ ماگما» « یاگار » ‎Bers 7s ep ores =‏ ۳ مکند: ب مک از ‎uae‏ ‎us‏ ماگما " ييرو ماكّما "ا ايى ماكّما

صفحه 80:
فصل جهارم - 7 ‎Bre yer‏ حالتهاى مختلف مواد آتشفشانى فوران هاى آتشفشانى - هيبو ماكما: در فشار خيلى زياد يعنى در اعماق زياد يك ستون ماكمايى وجود دارد و از كاز اشباع است. * - پیرو ماگما: واجد گاز است و اين گازها به صورت حبابهايى در آن قرار دارند و تمايل زيادى به جدا شدن ازماده مذاب دارند .

صفحه 81:
فصل چهارم - ۳ 0 حالتهای مختلف مواد آتشفشانی ‏ فوران های آتشفشانی ل ‎Cy Tore NTO‏ 19[ ماكمايى وجود دارد. بنابراين بر حسب مقدار كاز موجود در ماكماء ايى يا ييرو يا ‎Ree artery‏ ی ‎TOBY‏ آن تغییر مکند.

صفحه 82:
ar oo 1 گازهای آتشفشانی 1 EGS Re Ws FON) ETRE eC ET ESu |S NOE CONE eISSN peer] ‏کوچکی در مدآیند.‎ US ‏ا‎ SES ey ee renner) ‏بيش از فشار خارج استء به سرعت انجام مدشود و رفته رفته‎ ‏مقدار آن به حدى زياد مشود كه ماككما منظره جوشان بيدا‎ ‏مبکند‎

صفحه 83:
فصل جهارم 25 گازهای ‎sa‏ ۳ انی حالتهاى مختلف مواد آتشفشانی بديده وزيكولاسيون: 0( ا 010 كاز تفكيك مشود و به علت خروج سريع كازء كدازه حالت جوشان پیدا مدکند. " مقدار قابل ملاحظهاى 3 گازهای آتشفشا + هنگام فعالیت ‎vil‏ ا ا ل 0 مشخص نمودن جنس أآنها بسيار مشكل است.

صفحه 84:

صفحه 85:

صفحه 86:
ar oo 00000 - گازهای آتشفشانی فومرولها یا گازهای آتشفشانی را از دو نظر مدتوان تقسیم نمود: ea ain - فومرولهاى قليايى كه به صورت آمونياك» نوشادر و بعضى از تركيبات كلردار خارج مدشوند. " - فومرولهاى اسيد كه به مراتب فراوانتر از فومرولهاى ‎Pe)‏ ا ‎PRY EYE Sacre te cee er‏ ع ‎REE OCW As)‏

صفحه 87:
ar oo ۱ 0101011001 ۳ bi Ser) ‎d ORTON E LEPC OS TAP gL‏ ا البته هر قدر از كانون آتشفشان دور شويم دماى فومرولها كاسته مدشود و هر قدر زمان استراحت آتشفشان زيادتر باشد دمای آنها 0 ‏| فومرولهای 9 ‏ا ا ۳ © آبفشانها يا زيزرها (5اء5لاع6©)

صفحه 88:
ar oo pee eer YS eee are e گدازه عبارت از توده مذاب ناهمگتی که در آن آثار پدیدههای حرکتی یا هيدروديناميك و سرد شدن دیده شود. كدازه به صورت جريانهاى كدازه (روانه) كم و بيش غليظ ا ا ل ا ی سنگهای آتشفشانی به وجود مآید.

صفحه 89:
فصل چهارم ۳ ‎jhe mets‏ 011110007 - گدازه آتشفشانی حرکت گداژه " كسترش كدازه يا امكان جريان يافتن كدازه تابع عوامل مختلف است كه مهمترين آنها عبارتاند از: ED SWE eRe me Rew ‏ا‎ Were) ‏به جلو مدراند و بالاخره سرعت سرد شدن آن.‎ ‏جدا كردن اين عوامل از هم ديكر خيلى مشكل است.‎

صفحه 90:
فصل چهارم - و ایا مت ره - تک آتشفشانی اشکال انجماد گدازه نحوه سرد شدن كدازهها متفاوت است و در نتيجه اشكال مختلفى ايجاد مدشود. عوامل اصلى كه در شكل جريانها تاثير دارند عبارتاند از رابطه روانه با مخروط توپوگرافی قبل از آتشفشانی» ویسکوزیته» مقدار گاز گدازه» حجم و سرعت خروج مواد این تخل یار اند از

صفحه 91:
ar oo pee eer YS eee are e اشكال انجماد كدازه 1 Reet Sete OE DEO ۱ CMRI ver ern TSE) Is CREST) ‏سورفوزيون (يديدهاى كه يك ماده به طور اتفاقى در بايينتر‎ 6000-1 ‏تت ا ل ا‎ ees) ‏بسيار زياد در نظر كرفت.‎ ا

صفحه 92:
كل ‎Sen‏ - گدازه آتشفشانی حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اشكال انجماد كدازه ب - هر گاه بخش سطحی گدازههای روان؛ نیمه جامد باشد و به وسيله جريانهاى زيرين حمل كردد» نيروهاى مكانيكى سبب خرد شدن آن مدشود )اتوكلاستيك( و آن را به صورت قطعاتى در سآورد و با خود حمل مدکند و گدازه قطعه قطعه شکل مسكيرد.

صفحه 93:
كل ‎Sen‏ - گدازه آتشفشانی حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اشكال انجماد ‎PSR‏ ج- هنكامى كه كدازههاى روان فاقد كاز باشند (ايى ماكما)» ‎ROD SUS Eevee Ter ee cern Ce ES EO oom‏ ل ا 1 ياهوهو يك اصطلاح هاوايى و اختصاص به بازالتها دارد. ياهوهو خود حالات مختلف دارد كه عبارتاند از: 27 e SL 8 گدازه سنگ فرشی * گدازه تومولونید

صفحه 94:
فصل چهارم - ای وت 21000071 - گدازه آتشفشانی اشکال انجماد گدازه د - هورنيتو: كدازههايى كه در حال سرد شدن باشند خارج شدن گاز از بعضی نقاط ممکن است سبب انفجار ضعیف گردد و در نتیجه به طور محلی مخروطهای کوچکی از اسکوری تولید ل ۳ در اين مخروط بمبهای دوکی شکل و اسکوریهای جوش خورده به فراوانی دیده مشوند.

صفحه 95:
كل ‎Sen‏ - گدازه آتشفشانی حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اشکال انجماد گدازه ۳ D NRCEE Way ‏منشوند. در كدازههاى باز يك كانيها كم و بيش فرصت تبلور‎ ‏ا ا ل ل لم‎ IECD ‏در قسمتهاى تحتانى روانه» نوعی دگرگونی حرارتی ایجاد‎ ‏مشود و به ویژه خاكهاى قديمى و زيرين پخته و به رنگ‎ ‏قرمزآجرى در مسآيد كه به آن خاك فسيل يا يالئوسل مدكويند.‎

صفحه 96:
كل ‎Sen‏ - گدازه آتشفشانی حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اشکال انجماد گدازه و - تبخیر آب در زیر گدازهها سبب تولید حفرههای بیشمار ‎ar‏ ا ل ا ‎Se ee‏ این غارها را غارهای زیر گدازهای مىگویند که اندازه آنها متفاوت است. در برخی نقاط با خالی کردن قسمت زیرین غارها آغل گوسفند در آن ايجاد شده است. )ارتفاعات طالقان(

صفحه 97:
كل ‎Sen‏ - گدازه آتشفشانی حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اشكال انجماد كدازه ز - در گدازههای نسبتاً ویسکوز آخرین حرکت گدازه سبب ‎CEST ES SO e pee eae eee e Cero SETI‏ در مقاطع ميكروسكيى مدتوان جهت حركت را از روى ميكروليتها تعيين نمود. بافت اين نوع از كدازهها را بافت جريانى يا تراكيتى مسكويند.

صفحه 98:
كل ‎Sen‏ - گدازه آتشفشانی حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اشكال انجماد كدازه ا ا ا ا ل منقبض مسكردد و اين انقباض باعث ييدايش شكاف در آن ‎Eyer‏ ‏اين شكافها بر سطح ایزوترم عمودند و تا اعماق گدازه ادامه ۳

صفحه 99:
رم - گدازه آتشفشانی حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اشكال انجماد كدازه ا ‎STADE LOE CONE‏ نفوذى قائم بالا مدآيند ونك تشكيل مددهند يس از سرد شدن در قسمتهاى تحتانى منشورهاى قائم» موازى و به هم فشرده را به وجود مدآورند.

صفحه 100:
كن ا ‎ar‏ 2 0000 0 cs 13) a ‏مواد آتشفث‎ Aw ۳ ‏الت‎ اشکال انجماد گدازه ی - گدازه بالشی : گداز ههای روان بازالتی فاقد گاز وقتی به آب ‎eer Se)‏ ا ا رو تس © تا (0© سانتيمتر يوشيده مدشوند. اين يوسته بر اثر فشار 9 ioe) ‏بعضى قسمتها ترك برمسدارد و كدازه به شكل تاول از آن بيرون‎ 50 ‏مزند و در نتیجه گلولههای بزرگی به طول 000 تا‎ سانتیمتر و به عرض (90 سانتیمتر از آن تولید مشود که به آن اشكال بالشى يا كيسه آردى يا ييلولاوا مدكويند.

صفحه 101:

صفحه 102:

صفحه 103:

صفحه 104:

صفحه 105:
سس 5 | he pean cOwr Pre ‏به مواد جامد آتشفشانى كه درنتيجه ته نفست و انباشتگی مواد‎ ‏ناپیوسته به صورت یکپارچه درآید نهشتههای ولکانی كلاستيك‎ از نظر زایشی سه نوع آن قابل ذکر است: الف - اتوكلاستيكها ب - ولکاندکلاستیکهای ریزشی و ا د لكت

صفحه 106:
Pare ewere ‏مواد جامد آتشفشاذ‎ > a iw < ‏ار ۱ مواد‎ IPSS err CW SU WC RY EUR pe rer Caeare WERE) ‏و انفجارات آتشفشانى به خارج يرتاب مشوند و ساختارهايى‎ ‏ا م‎ BTC eS eD ate) ‏كليه مواد منفصل و ناپیوسته پرتاب شده از دهانه آتشفشان را‎ 0

صفحه 107:
أبعت 3 06 > مواد جامد آتشفشانى فصل چهارم ‎Bonk‏ ‏21000071 ‏۳ ‏2 ‏مواد منفصل آ ‎wo‏ ‏انواع مهم شنت * خاکستر "ا يونس يا يوميس " اسكورى "ا بمب " اشكهاى كداز هاى ‎ie‏ "ا يوكه معدنى

صفحه 108:

صفحه 109:

صفحه 110:

صفحه 111:

صفحه 112:
زر ون بت - مقدمه آتشفشانهاى عصر حاضر امروزه در حدود ©62© آتشفشان فعال در دنيا وجود دارد كه بيش از <96 أنها در اقيانوس كبير قرار دارند. به علاوه در اقيانوس هند و اطلس نيز شكافهايى وجود دارد كه از آنها بازالت خارج مسشودء به نحوى كه مدتوان ادعا كرد مقدار فورانهاى زيردريايى جهاربرابر فورانهاى قارهاى است.

صفحه 113:
فصل بنجم - علل و يراكندكى ‎ee‏ ‏آتشفشانهای 000[ ا ا الا ا ا ل 1 0 قرار دارد. نبايد تصور كرد كه آتشفشان سبب بيدايش زلزله مشود, بلكه اين دو يديده در نتيجه يك علت روى مندهند. باوجود بر اين» زلزلههاى خفيفى وجود دارند كه قبل از ييدايش آتشفشان حادث مدشوند و مطالعات نشان مددهد كه اين نوع زلزلهها بر اثر حركت مواد مذاب در درون زمين به وجود مآيند

صفحه 114:
Fr RE pe let cr StS ‏صفحات‎ ee ee ree.) ‏طى سالهاى (0©©00-0©720 علوم زمين وارد مرحله نوينئ‎ لم )= پیشرفت شد. با مطالعه کف اقیانوسها و دادههای مربوط به فعالیتهای آتشفشانی و زمین لرزهها نظریه «زمین ساخت صفحهای»»که اصول اولیه آن تحت عنوان «اشتقاق قارهها» به وسیله آلفرد وگتر هواشناس آلمانی در سال 906 ارائه ‎oO ERE SS Tew)‏ ۳۳

صفحه 115:
ES SE pe be Fer _ ‏فصل پنجم - علل و پراکندگی‎ تاش آتشفشانهای عصر حاضر . 2 ‎aK‏ ‏به كمك نظریه زمین ساخت صفحه ای که بسیار جامعتر از نظریه اشتقاق قارهها بود » توانستند بسیاری از فرآیندهای زمينشناسى به خصوص رابطه بين زلزله و آتشفشان را كه ‎WO)!‏ ا ا ا ا لا 5

صفحه 116:
فصل بنجم - علل و براكندكى _ آتشفشانى و جابجايى آتشفشانهای عصر حاضر 5 صفحات با مطالعات بیشتر» انواع مرز بین صفحات و عملکرد آنها ‎ai‏ ‏مشخص گردید: الف - مرزهاى واكرا ‎SE rey‏ ۳ ج - مرزهاى كسل دكرشكلى

صفحه 117:
فصل بنجم - علل و يراكندكى ۱ ‎COE rt‏ > علل بيدايش آتشفشانها به طور کلی آتشفشانهای عهد حاضر در سه منطقه تکتونیکی ‎Beep Pearce eve rN‏ ۱۳ ‏ار ار(‎ cl ا ل 0 اكستانسيونى ‎cng‏ ل ا 0 ماسيف سانترال فرانسه : آتشفشانهاى اينترايليت يا ميان صفحهاى

صفحه 118:
فصل بنجم - علل و يراكندكى ۱ ‎COE rt‏ > علل بيدايش آتشفشانها - آتشفشانهای کمپرسیونی PUTER TEE wee Puree ee era) ‏مرکزی) و یا در داخل جزایر و در کنار دراز گودالهای‎ ‏اقیانوسی قرار دارند (جزایر قوسی) مانند ژاپن و اندونزی.‎

صفحه 119:
فصل بنجم - علل و يراكندكى آتشفشانهاى عصر حاضر ۱ ee در محل مرزهای همگرا یعنی جایی که صفحات به هم مىرسند چهار حالت ممکن است اتفاق افتد: 0- فرورانش يك صفحه اقيانوسى به زير صفحه اقيانوسى ديك . 0- فرورانش صفحه اقیانوسی به زیر صفحه قارهای. 9- فرورانش صفحه اقيانوسى به صفحه قارهاى كه در عين ا ا <6- برخورد قاره - قاره .

صفحه 120:
فصل بنجم - علل و يراكندكى آتشفشانهاى عصر حاضر ۱ ee - آتشفشانهاى كششى يا آتشفشانهاى ريفتى اين آتشفشانها در طول شكافهايى در قلمرو اقيانوسها و يا در قلمرو قارهها حاصل مدشوند. شکافهای مزبور به صورت ریفتهای طویلی هستند که گاه هزاران كيلومتر طول دارند و در امتداد آنهاء دو صفحه از هم دور مدشوند.

صفحه 121:
فصل بنجم - علل و يراكندكى آتشفشانهاى عصر حاضر ۱ ee - انشفشانهای اینترابایت یا میان صفحهای آتشفشانهاى هاوايى» آزور» كانارىء؛ تاهيتى» ماسيف سانترال مر ا 0 ندارند» يعنى محل آنها بر روى مرز صفحات قرار ندارد در 22 سين اشاس انها غيرقايل انكان اسك

صفحه 122:
فصل بنجم - علل و يراكندكى آتشفشانهاى عصر حاضر ۱ ee برای تفسیر اين آتشفشانها» توزوویلسون کانادایی و بعد از آن ‎Vere Ne SE eop‏ ل نقطههای داغ مدگویند. ‏به موجب اين نظريه در درون زمين و در مناطق عميقتر در ‏ا ا ۱

صفحه 123:
سل پنجم - حل و پراکندگی آتشفشانهاى عصر حاضر > علل بيدايش آتشفشانها مواد مذاب از أآنها بالا دآيند» زمير : : ایند زمين را سوراخ مدكنند سطح زمین 0 0 از انباشته شد 1 5 شدن همین مواد» آتشفشان . اليم كوههاى آتشفشانى در داخل صفحات ايد :ارات تامسن ا بن ‎RE)‏ 0 صفحه قارهای باشند. ا

صفحه 124:
فصل ششم - سوانح آتشفشانی و مراقبت از آتشفشانهای فعال 7 ۳ معدمه تاکنون از پدیدههای مختلفی که با فورانها همراهاند مانند ابرهای سوزان» ریزش خاکستر» جریانهای گدازه» گازهای مختلف وغیره به طور جداگانه بحث شده است. ا ا ا ال تاکنون از آنها بحث نشده است.

صفحه 125:
دتم رد سر ۱ = 5 امه ۵ له ‎emer iec ae ert BOY‏ ۱[ سك آتشفشانی ‎tie‏ 0 انگر بهمنهای سوزان ‏2 بارانهای ناشی از فوران <6- کمانهای نورانی 0

صفحه 126:
فصل شم - سرانج آتشفشتی مراقبت از و مراقبت از آتشفشانهای فعال ‏ آتشفشانهای فعال به طور كلى تعداد تلفات آتشفشانها خيلى كمتر از حوادث طبيعئ دیگر مانند زلزله. سونامی» سیل و امراض خطرناك واگیردار ‎(as‏ ‏شرط اينكه آتشفشانها حادثهزا باشند آن است كه فعاليت انفجارى داشته و فوران در مناطق مسکونی باشد.

صفحه 127:
‎Ton‏ ا ل | مراقبت از و مراقبت از آتشفشانهای فعال آتشفشانهای فعال ‏مهمترین عواملی که سبب مرگ و میر مشوندعبارتاند از: ‏0- جريانهاى كدازه يا جريانهاى كلى (لاهار) 2- يرتاب خاكستر 2- ابرهاى سوزان

صفحه 128:
سا ات۱۳۳ د 0 7 و مراقبت از آتشفشانهای فعال ‏ فورانها برای اينکه وقوع و نحوه فعالیت آتشفشان برای تمام افراد روى زمين قابل فهم باشدء مجمع بينالمللى آتشفشانشناسى علامتهايى را وضع نموده است كه با ديدن آن مدتوان نحوه فوران هر آتشفشان را درك نمود. این علائم عبارتاند از:

صفحه 129:
سا ات۱۳۳ د 0 7 و مراقبت از آتشفشانهای فعال "- ‎ae‏ ‏نحوه فوران حالت ج - اكر از دهانه اصلى صورت كيرد. حالت م - اكر از دهانه فرعى صورت كيرد. حالت ح - اكر از يك شكاف شعاعى صورت كيرد. حالت ‏ - اگر از يك شكاف نامشخص و محلى صورت كيرد.

صفحه 130:
فصل ششم - سوانح آتشفشانی د 0 7 و مراقبت از آتشفشانهاى فعال .. فورانها نوع فوران eC PEPE OCT ERS ee WORE حالت ؟ - اكر ابر سوزان توليد نمايد. YR TO ‏ا ا‎ Pen NRPS EATS SS NEB Ie Siem ReneS حالت ز - اگر سبب پیدایش گنبد شود. تا ۱۳ ‎Dale Se Sein aanies‏ كت ‏حالت | - اگر سولفاتار و موفت ایجاد شوند.

صفحه 131:
فصل ششم - سوانح آتشفشانی : د 0 7 و مراقبت از آتشفشانهای فعال ‏ ۱۳9۳ محل فوران حالت مم - اكر از يك درياجه كدازه انجام شود. ‎n alle‏ - $1 ا ا ۳ حالت 0 - اگر فوران زیریخچالی باشد. حالت م - اكر فوران زيردريايى باشد

صفحه 132:
7 0 ‏ا ل | د‎ Ton ‏ل 0 فورانها‎ ‏اسه‎ ا ا م ‎OTE APY IB ee arene‏ م ‏حالت 5 - اگر کشتزارها از بین برود. حالت ‏ - اگر تلفات انسانی داشته باشد.

صفحه 133:
فصل ششم - سوانح آتشفشانی . علاثم قراردادی ل 0 فورانها ترا رت باشد با علائم مختلف يشت سرهم أآنها را نيز نمايش مددهند. مثلاً علامتهای زیر معرف: ۳ كد هه © ‎RinEw|‏ ل ا ل ا ‎et ere epee‏ ‎em‏ ا ا ا ا >

صفحه 134:
فصل ششم - سوانح آتشفشانی - نكات مثبت آتشفشانها و مراقبت از آتشفشانهای فعال 1 علدرغم پدیدههای خطرناك آتشفشانی و سوانحی که در تاریخ ثبت استء روى هم رفته بايد آتشفشانها و يديدههاى آتشفشانى را مفيد دانست: 0- يى بردن به ساختمان زمينشناسى منطقهاى كه دستخوش ‎eee‏ ۳ 2- بسيارى از معادن فلزى در نتيجه يديدههاى آتشفشانى به وجود مدآیند» مانند مسء آهنء منكنزء آلومينيم و غيره.

صفحه 135:
فصل ششم كت آتشفشانى نکات مد أ ‎Cr‏ انها و مراقبت از ۱۳ ‎dai‏ 9 ‏ا‎ TET EN Tare) . ‏ايران در نتيجه فعاليت آتشفشانها يديد آمدهاند‎ 00 ‏ل‎ Onn Pras Cetin. s ‏غيره.‎

صفحه 136:
فصل شش 5 زا آتشفشا: 8 بحن لد مها 0 ت مثبت آتث شانها و مراقبت از آتشفشانهاى فعال پرلیت - پرلیت را باید شيشه آتشفشانی آبداری با ترکیب ريوليتى دانست كه مقدار آب آن از © تا © درصد متغير است. ©9- انرزى زئوترمال يا انرزى حرارتى درون زمين به علت بزركى زمينء بسيار عظيم است .

صفحه 137:
فصل ششم - سوانح آتشفشانی و مراقبت از آتشفشانهاى فعال رین اكّر در مناطق غير آتشفشانى حفاريهايى به عمق *6 تا © كيلومتر انجام شود ممكن است مقدار افزايش دما به حدود 000 تا 090 درجه سانتيكراد برسد. بنابراین در جوار مناطق آتشفشانی» مثلاً دماوند یا سبلان که تودههاى مذاب كرماى خود را به افقهاى بالاتر مدرسانند با حفارى مدتوان در اعماق ) تا © كيلومتر به دماى 00000 تا 0 در جه سانتیگراد رسید.

صفحه 138:
فصل ششم - سوانح آتشفشانی 0000 3 a ‏و مراقبت از آتشفشانهاى فعال مرت‎ در جنين حالتى مدتوان به كمك سيستم حفارى از انرزى ا ا ا ا لك سنگهای اطراف منتقل مدكند» استفاده كرد. بسيارى از مناطق رئوترمالى با دماى بالا در مناطق آتشفشانى فعال يا جوان وجود دارند.

صفحه 139:
۱0 re) 0 ee Pa ee eee eel a ert Oy زئوترمالهايى كه به فعاليتهاى آتشفشانى وابستهاند به سه دسته تقسیم مىشوند: )- ذخاثر هیدروترمال 0 سنگهای داغ و خشك UCI ERE)

صفحه 140:
فصل ششم - سوانح آتشفشانی انرژی ژئوترمال و مراقبت از | در ايران مطالعات سيستماتيك مربوط به منابع و يتانسيل انرزى زمين 1 ‎(ENEL)‏ ‏براى توسعه اين قبيل منابع در شمال غرب كشور آغاز شد و ‎Taps)‏ لع ا ‎Ree‏ ‏كرفت .

صفحه 141:
فصل ششم - سوانح آتشفشانى 2 انرزى (ئوترمال ل 0 در ايران مطالعات اوليه شامل بازديدهاى محلى و جمعآورى اطلاعات لازم بود كه توسط شركت مهندسين مشاور تهران - بركلى انجام كرفت. Prem MRT PPR ree a ©9000000( ‏ماكو - خوى بود كه روى هم منطقهاى به وسعت‎ ‏كيلومترمربع را شامل مدشود.‎

صفحه 142:
فصل ششم - سوانح آتشفشانی ‏ انرژی ژئوترمال و مراقبت از آتشفشانهای فعال ‎es: eS‏ به طور كلىء؛ در جهار ناحيه كه در مراحل اوليه براى مطالعا al امکانات بالقوه انرژی زمین گرمایی هستند معرفی شدند: الف - ناحیه دماوند ب - ناحیه سبلان ج - ناحیه ماکو - خوی د - ناحیه سهند

صفحه 143:
فصل ششم - سوانح آتشفشانى _ نقش آتشفشانها در تغيير ‎ae olga 5 Gl Bara ee reer erie ket eee‏ در بالای اولین لایه اتمسفر یعنی تروپوسفر )به ضخامت 5 كر سر ديه استراتوسفر قزار ذارة.افنتراتوسفر ادن ار را ار ۱۳ یباً فاقد بخار آب است. باتوجه به اینکه بعد از هر آتشفشان انفجاری بسیار عظیم رخ می دهد دمای متوسط سطح زمین تا ‎eee Clee Care ee RTeG‏ ل ل ۱0

صفحه 144:
سا ات۳۳ پیشگویی وقایع و مراقبت از آتشفشانهای فعال 7 ۴ ‎ReneS oe ss PCIE Re RKP Per eer re‏ الف - شناخت كامل زمينشناسى آتشفشان با بررسى تاريخجه فورانهاى مختلف و تعيين دقيق زمان فوران يك آتشفشان در طى فعاليت مدتوان به تعداد دقيق فورانهاء نظم فوران و دوره استراحت آتشفشان آكّاهى يافت. ضمناً باتوجه به نوع سنكها و مقدار مواد بيروكلاستى مدتوان ‎see Ee Eel‏ ۳

صفحه 145:
Oe ee he ee er it UH ‏انث‎ 3 fee ‏و مراقبت 5 آتشفث‎ ‏ب - استقرار ایستگاه مراقبت بر روی دامنههای آن‎ براى بيشكويى موقع يك فوران؛ استقرار يك ايستكاه مراقبت 00 0 ‏ا ا ا‎ ee eS)

صفحه 146:
‎ree eae‏ 0 تهیه نقشه های ‎Bes eye vee cree pon‏ خطر نقشه خطر عبارت از نقشهاى است كه محل و نحوه فعاليت شانها را در مقياس متفاوت قارهاىء منطقهاى يا شهرى ‎Ove BCR OS are)‏ ۰-۰-۰-۰ ا ا ‎SIRT‏ ‏مشكلى نيست. زيرا اولاً تعداد آتشفشانهاى فعال (يا در حال خواب( دنیا که مستقیماً زندگی و فعالیت آدمی را تهدید مکنند بسيار محدودند. ‎CEN)‏ ا ا ل ا ‎Benne‏ ‏ل ‎RRB‏ ‎ ‎

صفحه 147:
0 ‏للك لات‎ eee ‏و مراقبت از آتشفشانهاى فعال فعاليت آتشفشانى‎ اك ا ا ار اد آن قابل ييشبينى باشد لازم است از فعاليت هر كوه آتشفشان اطلاعاتى جامعى تهيه كرد و در آن به سؤالات زير ياسخ داد : الف - اين كوه جند بار فوران كرده است؟ ۵ ‏ل‎ nega ‏كشيده است؟‎ ج - شدت فوران جه موقع رخ مددهد؟

صفحه 148:
Bye > ne es Pe eee 50 ‏و مراقبت از آتشفشانهای فعال ف حت‎ ‏د - حد فاصل زمانی بین فورانها چقدر است؟‎ 000 ‏الال‎ Pr hPa ‏سر‎ و - نحوه فعالیت در هر بار چگونه بوده است؟

صفحه 149:
ا eet eyes ‏با نگاهی به پراکندگی آتشفشانها در سطح زمین ملاحظه‎ ا ا ‎Ce a rae ec‏ رابطه غیرقابل انکاری وجود دارد و ثانیاً این دو پدیده عمدتاً در مناطق خاصی از زمین یعنی در حد و مرز صفحات لیتوسفری ل ا

صفحه 150:
ا eet eyes ‏بين فعاليتهاى آتشفشانى و موقعيت تكتونيكى زمين رابطه‎ بسیار نزدیکی وجود دارد. حتى در سالهاى اخير توانستهاند بين موقعيت تكتونيكى و تركيب مواد آتشفشانى از نظر زئوشيميايى روابطى برقرار ‎lS ETS ee‏ 6 ا ا ا ۳9 مناطق آتشفشانی قدیمی» با اطلاع شوند.

صفحه 151:
BES hee wy ns آتشفشانى و تكتوتيك موقعيت جغرافيايى آتشفشان با بررسیهای ژئوشیمیایی؛ گدازههای آتشفشانی را به چهار دسته تقسیم مدکنند که عبارتاند از: ۱ 8 آتشفشانهای جزایر قوسی " آتشفشانهاى اقيانوسى " و آتشفشانهاى جزاير اقيانوسى

صفحه 152:
فصل هفتم - عامل اصلی اختلاف ترکیبات ۳ ۱ اختلافی که از نظر شیمیایی در انواع ماگماها دیده مشود مربوط به اختلاف دما و فشار لايه آستنوسفر در اعماق و در نواحى مختلف است. با توجه به جانشينى تدريجى كدازههاى كالكوآلكالن جزاير ل ا ل ‎CONE‏ ‏آستنوسفر در زير قارهها يايينتر از محل آن در جزاير قوسى باشد.

صفحه 153:
فصل هفتم - عامل اصلی اختلاف ترکیبات آتشفشانی و تکتوتیک ‎Renny‏ ‏وجود لايه آستنوسفر نسبتاً سطحى؛ كسترش وسيع آتشفشانهاى زيردريايى را در كف اقيانوسها ممكن ممسازد و اين بر عكس آتشفشانهاى قارهاى است كه آستنوسفر در اعماق زيادتر قرار ‎aly‏

صفحه 154:
فصل هنتم - آتفشانها و زمین ساخت صفحه = آتشفشانی و تکتوتیک اى آتشفشانهاى فعال عهد حاضر بر حسب موقعيتهاى تكتونيكى به انوا زير تقسيمبندى مدشوند: الف: اتشفشانهاى يشته ميان اقيانوسى 26 ‏ا‎ cen) ج: آتشفشانهاى وسط صفحه قارهاى 2 ‎Oe eee maec sinter a.‏ 10 0 و ار را

صفحه 155:
00 - مقدمه | rece rece ‏'عظيمترين فعاليتهاى آتشفشانى ايران متعلق به ترسيرو بهطور‎ دقيق مربوط به ائوسن است. در اين فصل ابتدا به كسترش آتشفشانى از نظر جغرافيايى ‎ED‏ ا ‎See ess ene‏ ۱ 10۳9 هستند مديردازيم و سيس مسائل مربوط به ييدايش آتشفشانهاى ‎LBYO DB)‏ ۳۹|

صفحه 156:
1 eek ‏ا‎ Bre Tey CS Tee ten nc) ‏به دنبال فاز کمپرسیونی کرتاسه پایانی که با دگرگونی»‎ ‏ل ل ا 7 22207 لكل‎ Sed ‏همراه بوده است» فازكششى مهمى در سرتاسر ايران )بهجز‎ ‏زاكرس و كيهداغ( حكمفرما شد و نتيجه آن ولكانيسم شديد‎ ‏اوسن است كه كسترش آن در اكثر نقاط ايران ديده مدشود.‎

صفحه 157:
ذا گسترش آنششانهای فعالیتهای آتشفشانی در ایران 0 اس ۲ از نظر جغرافيايى آتشفشانهاى سنوزوئيك ايران در سه منطقه وسيع كسترش دارند كه عبارتاند از: ar ‏اك ا ا‎ cere eos ‏آن.‎ ا ا ۱ آتشفشانهای سهند - بزمان نیز نامیده مشود. ۱۱ Owns Cnr eth Sire ete ee ome reer re pits ‏آتشفشانی مساحت زیادی را پوشاندهاند.‎

صفحه 158:
فصل هشتم - ۲ ۳ ۱ ‏اا‎ ‏فعالیتهای آتشفشانی در ايران‎ 1 ee cher eSN eS BS ae BTR e PSPS PPMP COCe See PSS OS ele reo ewes Bente yO EWES SS SECS ere eens een (دماوند» بزمان» تفتان).

صفحه 159:
فصل هشتم - ۳ فعالیتهای آتشفشانی در ایران 7" ‎ae‏ ‎Dare etme IE NE Cp Cery‏ ۳ ‎Or ELE) UC Sep W PO REE )IN ert ee)‏ 055 0 بيشتر باشد جشمه مزبور را جشمه آبكرم كويند. ر شرايط يكسان هر قدر جشمهها به مناطق عميقتر نفوذ كذند ‎ere‏ ا ا ا امروزه نقش آتش آتشفشانها در ايجاد جشمههاى معدنى بركسى پوشیده نیست.

صفحه 160:
رم چشمه های معدنی و فعالیتهای آتشفشانی در ایران . ‎za‏ ‏در اکثر مناطق آتشفشانی جدید ایران چشمههای آبگرم وجود دارد. ‎ec ye‏ ا ا ‎epee‏ ‎Er Ie oe ECE Cee TOD eS ETT‏ تحتانی» هنگامی که به سطح زمین مرسند به صورت چشمههای آبگرم نمایان مشوند.

صفحه 161:
نظریه های مربوط به ‎RT 20‏ 5 و آتشفشانهای ترسیر در فعاليتهاى آتشفشانى در ايران ‎ae‏ ‏قبل از بررسى نظريههاى مختلفء بايد به سه موضوع اساسى ‎CHE OE Fes‏ ا ‎Pave BRT Uc‏ ‏الف - اكثر آتشفشانهاى ايران )از نظر حجمى و تنوع( از نوع ‎RENE SIC‏ ‏ب - در بین انواع کالکو آلکالن آندزیتها از همه فراوانتر و داسیت و ریولیت نیز نسبتاً زیاد است در حالی که انواع بازالت 0

صفحه 162:
نظریه های مربوط به Orcs ۳۳ ee Pee ene e) | ‏ج - مطالعه يتروشيميايى سنكهاى آتشفشانى ايران نشان‎ ‏سنكهاى آتشفشانى البرزء بلوك لوت»‎ 222 ‏اختصاصات آتشفشانهاى قارهاى و اكثر نمونههاى ايران‎ ‏مركزى از نظر شيميايى در كادر آتشفشانهاى حاشيه قارهائى‎ 9 e ee phew e:]

صفحه 163:
cep Ee eeWr Ore). ۳ ۱ 3 ‏فصل هشتم‎ D>) ‏درسیر‎ Pek ee he) < ‏اسه ایراان‎ ners نظريههاى مربوط به نحوه ييدايش آتشفشانهاى ترسير ايران را مدتوان به دو صورت خلاصه كرد: ere Se ‏ل‎ * نظریه مربوط به پیدایش ریفت

صفحه 164:
Major Volcanoes of Italy 1pi Flegrei ampt egrel Vesuvius! ‎a_Stromboli‏ دص ‎Sea fonien Sex Campi Flegre ‏آخلنیه‎ PVuicano _del M ۳ di a PR Etna ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎ ‎8 ‎Topinks, USGSYCVO, 1998, basemap modified from. Git map, 1900, uskcatoes fore Sirdar & Siebert, 7994 ‎ ‎ ‎ ‎

صفحه 165:

صفحه 166:

صفحه 167:

صفحه 168:

صفحه 169:

صفحه 170:
۱ 3 ١ ‏صم‎ LITHOSPHERE

صفحه 171:
OCEANIC CRUST 2 CONTINENTAUERUST, ا ۱۲۲۱۵۶۳۲۲۸۲ تا (۴ ۷ Dusen ahaa sits

صفحه 172:
MOUNTAIN RANGES ites PLATEAU STEN EN 00 ‏بر‎ ™~ Stat ‏لها‎ 111 ANCIENT ‏رز‎ \ 0

صفحه 173:

صفحه 174:
CLASSIFICATION & FLOW CHARACTERISTICS OF VOLCANIC ROCKS Basalt Andesite Dacite Rhyolite Volcanic rock name | High resistance to flow ۳ sticky) Silica (Si0,) content Eruption temperature Lava color scale in °C: 1160° 600° | | | Low resistance | 0 to oy | es Mobility of lava flows Decreasing mobility of lava >

صفحه 175:
Highly Modified IUGS Classification of Phaneritic Igneous Rocks

صفحه 176:
65 90 IUGS Classification of Volcanic Rocks

صفحه 177:
Highly Modified IUGS Classification of Phaneritic Igneous Rocks

صفحه 178:
Phonolite Tephri- phonolite Trachyte Phono» Foidite «9 Trach) andestie Rhyolite ج50

صفحه 179:
Simple Field Classification of Volcanic Rocks (For use in Geology 212) Rock 2 Other Minerals (may or may not be Name present) Basal Olivine Cpx, Opx, Plag. Basan _ Olivine + Feldspathoid px, is ite (Nepheline/ Leucite) ۳ age Andes No olivine, abundant 5 mae plagioclase Cpx, Opx, Hornblende Trach 5 1 : loti ae Sanidine + Plagioclase Na-Cpx, Hornblende, Biotite Dest Plagioclase + Hornblende Cpx, Opx, Biotite Rhyol Quartz Sanidine, Biotite, Plag., Hornblende, ite Cpx, Opx * The amount of glass in the groundmass increases, in general, from the top to the bottom of the chart.

صفحه 180:
Felsic Mafic (light ‏ات‎ ‎| ‏سسات‎ اس[ سس یب ‎c‏ Minerals Present QUARTZ K-FELDSPAR NA-CA PLAG } CA PLAG PYROXENE NA-PLAG AMPHIBOLE ۴ OLIVINE

صفحه 181:
01 | ev 63-68% |] # | Dacite 52-63% ۲۶ | Andesite Fa (Legend)

صفحه 182:

صفحه 183:
Did you know? *Cinder cones usually erupt lava flows, either through a breach on one side of the crater or from a vent located on a flank. Lava rarely issues from the top (except as a fountain) because the loose, non cemented cinders are too weak to support the pressure exerted by molten rock as it rises toward the surface through the central vent. *Perhaps the most famous cinder cone, Paricutin, grew out of a corn field in Mexico in 1943 from a new vent. Eruptions continued for 9 years, built the cone to a height of 424 meters, and produced lava flows that covered 25 km?. *Cinder cones are commonly found on the flanks of shield volcanoes, stratovolcanoes, and calderas. For example, geologists have identified nearly 100 cinder cones on the flanks of Mauna Kea, a shield volcano located on the Island of Hawai'i (these cones are also referred to as scoria cones and cinder and spatter cones). *The Earth's most historically active cinder cone is Cerro Ne gro in Nicaragua. It is part of a group of four young cinder cones NW of Las Pilas volcano. Since it was born in 1850, it SN ee ee

صفحه 184:
Mauna Loa 20 MILES 0 30 ۱۱۵۸۶۲6۵

صفحه 185:
Example Kilauea Stromboli Galeras, 1992 Ruiz, 1985 Galunggung, 1982 St. Helens, 1981 Krakatau, 1883 Tambora, 1815 Yellowstone, 2 Ma How often’ daily daily weekly yearly 10's of years 100's of years 100's of years 1000's of years 10,000's of years Classificatio n Hawaiian Haw/ Strombolian Strom/ Vulcanian Vulcanian Vulc/Plinian Plinian Plin/Ultra- Plinian Ultra-Plinian Ultra-Plinian Volume 1000s m3 10,000s m3 1,000,000s m3 10,000,005 m3 100,000,000s m3 1km3 10s km3 100s km3 1,000s km3 Plume Height <100m 100-1000 m 1-5 km 3-15 km 10-25 km >25 km >25 km >25 km >25 km Descripti on non- explosive gentle explosive severe cataclysmi 3 paroxysma 1 colossal super- colossal mega- colossal

صفحه 186:
Cinder cones are the simplest type of volcano. They are built from particles and blobs of congealed lava ejected from a single vent. As the gas-charged lava is blown violently into the air, it breaks into small fragments that solidify and fall as cinders around the vent to form a circular or oval cone. Most cinder cones have a bowl-shaped crater at the summit and rarely rise more than a thousand feet or so above their surroundings. Cinder cones are numerous in western North America as well as throughout other volcanic

صفحه 187:
[Simplified Diagram 1 ‏:وال‎ Examples Columbia River Plateau Larch Mountain, Mount Sylvania, Highland Butte. Hawaiian volcanoes Mount Tabor, Mount Zion, Chamberlain Hill, Pilot Butte, Lava Butte, Craters of the Moon Mount Baker, Mount Rainier, Mount St. Helens, Mount Hood, Mount Shasta, Novarupta, Mount St. Helens Lava Dome, Mount Lassen, Shastina, Mono Craters Crater Lake, Newberry, Kilauea, Long Valley, Medicine Lake, Yellavestone Types of Volcanoes Characteristics Very liquid lava; flows very widespread; emitted fram | fractures Liquid lava emitted tram a central vent; large: sometimes has a collapse caldera Explosive liquid lava; small emitted from a central vent; if cantinued long enough, may build! up a shield volcano More viscaus lavas, much explosive (pyroclastic) debris; large, emitted from a central vent Very viscous lava; relatively small; can be explosive; commonly aceurs adjacent to craters of compasite volcanoes Very large composite valeano collapsed after an explasive poried; frequently associated with plug demee Volcano Type Flood or Plateau Basalt Shield Voleano il 8 2] Cinder Cone 5-5 8 8 | ‏6ه عألومصورمك‎ 8 | Stratovolcano Voleanic Dome Caldera ZUSGS Topints, USGSICVG, 1997, Modtted trom Alen, 1975, Vobanves of the Portind Ares, Oregon, Ore~Bly, v.57, 10.9

صفحه 188:
USGS US aT)

صفحه 189:
Crater Lake Caldera, Oregon 3 large depression y the 3 » ‘thi ” ee Wizard Island - a "volcano within a volcano” = ge quantities 3 Te a small cinder cone rising nearly 2,400 feet y above the lake bottom Caldera volcano, cau Gis Tice ida erica

صفحه 190:

صفحه 191:

صفحه 192:

صفحه 193:

صفحه 194:
SURTSEYAN (<20km) VULCANIAN (<20km) By ULTRAPLINIAN AND PLINIAN STROMBOLIAN (<55km) HAWAIIAN * ‘SUB-PLINIAN ao (<30km) ‘Pain (<10km) HEIGHT OF ERUPTION COLUMN —— وت ۴۱۴۱۵6۱۷۲۱۱655

صفحه 195:
CLASSIFICATION & FLOW CHARACTERISTICS OF VOLCANIC ROCKS Basalt Andesite Dacite Rhyolite Volcanic rock name | High resistance to flow ۳ sticky) Silica (Si0,) content Eruption temperature Lava color scale in °C: 1160° 600° | | | Low resistance | 0 to oy | es Mobility of lava flows Decreasing mobility of lava >

صفحه 196:
Craters and calderas Many volcanoes’ contain a_ large depression. Small depressions (i.e. less than 1 km across) are called craters whereas those over 1 km across are called calderas. Most craters result from the explosive activity by which the volcanic vent is cleared. However, most calderas result from subsidence produced by the removal of large volumes of the underlying magma. Many present-day craters and calderas are filled with water, giving crater lakes.

صفحه 197:
Lava domes The most viscous lavas grow into domes, which are forced upwards (simply by pressure from the underlying magma) through the vent to form a protruding plug or spine. The weight of the growing plug or spine starts a collapse. The spine loses material from its sides and top, and crashes down around the base. Some domes expand outwards as well as upwards by inflation of the hot underlying magma. The Tarawera Complex on the North Island of New Zealand is an avrallant avamnle Tawa dAnmac onvnrnw

صفحه 198:

صفحه 199:
(GLOBAL TEGTONEC AND YOLGANIC ACTIVITY (OF THE LAST ONE MILLION YEARS sea! pee gt Cort “Geet ara

صفحه 200:

صفحه 201:

صفحه 202:

صفحه 203:
يت _ TROPIC OF CANCER AFRICA ۱5۲ ۷ Sudan 30° E

صفحه 204:
Realms of magma generation in oceanic settings Mid-ocean Oceanic Accretionary اةاممف‎ Back-are ‏منت‎ ridge hotspot wedge are basin Probable ‏ی‎ apr Kut Haste Uren Cogs, 2002 [Water ' | 'Probable deep source GB sediments 1 ‘Composite volcanoes J Mantie metting regions Oceanic crust uthospheric mantie Asthenospheric mantle Vertical dimensions are schematic

صفحه 205:
Realms of magma generation in continental settings Accretionary Continental Contnental Continental Continental wedge 2 ‏م‎ rit hot spot collision Sea level BB sediments 7 composite volcanoes Mantle melting regions. Foundering eS Graniic magmas oceanic slab ZZZcrustal melting Probable deep source ۱ oceanic crust Vertical dimensions are schematic ‘Continental crust {NNocther continental crust Lithospheric mantle ‘Asthenospheric mantle

صفحه 206:

صفحه 207:
۳ £ a 3 8 ‏ع‎ Volcanic Neck

صفحه 208:
Kangamiut dike swarm in the Sondre Stromfjord region of SE Greenland. From Escher et al (1976).

صفحه 209:

صفحه 210:
SURTSEYAN (<20km) VULCANIAN (<20km) ULTRAPLINIAN AND PLINIAN (<55km) ‘SUB-PLINIAN (<30km) HEIGHT OF ERUPTION COLUMN ‏هج‎ EXPLOSIVENESS ‏حجس‎

صفحه 211:

صفحه 212:

صفحه 213:

صفحه 214:
Okeu oo eruptiog volvo ‏موی وروی امرو نطو ه عووموی‎ the edihive oP the volo wp ovlopse into the voided reservoir, thus Porson a steep, bowhshaped depressive ciled o pakbere (Gpacisk Por pete or coukhon). Skee Peatures ure highy vortoble ‏ما مرو ره‎ 1-00 kyo to dweter. “lo wost coses, they coo be ready dPRereatcted Prow sucz ‏و اد‎ whick we yecerdy wok scoller cod Pore by explosive ervsivg oF the ceca ved. (Pelsic culderas une sun vuaded by thick ‏لوط‎ ‎DP pumice derived Prov the eruptiog oP ‏.با اجه این حطس‎ Onridives it Porn ond yeursis ulow colder to be subdivided foto three ‏را‎ ‎۰ ‏ولو سیون‎ ppe colres vssucicied wi the collapse oP ‏اوه‎ I Iw os تشه وه و کاس موه وه متا ‎Resuryed vakleras whick‏ ‎veut‏

صفحه 215:
Dnipropetrovsk 1 برمع سم .5 9.۵۵۷۲ ‎Rennes‏ ‏مین هکره : ۳۳۵۱6 Syantet tras jourg Munich, | Bourges? pijon NOS 3 6 داري ,00:58 میت اتاوم لب Eo aaa 3 ‏ل ا در ال‎ Oss 8 ‏و1۳‎ 6 9 Aurillag 8 8 52 0 ‏واه 7ج‎ 003 1 ne Nice “>: “arene ee ‏یط‎ a HERZ 1 Marseille 9 7 ITALY. Lérida Jactiog = ‏وا‎ 1 spin Barcelona rome Feary stanbuly 0 Fates {i 3 1 slots Burszg. AP Valencie Naples Ta ie ‏و امعد ول‎ 2 ‏وي‎ izmir | Alicante 00 ‏قي لم لو ريز 1 103قا درم م لفكي‎ | KONY2g Algiers Palerrniog oo a Er res Dent, / 9۳» ‏و۵ و باه‎ Reggio di | ۸ pipalia ‏دوه‎ Calabria) =| GREECE Constantine |? \ | Tréklion 3S Ain Beida” ‏اي | وم‎ 1 ALGERIA, i 31 7 1 \ i ۱۳ as Sua Mediterranean Sea ™ Tripoli + ‏سلطا لمك‎ Banghazi

صفحه 216:
© ‘Trabzon ee 3 sivas 3 5 6 ‏هن‎ ‎eee 0 spS2mPien 00 Charjeias Qarshir, ‏الموج‎ 4 ۱ TU ‏ا‎ 1311 ۸ ea Orin Manas ‏“م اده اويا‎ es ‏ليدم‎ a | et, ‏قوف‎ mi ‏ی‎ ‏ی ۵ تسوا‎ “Mashhad = / 0 7 ‏موه کرک‎ why Share| aa SYRIA \\—xirkak® OT gsatenty eer Sabzevar Heiter 3 AG Kermanchah. = arc ‏ا ا‎ at 1 Baghda <3 2 ‏اند مرت‎ AFGHAN 1ST shh 1 | ~ Karbala 7 Hes RHORASAN TS ۳۲۷ ted 7 IRAQ Sv Sesfahan, ‏قال‎ province | tg, pray] 7 \ 0 ara alot An Najaf ‏ةلفط 0 وقوه ام‎ ” ‏هه اي‎ AVE? TRAN [PERI hme 1 ۳1 25 1 90 RA ‏زو‎ ‎ANNAF ie I. Bushehrg Rajanpur chotki, PAKISTAN 3 SAUDI/ARABIA ‏ی انع‎ Nawabshals | ao ghtanama . ‏وا‎ 0 Dae 1 1 1 Hyderabad... GAT avbsh | Dubai i 3 Trepie oF cane dh ‘Abu Dhabi Karach™ “Thatts ۹ wt ‘of omal Arabian Sea 6 65°

صفحه 217:
AST KAZAKHSTAN MONGOLIA RUSSIA TURKEY 4 CHINA 3 ‏وه‎ 4 ALGERIA 10 IRAN ef ۱ ‏معنا‎ 2 ne EGYPT 3 9 2 15“ ‏نا‎ + ae NIGER ‘SAUDI ARABIA (۳ INDIA 03 ‏و‎ SUDAN 1 7 WFR 1 Bay of 68 Arabian Sea Bengal ETHIOPIA MALDIVES 0 DER equator REP. OF CONG ATLANTIC OCEAN INDIAN OCEAN ANGOLA 22۵ 00 Trople of Capricorn 55

صفحه 218:
PACIFIC OCEAN Prime Meridian i INDIAN OCEAN ATLANTIC OCEAN | 4509 120% 78° poe 45% soe 45° as® sor fi 0° ۳ Magnetic tear i509 ‏سن‎ 79| 1 7 ۱ | | | il ‏مس‎ ‎0 ANTARCTICA boo ee Antarctic Circle

صفحه 219:
مسب سا ۳ ‏اج‎ a

صفحه 220:
fp Trek £ ‏و‎ ontinen CANPLATE

صفحه 221:
۱ ee 000-71 BA ceans

صفحه 222:

صفحه 223:
or 1 ae Map|Trek i “qian et spots 1 ‏اه‎ (۱ | emacaltbaert

تالیف :دکتر علی درویش زاده رشته :زمین شناسی طرح و اهداف درس دانشجویان در پایان درس به هدفهای نهایی زیر دست خواهند یافت -1شناسایی کلی آتشفشان و آشنایی با نمونه های بارز و مهم جهانی -2فراگیری منشا مواد آتشفشانی ،رده بندی وویژگیهای شیمیایی آن -3آموختن رده بندی فعالیتهای آتشفشانی و ویژگیهای هریک -4آشنایی با حاالت مختلف مواد آتشفشانی و اثرات آنها بر روی زمین -5آشنایی با چگونگی پراکندگی آتشفشانها در کره زمین و فراگیری فرایندهای تشکیل آنها بر اساس تئوری تکتونیک صفحه ای طرح و اهداف درس دانشجویان در پایان درس به هدفهای نهایی زیر دست خواهند یافت -6آشنایی با پدیده های ویرانگر آتشفشانی و مراقبت از خطرات آن وهمچنین فراگیری نکات مثبت و منفی آنها. -7فراگیری رابطه بین شیمی گدازه ها و پراکندگی آتشفشانها وهمچنین ارتباط آنها با فرایند تکتونیک صفحه ای. -8شناسایی گسترش آتشفشانهای ایران و ویژگیهای آنها و همچنین مهمترین چشمه های آب معدنی. فصل -1 آتشفشان شناسی فصل -2منشا مواد آتشفشانی فصل -3رده بندی فعالیتهای آتشفشانی فصل -4 حالتهای مختلف مواد آتشفشانی فصل -5 علل و پراکندگی آتشفشانهای عصر حاضر سوانح آتشفشانی و مراقبت ازآتشفشانهای عصر حاضر فصل -7 آتشفشانی و تکتونیک فصل -8 فعالیتهای آتشفشانی در ایران فصل -6 1-1مقدمه 1-2تعریف آتشفشان 1-3مثال های مشهوراز فوران هاي عهد حاظر 1-4مشخصات دستگاه آتشفشان 1-5گنبد یا دم 1-6رابطه بین شکل آتشفشان و ترکیب گدازه • • • • • • • • • • • انتظار می رود در پایان این فصل قادر باشید -1مفاهيم تازه را تعريف كنيد. -2ويژگيهاى كلى مهمترين آتشفشانهاى عهد حاضر را توضيح دهيد. -3بخشهاى مختلف يك دستگاه آتشفشان را نام برده هر يك را توضيح دهيد. -4انواع دهانههاى آتشفشان و كالدراهاى آتشفشانى را توضيح دهيد. -5اشكال مختلف مخروط و گنبد و همچنين نحوه تشكيل آنها را شرح دهيد. -6رابطه بين شكل آتشفشانها و تركيب گدازهها را توضيح دهيد. مفاهيم تازه • • • • • • • • كوله آتشفشانشناسى دايك دهانهدروغين ژئوترمال الكوليت كالدرا الوادم مرحله آرامش بيسماليت دايك حلقوى پالگ دستگاه آتشفشان فاكوليت كنشيت پروتروزيون دودكش لوپوليت دايك شعاعى بلونيت نك آتشفشان نارس استراتوولكان بازالت جلگهاى پايپ مآر سوما آنتىدون دياترم توفهاى حلقوى گنبد دهانه فصل اول - آتشفشان شناسی > مقدمه زمین در ابتدا به حالت کره گداخته ای بوده است که پس از طی میلیونها سال بخش خارجی آن به صورت قشر سختی در آمد. این پوسته به دفعات بر اثر عبور مواد مذاب درونی سوراخ گردید و سنگهای آتشفشانی زیادی به سطح آن رسید که این عمل در عصر کنونی هم ادامه دارد. تمام پدیده هایی را که منجر به فوران توده های مذاب شود ،پدیده آتشفشانی میگویند و علمی که هدف آن بررسی این پدیده ها باشد، آتشفشان شناسی یا ولکانولوژی نامیده میشود. فصل اول - آتشفشان شناسی > مقدمه مطالعه آتشفشانها از چند نظر داراى اهميت است: -1از نظر اقتصادى استفاده از انرژى حرارتى آتشفشانها و انرژى گازهاى فومرولى براى گردش توربينها و به دست آوردن مواد شيميايى با ارزش كه امروزه در ايتاليا، زالندنو ،ژاپن و ايسلند اهميت پيدا كرده است. در كشور ما نيز اخيرًا براى استفاده از نيروى حرارتى زمين (ژئوترمال) حفاريهايى انجام شده است. فصل اول - آتشفشان شناسی > مقدمه -2پيشگيرى از خطرات اجتماعى آتشفشانها -3اطالع و آگاهى از ساختمان و تركيب پوسته و تا اندازهاى گوشته زمين. ولکانولوِژ ی تشكيل وو چگونگى تشكيل از چگونگى كه از است كه جديدى است علم جديدى آتشفشانشناسى علم آتشفشانشناسى علوم ساير علوم آن بابا ساير رابطه آن آتشفشانها وو رابطه فعاليت آتشفشانها نحوه فعاليت نحوه همه از همه كلى از طور كلى به طور تكتونيك)) وو به كوهزايى –– تكتونيك زمينشناسى ((كوهزايى زمينشناسى گفتگو مىشود گفتگو آتشفشانى مىشود مواد آتشفشانى پيدايش مواد به پيدايش منجر به كه منجر عوارضى كه عوارضى مىنمايد .. مىنمايد فصل اول - آتشفشان شناسی > تعریف آتشفشان آتشفشانها دستگاههايى هستند كه سطح زمين را با مناطق درونى زمين ،يعنى جايىكه براثر باال بودن دما، سنگها به صورت مذاباند ،مربوط مىكند و از آن گدازههاى آتشفشانى ،مواد آذرآوارى و گازها خارج مىشود. فصل اول - آتشفشان شناسی > تعریف آتشفشان هنگامى كه مواد مذاب به سطح زمين مىرسند غالبًا برجستگيها و اشكال خاصى ايجاد مىكنند. در بسيارى از آتشفشانها ،فعاليت بهيكباره بهاتمام نمىرسد و دراكثر موارد ،مراحلخروج مواد يا مراحل فعاليت آتشفشانها با مراحل آرامش توأم است. فصل اول - آتشفشان شناسی > تعریف آتشفشان اصطالح آتشفشان معموًال تصورى از كوه مخروطى را در خاطر مجسم مىكند كه قّله آن شكل قيف مانند داشته و دهانه آتشفشان در داخل آن قرار دارد و معموًال از آن دودهاى غليظ و رنگى خارج مىشود. S4 فصل اول - آتشفشان شناسی الف -وزو ب -كوه مونالوا در جزاير هاوايي ج -پله دراقيانوس اطلس د -بزيمياني ه -پاري كوتين در مكزيك > مثالهایی از فوران آتشفشانهای مشهور فصل اول - آتشفشان شناسی > مثالهایی از فوران آتشفشانهای مشهور الف -فوران كوه وزوو به نظر مىرسد كه فوران 1906كوه وزوو ،موادى مشابه به فوران سال 79توليد نموده باشد. اين فعاليت آتشفشانى شامل دومرحله است: -1مرحله مقدماتى :در اوايل آوريل 1906بر مقدار بخارات رنگينى كه از دهانه به طور ثابت و يكنواخت خارج مىشد افزوده شد... فصل اول - آتشفشان شناسی > مثالهایی از فوران آتشفشانهای مشهور فوران كوه وزوو در عين حال حركات زلزله و غرشهاى زيرزمينى به وقوع پيوست و انفجارهاى كوچك سبب پرتاب مواد به خارج گرديد. تمام اين موارد مرحله مقدماتى را تشكيل مىدادند. -2مرحله اصلى :مرحله اصلى فوران در 6آوريل 1906 با انفجارى بسيار شديد آغاز شد... فصل اول - آتشفشان شناسی > مثالهایی از فوران آتشفشانهای مشهور فوران كوه وزوو كه تمام نواحى اطراف را تكان داد و براثر آن ستونى از بخار آب به پهناى 500متر ،تا ارتفاع چند هزار متر صعود نمود و به شكل چتر در هوا گسترش يافت. در شب 7تا 8آوريل ،انفجارى بسيار شديد سبب پرتاب حجمهاى بسيار بزرگى از مواد جامد شد و سيلى از گدازه به طرف دهكده بوسكوتركاز به حركت درآمد و آن را به كلى ويران نمود. فصل اول - آتشفشان شناسی > مثالهایی از فوران آتشفشانهای مشهور ب -فوران كوه مونالوآ (در جزاير هاوايى) در سال 1949 فوران مونالوآ( )15با فوران وزوو بسيار متفاوت است. در اين آتشفشان ،گدازه به حالت سيال بوده و مواد پرتابى آن ناچيز است .مدت فوران در سال 1949در حدود 147روز به طول انجاميد .عالئم اوليه با ثبت حركات زلزله همراه بود كه كانون عمقى آن در 8كيلومترى و كانون سطحى آن در سه كيلومترى محل بروز آتشفشان قرار داشت . کو ه مو الن وا فصل اول - آتشفشان شناسی > مثالهایی از فوران آتشفشانهای مشهور ج -فوران كوهپله در ماه مه 1902 كوه پله در جزيره مارتينيك در درياى كارائيب در اقيانوس اطلس واقع است .در روز 8ماه مه سال 1902 در ساعت 8و دو دقيقه فعاليت كرد و در ساعت 8و سه دقيقه همان روز فعاليت آن خاتمه يافت و در كمتر از يك دقيقه 30000نفر تلفات داشته است. فصل اول - آتشفشان شناسی > مثالهایی از فوران آتشفشانهای مشهور د -فوران كوه بزيميانى فوران كوه بزيميانى واقع در كامچاتكا ،مهيبترين فوران انفجارى تاريخ معاصر است. فوران اين كوه ،كه در سال 1956اتفاق افتاد ،فقط چند دقيقه طول كشيد و بعد هيچگونه فعاليتى در آن ديده نشد. شدت انفجار اين كوه تقريبًا معادل 500مگاتن T. N. Tو شدت انفجار آن 10000برابر بمب اتمى بود كه در سال 1945در هيروشيما منفجر گرديد. فصل اول - آتشفشان شناسی > مثالهایی از فوران آتشفشانهای مشهور ه -فوران كوه پارىكوتين در مكزيك اين آتشفشان شكل ساده و منظمى دارد و تولد آن در شب 20فوريه 1943با خروج اسكورى نمايان گرديد. صبح روز بعد از آن ،ارتفاع مخروط آتشفشانى به 9متر رسيد و يك هفته بعد 150متر ،در شش ماهگى 350 متر و در يك سالگى 540متر ارتفاع پيدا كرد ،در حاليكه قطر قاعده آن به 1600متر رسيد. فصل اول - آتشفشان شناسی > مثالهایی از فوران آتشفشانهای مشهور فوران كوه پارىكوتين در مكزيك گدازههاى روان ،كه از يكى از دامنههاى آن سرازير شد، تا چندين كيلومترى محل خروج حركت نمود و شهر سنخوانپارانگاريكوتو( )25را كه در 10كيلومترى آن قرار داشت ،نابود كرد. فصل اول - آتشفشان شناسی > مشخصات دستگاه آتشفشان هر آتشفشان داراى ساختمان خاصى است كه در مجموع به نام دستگاه آتشفشان ناميده مىشود و از قسمتهاى زير تشكيل مىگردد. دودكش آتشفشان دهانه آتشفشان مخروط آتشفشان فصل اول - آتشفشان شناسی > گنبد یا دم اگر مواد گداخته در اطراف نقطه خروج به صورت برآمدگى متقارن و نسبتًا مرتفعى درآيد در اين حالت گنبد يادم آتشفشانى به وجود مىآيد كه اختصاص به گدازههاى اسيد يعنى انواع ويسكوز دارد )مانند گدازههاى ريوليتى ،داسيتى و تراكيتى(. فصل اول - آتشفشان شناسی > گنبد یا دم شكل گنبدها در سطح زمين متفاوت است و از اين نظر چهار نوع زير قابل تشخيص است: الواُد م كولهها گنبد نوع پله باالآمدگى سوزنى يا پالگ فصل اول - آتشفشان شناسی > رابطه بین شکل آتشفشان و ترکیب گدازه ها الف -بازالت هاي جلگه اي گدازه آنها ويسكوزيته بسيار كمي داردو پس ازخروج مانند رودي جريان مي يابد و گاهي فالت كم ارتفاع و وسيعي را تشكيل مي دهد كه به آن بازالت جلگه اي مي گويند. فصل اول - آتشفشان شناسی > رابطه بین شکل آتشفشان و ترکیب گدازه ها ب -مخروط هاي خاكستر اين مخروط ها كوچك ودر فوران هاي نوع استرومبولي با تركيب بازالتي يا آندزيت بازالتي به وجود مي ايند - اساسا در اثر دخالت آب به وجود مي ايند مخروطهاي خاكستر گاهي به صورت مخروطي بر روي آتشفشانهاي مركب و مخروط هاي سپري هم ديده مي شوند. فصل اول - آتشفشان شناسی > رابطه بین شکل آتشفشان و ترکیب گدازه ها ج -آتشفشان هاي ريوليتي فاقد مخروط هاي مرتفع هستند و غالبا فرو رفتگي هاي ولكانيكي وسيعي را تشكيل مي دهند كه مي توان آن ها را آتشفشان هاي وارونه در نظر گرفت. (مثل درياچه توپو در زالند نو) فصل اول - آتشفشان شناسی > رابطه بین شکل آتشفشان و ترکیب گدازه ها د -رونه هاي گوگردي بعضي آتشفشان ها خصوصا آنها كه تركيب آندزيتي يا داسيتي دارند مقدارزيادي گوگرد در اطراف قله خود ته نشين مي كنند گوگرد ناشي از خروج گازهاي گوگردي است. ه -روانه هاي مانيتيتي این روانه ها به شدت حفره دارودرسطح آن منظره طنابی دیده می شود. .1مقدمه .2تركيب ماگما .3اقسام ماگما .4فرايند هاي تشكيل ماگما .5منشا ماگما ها .6اختصاصات فيزيكي ماگما .7علل صعود مواد مذاب .8سري سنگ هاي آتشفشاني .9رده بندي شيميايي سري ها .10هاوايي و مدل مك دونالد .11رابطه ريتمن كونو فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی مقدمه موادسازنده تمام آتشفشانها ماده مذابى است كه به آن ماگما مىگويند .ماگما ،مذاب سيليكاته متحرك داغى است كه از انجماد آن سنگهاى ماگمايى تشكيل مىشود .سنگهاى آتشفشانى گروه مهمى از سنگهاى ماگمايى بشمار مىآيند كه خود از انجماد ماگما در سطح زمين به وجود مىآيند .ماگمايى كه به سطح زمين رسيده باشد گدازه ناميده مىشود. بنابراين سنگهاى آتشفشانى حاصل انجماد گدازههاست . فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی مقدمه ماگما ماده مذاب سيليكاتى است كه قطعه بلورهاى در حال رشد، حبابهاى گاز و قطعه سنگهاى كنده شده از جدار مسير در آن وجود دارد. اين مذاب حاوى يونهاى اكسيژن ،سيليسيم ،آلومينيم ،كلسيم، آهن ،هيدروژن ،سديم و غيره است. فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی مقدمه ماگما خود از ذوب سنگهاى درون زمين به وجود مىآيد و پس از توليد به علت چگالى كمتر خود نسبت به سنگهاى اطراف به طرف سطح زمين حركت مىكند. در ضمن صعود تغييرات فيزيكى و شيميايى مهمى در آن اتفاق مىافتد و به اين ترتيب تفريق و تفكيك مىشود . فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی مقدمه ماگما ممكن است با عبور از شكافها و نقاط ضعيف پوسته زمين به سطح زمين برسد و به اين ترتيب كوههاى آتشفشانى يا جريانهاى گدازه توليد نمايد و ممكن است در درون پوسته يا گوشته متبلور شود و سنگهاى درونى ايجاد كند. تشكيل ماگما ،از ابتداى تاريخ زمين بارها تكرار شده و صعود آن باعث خروج تدريجى مواد سازنده گوشته و پوسته زمين از جمله سياالت آن شده است. فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی ترکیب ماگما تركيب ماگما بسيار پيچيده است. وجjjjjود گازهjjjjاى فjjjjراوان و مشjjتعل ،گازهjjاى گjjوگردى، بخار آب و مjjواد فّjjر ار كjjه در هنگام آتشفشان يا قبل و بعد از آن از دهانjjه خjjارج مىشjjود و مjjواد مjjايع ،كjjه براثjjر انجمjjاد توليد سنگ مىكند ،نشان دهنده تركيب اصلى ماگما مىباشند. فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی ترکیب ماگما ماگما وقتى به سطح زمين مىرسد گدازه نام مىگيرد و از انجماد آن سنگ آتشفشانى به وجود مىآيد ولى هيچگاه دماى ذوب ماگماى تشكيل دهنده خود را نخواهند داشت، زيرا فشار گازها وبه ويژه آب ،دماى ذوب را كاهش مىدهند. فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی اقسام ماگما از نظر مقدار سيليس ماگماها را مىتوان به سه دسته تقسيم كرد: الف -ماگماهاى بازيك ب -ماگماى اسيد ج -ماگماى حدواسط فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی فرآیند های تشکیل ماگما ماگما خود از ذوب سنگهاى درونى زمين به وجود مىآيد .براى ذوب سنگهاى درونى زمين چند مكانيسم مختلف پيشنهاد شده است كه برحسب موقعيت ممكن است هريك در ايجاد ذوب مؤثر باشد: الف -افزايش دما در فشار ثابت ب -كاهش فشار در دماى ثابت ج -ازدياد مواد فّر ار نظير آب كه خود در كاهش دماى ذوب سنگها مؤثر است د -ذوب در نتيجه حركات اصطكاكى فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی منشا ماگماها بازيک دماي ذوب سنگ هاي بازيك 1200درجه است چنيين دمايي درسنگ هاي پوسته وجود ندارد بنابرين عمل ذوب در گوشته فوقاني صورت ميگيرد. گوشته فوقاني تركيب پريدوتيتي دارد . فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی منشا ماگماها علل تنوع تركيبات بازالتي تابع 5عامل است: - 1درصد ذوب بخشى متفاوت از موادى با منشأ مشابه -2تركيب سنگ مادر (مثًال دونيت يا لرزوليت و )... -3عمق يا شرايط فشار -4مقدار مواد فرار به ويژه آب و 2CO -5نحوه صعود و تفريق ماگماى حاصله فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی منشا ماگماها اسيدی -1 ذوب سنگهاي پوسته( باتوليت هاي طويل در حاشيه قاره ها مثال شيلي) -2 تفريق و تفكيك ماگما در طي صعود طرح باون – فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی منشا ماگماها علل تغيير و تحول ماگما در حين صعود 5مورد: -1بين ماگما و سنگ ديواره با تركيب متفاوت واكنشهايى انجام شود (هضم). -2ماگماى اصلى با ماگماى ديگر تالقى كند و با آن مخلوط شود (اختالط ماگمايى). -3با توقف ماگما در اطاقهاى ماگمايى بعضى از كانيهاى دماى باال متبلور شده و به نحوى (مثًال براثر تهنشينى ثقلى) از ماگما جدا شود (تفريق). فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی منشا ماگماها علل تغيير و تحول ماگما در حين صعود 5مورد: - 4گازها و بخارات از ماده مذاب خارج شود .در اين عمل بعضى از عناصر ممكن است به خارج منتقل شوند (انتقال گازى). -5يك ماگما در شرايط خاصى از فشار و دما به دو ماگماى جداگانه با دو تركيب متفاوت تبديل شود (ناآميختگى ماگمايى). فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی اختصاصات فیزیکی ماگما الف – دما بازالت آندزيت داسيت ريوليت -1200 950 -1200 800 -1100 700 -900  1100 ب – چگالي رابطه چگالی با دما و فشارهمه جانبه و فشارآب ماگمابی -3/2تا 3گرم برسانتیمتر مکعب – چگالی از ريوليت به آندزيت به تولئيت بازایت به آلکلی بازالت اضافه می شود ج – گرانروي يا ويسكوزيته تعریف – فشار – دما – ترکیب شیميايی – بلورها – حباب هوا فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی علل صعود مواد مذاب الف -اختالف چگالي ماگما با سنگ هاي در بر گيرنده ب – افزايش حجم مذاب در ناحيه منشا ج – گاز دار شدن ماگما د – فشار هاي تكتونيكي فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی سری سنگهای آتشفشانی ايالت سنگ شناسي -خط آندزيت -كمپلكس هاي آذرين تقسيم بندي پيكاك -تقسيم بندي رينمن فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی رده بندی شیمیایی سریها مىتوان به كمك نمودارهايى كه مبناى شيميايى دارند سريهاى مختلف را از هم جدا كرد. نمودار آلكالي بر حسب سيليس ‏ نمودار كونو ‏ نمودار AFM فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی هاوایی و مدل مک دونالد در جزایر هاوايی می توان بازالت تولئی ایتی و بازالت آلکالن را با هم مشاهده نمود .به نظرمی رسد که بازالت تولئی ایتی اولیوین دار اول به سطح زمین رسیده است و بازالت آلکالن بعدا به بیرون سرازیر شده است. فصل دوم - > منشا مواد آتشفشانی رابطه ریتمن -کونو هر قدر که از اقيانوس به سمت قاره پيش مىرويم بر مقدار آلكالن به ويژه پتاسيم افزوده مىشود. در اين محل ،در وسط اقيانوسها بازالت تولئىايتى، در حاشيه قارهها ،سريهاىكالكوآلكالن و در قاره انواع آلكالن به ظهور رسيده است . اين رابطه به نام كاشفين آن رابطه ريتمن -كونو معروف است و احتماًال در تمام حاشيه فعال قارهاى وجود دارد. فصل سوم - > رده بندی فعالیتهای آتشفشانی مقدمه آتشفشانها از جنبههاى مختلف طبقهبندى مىشوند: ويژگيهاى ظاهرى ،جنس و تركيب ماگما نوع فعاليتهاى آتشفشانى و غيره. در دو فصل گذشته ويژگيهاى كلى و ساختمانى آتشفشانها و همچنين جنس و تركيب ماگما و ردهبنديهاى شيميايى آنها مورد بحث و بررسى قرار گرفت. ردهبندى فعاليتهاى آتشفشانى موضوعى است كه در اين فصل بررسى مىگردد. فصل سوم - > رده بندی فعالیتهای آتشفشانی مقدمه اسکروپ ( دائم -مالیم -شدید ) مرکالی و ال کروا ( هاوایی -استرومبولی -پله -وزو ) کوتن اقسام فوران ها را به دودسته تقسیم کرد ( با ماگمای روان -با ماگمای غلیظ ) فصل سوم - > رده بندی فعالیتهای آتشفشانی مقدمه كوه وزوو كه در واقع از نوع انفجارى است ولى همين آتشفشان در بعضى از مراحل فعاليت خود مشخصات فورانهاى نوع استرومبولى را بروز داده است .با اين ترتيب بكار بردن فعاليت نوع استرومبولى به تمام دوره فعاليت آتشفشانى اين كوه بىمورد و ناصحيح است .ولى مىتوان هر مرحله از فعاليت يك آتشفشان را با فعاليتهاى شناخته شده و كالسيك مشخص نمود. فصل سوم - > رده بندی فعالیتهای آتشفشانی مقدمه كوتن اقسام فورانها را به دو دسته تقسيمبندى كرده است: الف -آتشفشانهايى كه ماگماى نسبتًا روان دارند ،غالبًا پرتاباسكورى و گدازه و جريانهاى متعددى از مواد مايع درآن ديده مىشود و به ندرت خاكستر از خود خارج مىكنند. ب -آتشفشانهايىكهگدازهبسيارغليظدارندوباانفجاربسيار شديدى همراههستند ودرآنهاريزش خاكستروپونس امرى عادىاست. غالبًاازاجتماعگدازهآنهاگنبد و ياسوزنبهوجود مىآيد. فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده به طوركلى برحسب اهميت موادى كه از زمين بيرون مىآيد فورانها را به انواع زیرتقسيمبندى مىنمايند. – الف -فوران هاي اصلي – ب-فوران هاي گازي – ج – فوران هاي آبدار فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده الف -فوران هاي اصلي معموًال تحت عنوان فوران اصلى از مراحل تشكيل يك آتشفشان جديد صحبت مىشود .اين فورانها را نمىتوان از فورانهايى كه دودكش مسدود دارند مجزا نمود .ولى مىتوان ادعا كرد كه در فورانهاى اصلى دودكش جديد حاصل مىشود در حالى كه در فورانهاى گازى فقط دودكش قديمى دوباره بازمىگردد فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ب -فوران هاي گازی فوران گازى انفجارى ممكن است دهانه مسدود آتشفشان را باز نمايد و يا قله آن را به خارج پرتاب كند در حالى كه فاقد هر نوع گدازه است .چنانچه دهانه آتشفشان ايرازودر كستاريكا براثر انفجار گازها حاصل گرديد كه فعًال با جمع شدن آب در داخل آن دياترم به وجود آمده است .نمىتوانيم منشأ گازهايى را كه سبب انفجار مىشوند با اطمينان تعيين كنيم. فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ب -فوران هاي گازی فورانهاى گازى غالبًا در آتشفشانهاى نيمهخاموشى كه دهانه مسدود دارند حاصل مىشود .فورانهاى مزبور به وسيله دانا نيمه ولكانيك ،به وسيله مركالىاولترا ولكانيك و به وسيله فونولف فوران غيرمستقيم نامگذارى شد. فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ب -فوران هاي گازی بهترين مثال شناخته شده و از اين نوع فورانها ،فوران باندايى سان در ژاپن است كه انفجار در ساعت 7صبح پنجمژوئيه 1888با صداهاى وحشتناك شروع شد و نيم ساعت زلزلههايى احساس گرديد و سپس ستونى از بخار آب و خاكستر تا ارتفاع 1300متر به آسمان صعود نمود فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ب -فوران هاي گازی درفوران باندايى -سان در ژاپن 15تا 20انفجار به دنبال هم اتفاق افتاد كه همراه آن ،تودههايى از سنگهاى قديمى به اطراف پراكنده شد ،ابر آتشفشانى و خاكستر گرم ،كه از خرد شدن سنگهاى قديمى حاصل گرديده بود ،تا ارتفاع 6000 مترى سطح زمين باال رفت و تاريكى مطلق همهجا را فرا گرفت .باألخره دهانهاى به شكل نعل اسب به قطر تقريبى 2 كيلومتر باز گرديد .مدت اين فوران كمتر از 2ساعت طول كشيد. فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ج -فوران هاي آبدار – هنگامى كه سفرههاى آبدار زيرزمينى در مجاورت ستونهاى ماگمايى قرار گيرد آب آن گرم و به بخار تبديل مىشود .افزايش فشار باعث انفجار مخزن بخار مىگردد و در اين حالت از فورانهاى آبدار صحبت مىشود .اين قبيل فورانها انفجارىاند و به همين دليل به آنها انفجار آبدار مىگويند. فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ج -فوران هاي آبدار انفجارهای آبدار داراى انواع متفاوتى می باشند: – نوع اول – نوع دوم – نوع سوم – نوع چهارم – نوع پنجم فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ج -فوران هاي آبدار نوع اول :يكى از انفجارهاى آبدار شناخته شده مربوط به ناحيه گوگردزايى پما تانگباتا در سوماترا در سال 1933است. نوع دوم :فوران سورتسی سال 1963در ايسلند با انفجار آبدار شروع گرديد .در اين منطقه گدازهها به كف درياى كمعمقتر نزديك شد و از برخورد آن با آب دريا انفجار مهيبى به وقوع پيوست و بخار آب همراه خردهسنگ تا ارتفاع زياد به هوا پرتاب شد. فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ج -فوران هاي آبدار نوع سوم :فوران آبدار كيلوئه در سال 1924را نتيجه نشست سطح گدازه در درياچه گدازه و مجارى آتشفشان و نفوذ بعدى آب به داخل مجارى خالى تصور مىكنند .در اينجا تماس آب با گدازه ،فوران انفجارى بسيار شديدى توليد نمود و تا 17روز ادامه داشت. فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ج -فوران هاي آبدار – نوع چهارم – فوران انفجارى كراكاتوآ ،كه مرگبارترين آتشفشان تاريخ معاصر لقب گرفته است (سال .)1883فعاليت ابتدا با خروج مواد مذاب آغاز شد و حالت انفجارى نداشته است .ولى با ورود آب دريا در مجراى آتشفشان انفجار آبدار مهيبى به وقوع پيوست و كوه آتشفشان و قسمتى از جزيره را از روى زمين جارو كرد و به هوا پرتاب نمود. فصل سوم - رده بندی فعالیتهای آتشفشانی رده بندی بر اساس > اهمیت مواد خارج شده ج -فوران هاي آبدار – نوع پنجم: – در فوران انفجارى كوه سنتهلن 1980در اياالت متحده ،ابتدا با صعود ماگما ،آبهاى نفوذى قله كوه تبخير شدند و فورانهاى انفجارى به وقوع پيوست .در اين ميان ،گنبد ترك برداشت و آبهاى زيرزمينى به مواد مذاب نزديك شد .نتيجه آن وقوع يك پديده انفجارى بسيار شديد بود كه باعث ازجاكندگى دامنه شمالى شد فصل سوم - > رده بندی فعالیتهای آتشفشانی اقسام آتشفشانها الف -آتشفشانهاى نقطهاى اين آتشفشانها را مركزى هم مىگويند .مواد خروجى در اين قبيل آتشفشانها از يك نقطه خارج مىشود و اقسام آنها عبارتاند از: -1 آتشفشانهاى نوع سپرى يا نوع هاوايى -2 نوع استرومبولى -3 نوع پله يا آتشفشانهايى كه مواد خميرى از خود خارج مىكنند. -4 آتشفشانهاى انفجارى شديد فصل سوم - > رده بندی فعالیتهای آتشفشانی اقسام آتشفشانها ب -فورانهاى خطى يا فورانهاى شكافى فورانهاى خطى داراى مشخصات فورانهاى عمومىاند ولى در امتداد يك شكاف حاصل مىشوند .باز شدن چنين شكافى با زمينلرزههاى شديد همراه است .فورانهاى خطى را نبايد با فورانهاى جانبى اشتباه نمود ،زيرا فورانهاى جانبى شكافهايى هستند كه به طور شعاعى در دامنه كوههاى آتشفشان و براثر مسدود شدن دهانه اصلى توليد مىشوند. فصل سوم - > رده بندی فعالیتهای آتشفشانی اقسام آتشفشانها فورانهاى شكافى را مىتوان به دو گروه تقسيم نمود: -1 فورانهاى خطى كه انفجارى نيستند -2 فورانهاى خطى انفجارى فصل سوم - > رده بندی فعالیتهای آتشفشانی اقسام آتشفشانها ردهبندى آتشفشانها براساس محل فوران يا انفجار فورانهايى كه تاكنون گفته شد از نوع هوايى بودهاند ولى برحسب محل خروج موادمذاب مىتوان سه نوع زير را به اقسام فوق اضافه كرد: الف -فورانهاى زيردريايى ب -فورانهاى زيردرياچهاى ج -فورانهاى زير يا داخل يخچالها فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی مقدمه مواد آتشفشانى كه از دهانه آتشفشانها خارج مىشوند داراى سه حالت گاز ،مايع و جامد هستند كه گاهى مجزا ولى اكثرًا با هم از دهانه خارج مىشوند. در هنگام آرامش فقط گازها و بخار آب )مانند وضع فعلى دماوند( ،در هنگام فعاليت انفجارى مواد جامد و گاز ،و در حالت خروج موادمذاب ،هر سه با هم بيرون مىريزند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی مقدمه رابطه بين فشار با حالليت گاز ( )Sدر آب را (كه به صورت درصد وزنى اندازهگيرى مىشود) در دماى ثابت از فرمول زير به دست مىآورند: :S ‏p ‏p’×b×a كه در آن ، pفشار محيط خارج (در اينجا فشار همه جانبه) و ’pفشار درونى گاز و aو bضرايب حالليتاند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اهمیت گاز در فوران های آتشفشانی به طور كلى بر حسب مقدار گاز موجود در ماگما « ،ياگار » سه نوع ماگما از هم مشخص مىكند: هیپو ماگما پیرو ماگما اپی ماگما فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اهمیت گاز در فوران های آتشفشانی - هيپو ماگما :در فشار خيلى زياد يعنى در اعماق زياد يك ستون ماگمايى وجود دارد و از گاز اشباع است. - پيرو ماگما :واجد گاز است و اين گازها به صورت حبابهايى در آن قرار دارند و تمايل زيادى به جدا شدن ازماده مذاب دارند . فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی اهمیت گاز در فوران های آتشفشانی - اپى ماگما :فاقد گاز است و در قسمت فوقانى يك ستون ماگمايى وجود دارد. بنابراين بر حسب مقدار گاز موجود در ماگما ،اپى يا پيرو يا هيپو ماگما از دهانه خارج مىشود كه شدت فوران هم با نوع آن تغيير مىكند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گازهای آتشفشانی اصوًال با كاهش فشار ،حالليت گازها در ماگما كم مىشود، يعنى ابتدا گازهاى محلول از آن جدا و به صورت حبابهاى كوچكى در مىآيند. اين عمل در مجاورت روزنه خروجى ،كه فشار درونى گازها بيش از فشار خارج است ،به سرعت انجام مىشود و رفته رفته مقدار آن به حدى زياد مىشود كه ماگما منظره جوشان پيدا مىكند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گازهای آتشفشانی پديده وزيكوالسيون: وزيكوالسيون پديدهاى است كه در آن ماگما به دو فاز مايع و گاز تفكيك مىشود و به علت خروج سريع گاز ،گدازه حالت جوشان پيدا مىكند. مقدار قابل مالحظهاى از گازهاى آتشفشانى ،هنگام فعاليت آتشفشان با شدت هرچه تمامتر از آن خارج مىگردد كه مشخص نمودن جنس آنها بسيار مشكل است. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گازهای آتشفشانی فومرولها يا گازهاى آتشفشانى را از دو نظر مىتوان تقسيم نمود: الف -از نظر شيميايى - فومرولهاى قليايى كه به صورت آمونياك ،نوشادر و بعضى از تركيبات كلردار خارج مىشوند. - فومرولهاى اسيد كه به مراتب فراوانتر از فومرولهاى قليايى است و شامل اسيدكلريدريك ،گازهاى سولفورو و سولفوريك و 2SHمىشود . فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گازهای آتشفشانی ب -از نظر دما اصوًال انواع فومرولها را بر حسب دما تقسيمبندى مىكنند. البته هر قدر از كانون آتشفشان دور شويم دماى فومرولها كاسته مىشود و هر قدر زمان استراحت آتشفشان زيادتر باشد دماى آنها كمتر مىشود: -1فومرولهاى خيلى گرم -2فومرولهاى گرم -3فومرولهاى سرد -4چشمههاىآب گرم وچشمههاى معدنى -5آبفشانها يا ژيزرها ()Geysers فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی گدازه عبارت از توده مذاب ناهمگنى كه در آن آثار پديدههاى حركتى يا هيدروديناميك و سرد شدن ديده شود. گدازه به صورت جريانهاى گدازه (روانه) كم و بيش غليظ حركت مىكند و از انجماد آن در حول و حوش محل خروج، سنگهاى آتشفشانى به وجود مىآيد. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی حركت گدازه گسترش گدازه يا امكان جريان يافتن گدازه تابع عوامل مختلف است كه مهمترين آنها عبارتاند از: ويسكوزيته ،مقدار گاز ،شيب محل ،فشارى كه گدازه را به جلو مىراند و باالخره سرعت سرد شدن آن. جدا كردن اين عوامل از هم ديگر خيلى مشكل است. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه نحوه سرد شدن گدازهها متفاوت است و در نتيجه اشكال مختلفى ايجاد مىشود. عوامل اصلى كه در شكل جريانها تاثير دارند عبارتاند از رابطه روانه با مخروط ،توپوگرافى قبل از آتشفشانى، ويسكوزيته ،مقدار گاز گدازه ،حجم و سرعت خروج مواد و اين اشكال عبارتاند از : فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه الف -سرد شدن سريع سبب توليد شيشههاى آتشفشانى مىشود كه از نظر فيزيكوشيميايى بايد آن را مانند مايع سورفوزيون (پديدهاى كه يك ماده به طور اتفاقى در پايينتر از نقطه ذوب به صورت مايع باقى مىماند( با ويسكوزيته بسيار زياد در نظر گرفت. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه ب -هر گاه بخش سطحى گدازههاى روان ،نيمه جامد باشد و به وسيله جريانهاى زيرين حمل گردد ،نيروهاى مكانيكى سبب خرد شدن آن مىشود )اتوكالستيك( و آن را به صورت قطعاتى در مىآورد و با خود حمل مىكند و گدازه قطعه قطعه شكل مىگيرد. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه ج -هنگامى كه گدازههاى روان فاقد گاز باشند (اپى ماگما)، سطح خارجى آنها نسبتًا صاف و هموار مىگردد. اين قبيل گدازهها را گدازههاى صاف يا پاهوهو مىگويند. پاهوهو يك اصطالح هاوايى و اختصاص به بازالتها دارد. پاهوهو خود حاالت مختلف دارد كه عبارتاند از: گدازههاى طنابى گدازه سنگ فرشى گدازه تومولوئيد فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه د – هورنيتو :گدازههايى كه در حال سرد شدن باشند خارج شدن گاز از بعضى نقاط ممكن است سبب انفجار ضعيف گردد و در نتيجه به طور محلى مخروطهاى كوچكى از اسكورى توليد مىشود كه به آن هورنيتو مىگويند. در اين مخروط ،بمبهاى دوكى شكل و اسكوريهاى جوش خورده به فراوانى ديده مىشوند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه ه -قسمت درونى گدازهها چنانكه گفته شد ديرتر سرد و منجمد مىشوند .در گدازههاى باز يك كانيها كم و بيش فرصت تبلور دارند در حالى كه در گدازههاى اسيد مواد شيشهاى فراوانترند. در قسمتهاى تحتانى روانه ،نوعى دگرگونى حرارتى ايجاد مىشود و به ويژه خاكهاى قديمى و زيرين پخته و به رنگ قرمزآجرى در مىآيد كه به آن خاك فسيل يا پالئوسل مىگويند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه و -تبخير آب در زير گدازهها سبب توليد حفرههاى بيشمار مىشود كه ممكن است به صورت غار درآيد. اين غارها را غارهاى زير گدازهاى مىگويند كه اندازه آنها متفاوت است. در برخى نقاط با خالى كردن قسمت زيرين غارها آغل گوسفند در آن ايجاد شده است) .ارتفاعات طالقان( فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه ز -در گدازههاى نسبتًا ويسكوز آخرين حركت گدازه سبب كشيده شدن ميكروليتها در جهت جريان گدازه شده و در نتيجه در مقاطع ميكروسكپى مىتوان جهت حركت را از روى ميكروليتها تعيين نمود. بافت اين نوع از گدازهها را بافت جريانى يا تراكيتى مىگويند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه ح -ساختمان منشورى :بر اثر انجماد ،پوسته خارجى گدازه منقبض مىگردد و اين انقباض باعث پيدايش شكاف در آن مىشود. اين شكافها بر سطح ايزوترم عمودند و تا اعماق گدازه ادامه پيدا مىكنند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه ط -گدازههايى كه در سنگهاى مجاور به صورت تودههاى نفوذى قائم باال مىآيند ونك تشكيل مىدهند پس از سرد شدن در قسمتهاى تحتانى منشورهاى قائم ،موازى و به هم فشرده را به وجود مىآورند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی گدازه آتشفشانی اشكال انجماد گدازه ى -گدازه بالشى :گدازههاى روان بازالتى فاقد گاز وقتى به آب دريا برخورد كنند ابتدا از يك پوسته نازك شيشهاى به ضخامت 25تا 50سانتيمتر پوشيده مىشوند .اين پوسته بر اثر فشار مايع مذاب درونى آن مانند لوله خميردندانى كه فشرده شود در بعضى قسمتها ترك برمىدارد و گدازه به شكل تاول از آن بيرون مىزند و در نتيجه گلولههاى بزرگى به طول 20تا 60 سانتيمتر و به عرض 30سانتيمتر از آن توليد مىشود كه به آن اشكال بالشى يا كيسه آردى يا پيلوالوا مىگويند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی نهشتههاى ولكانى كالستيك به مواد جامد آتشفشانى كه درنتيجه ته نشست و انباشتگى مواد ناپيوسته به صورت يكپارچه درآيد نهشتههاى ولكانى كالستيك مىگويند. از نظر زايشى سه نوع آن قابل ذكر است: الف -اتوكالستيكها ب -ولكانىكالستيكهاى ريزشى ج -ولكانى كالستيكهاى جريانى فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی مواد جامد آتشفشانی موادى است كه به صورت جامد و گاهى مايع به وسيله گازها و انفجارات آتشفشانى به خارج پرتاب مىشوند و ساختارهايى همانند اليه بنديهاى رسوبى نمايان مىسازند. كليه مواد منفصل و ناپيوسته پرتاب شده از دهانه آتشفشان را تفرا( )Tephraمىگويند. فصل چهارم - > حالتهای مختلف مواد آتشفشانی انواع مهم مواد منفصل آتشفشانى خاكستر پونس يا پوميس اسكورى بمب اشكهاى گدازهاى الپيلى پوكه معدنى مواد جامد آتشفشانی فصل پنجم -علل و پراکندگی > آتشفشانهای عصر حاضر مقدمه امروزه در حدود 845آتشفشان فعال در دنيا وجود دارد كه بيش از 34آنها در اقيانوس كبير قرار دارند. به عالوه در اقيانوس هند و اطلس نيز شكافهايى وجود دارد كه از آنها بازالت خارج مىشود ،به نحوى كه مىتوان ادعا كرد مقدار فورانهاى زيردريايى چهاربرابر فورانهاى قارهاى است. فصل پنجم -علل و پراکندگی > آتشفشانهای عصر حاضر مقدمه محل آتشفشانها ،مانند زلزلهها ،در مناطق فعال پوسته زمين قرار دارد. نبايد تصور كرد كه آتشفشان سبب پيدايش زلزله مىشود ،بلكه اين دو پديده در نتيجه يك علت روى مىدهند .باوجود بر اين، زلزلههاى خفيفى وجود دارند كه قبل از پيدايش آتشفشان حادث مىشوند و مطالعات نشان مىدهد كه اين نوع زلزلهها بر اثر حركت مواد مذاب در درون زمين به وجود مىآيند فصل پنجم -علل و پراکندگی > آتشفشانهای عصر حاضر آتشفشانی و جابجایی صفحات طى سالهاى 1960-1970علوم زمين وارد مرحله نوينى از پيشرفت شد .با مطالعه كف اقيانوسها و دادههاى مربوط به فعاليتهاى آتشفشانى و زمين لرزهها نظريه «زمين ساخت صفحهاى»،كه اصول اوليه آن تحت عنوان «اشتقاق قارهها» به وسيله آلفرد وگنر هواشناس آلمانى در سال 1912ارائه شده بود ،مورد قبول محققين زمينشناسى قرار گرفت. فصل پنجم -علل و پراکندگی > آتشفشانهای عصر حاضر آتشفشانی و جابجایی صفحات به كمك نظريه زمین ساخت صفحه ای ،كه بسيار جامعتر از نظريه اشتقاق قارهها بود ،توانستند بسيارى از فرآيندهاى زمينشناسى به خصوص رابطه بين زلزله و آتشفشان را كه تا آن زمان ناشناخته بود تفسير و تعبير كنند. فصل پنجم -علل و پراکندگی > آتشفشانهای عصر حاضر آتشفشانی و جابجایی صفحات با مطالعات بيشتر ،انواع مرز بين صفحات و عملكرد آنها مشخص گرديد: الف -مرزهاى واگرا ب -مرزهاى همگرا ج -مرزهاى گسل دگرشكلى فصل پنجم -علل و پراکندگی آتشفشانهای عصر حاضر > علل پیدایش آتشفشانها به طور كلى آتشفشانهاى عهد حاضر در سه منطقه تكتونيكى متفاوت پراكندهاند كه عبارتنداز: الف -حاشيه صفحات همگرا :آتشفشانهاى كمپرسيونى ب -در مرز صفحات واگرا :آتشفشانهاى كششى يا اكستانسيونی ج -آتشفشانهاى هاوايى و آتشفشانهاى درياى كارائيب و ماسيف سانترال فرانسه :آتشفشانهاى اينتراپليت يا ميان صفحهاى فصل پنجم -علل و پراکندگی آتشفشانهای عصر حاضر > علل پیدایش آتشفشانها - آتشفشانهاى كمپرسيونى اين آتشفشانها يا در حاشيه قارهها (شيلى ،پرو ،امريكاى مركزى) و يا در داخل جزاير و در كنار دراز گودالهاى اقيانوسى قرار دارند (جزاير قوسى) مانند ژاپن و اندونزى. فصل پنجم -علل و پراکندگی آتشفشانهای عصر حاضر > علل پیدایش آتشفشانها در محل مرزهاى همگرا يعنى جايى كه صفحات به هم مىرسند چهار حالت ممكن است اتفاق افتد: -1فرورانش يك صفحه اقيانوسى به زير صفحه اقيانوسى ديگر . -2فرورانش صفحه اقيانوسى به زير صفحه قارهاى. -3فرورانش صفحه اقيانوسى به صفحه قارهاى كه در عين حال با پيدايش جزاير قوسى مشخصاند . -4برخورد قاره -قاره . فصل پنجم -علل و پراکندگی آتشفشانهای عصر حاضر > علل پیدایش آتشفشانها - آتشفشانهاى كششى يا آتشفشانهاى ريفتى اين آتشفشانها در طول شكافهايى در قلمرو اقيانوسها و يا در قلمرو قارهها حاصل مىشوند. شكافهاى مزبور به صورت ريفتهاى طويلى هستند كه گاه هزاران كيلومتر طول دارند و در امتداد آنها ،دو صفحه از هم دور مىشوند. فصل پنجم -علل و پراکندگی آتشفشانهای عصر حاضر > علل پیدایش آتشفشانها - آتشفشانهاى اينتراپليت يا ميان صفحهاى آتشفشانهاى هاوايى ،آزور ،كانارى ،تاهيتى ،ماسيف سانترال فرانسه و ، ...به هيچيك از اقسامى كه قبال ذكر شد تعلق ندارند ،يعنى محل آنها بر روى مرز صفحات قرار ندارد در حالى كه فعاليتهاى آتشفشانى آنها غيرقابل انكار است. فصل پنجم -علل و پراکندگی آتشفشانهای عصر حاضر > علل پیدایش آتشفشانها براى تفسير اين آتشفشانها ،توزوويلسون كانادايى و بعد از آن جيسون مورگان آمريكايى نظريهاى را پيشنهاد كردند كه به آن نقطههاى داغ مىگويند. به موجب اين نظريه در درون زمين و در مناطق عميقتر در زير صفحات ليتوسفر ،مناطق گرم و داغى وجود دارد كه... فصل پنجم -علل و پراکندگی آتشفشانهای عصر حاضر > علل پیدایش آتشفشانها مواد مذاب از آنها باال مىآيند ،زمين را سوراخ مىكنند و به سطح زمين مىرسند. از انباشته شدن همين مواد ،كوههاى آتشفشانى در داخل صفحات به وجود مىآيند. اين محلها ممكن است در داخل صفحات اقيانوسى يا در داخل صفحه قارهاى باشند. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال مقدمه تاکنونً از پديدههاى مختلفى كه با فورانها همراهاند مانند ابرهاى سوزان ،ريزش خاكستر ،جريانهاى گدازه ،گازهاى مختلف وغيره به طور جداگانه بحث شده است. در اين فصل از پديدههاى ديگرى صحبت مىشود كه تاكنون از آنها بحث نشده است. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال -1پديدههاى ويرانگر -2بهمنهاى سوزان -3بارانهاى ناشى از فوران -4كمانهاى نورانى -5فورانهاى استثنايى سوانح آتشفشانی فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال مراقبت از آتشفشانهای فعال به طور كلى تعداد تلفات آتشفشانها خيلى كمتر از حوادث طبيعى ديگر مانند زلزله ،سونامى ،سيل و امراض خطرناك واگيردار است. شرط اينكه آتشفشانها حادثهزا باشند آن است كه فعاليت انفجارى داشته و فوران در مناطق مسكونى باشد. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال مراقبت از آتشفشانهای فعال مهمترين عواملى كه سبب مرگ و مير مىشوندعبارتاند از: -1جريانهاى گدازه يا جريانهاى گلى (الهار) -2پرتاب خاكستر -3ابرهاى سوزان فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال عالئم قراردادی فورانها براى اينكه وقوع و نحوه فعاليت آتشفشان براى تمام افراد روى زمين قابل فهم باشد ،مجمع بينالمللى آتشفشانشناسى عالمتهايى را وضع نموده است كه با ديدن آن مىتوان نحوه فوران هر آتشفشان را درك نمود. اين عالئم عبارتاند از: فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال عالئم قراردادی فورانها نحوه فوران حالت - aاگر از دهانه اصلى صورت گيرد. حالت - bاگر از دهانه فرعى صورت گيرد. حالت - cاگر از يك شكاف شعاعى صورت گيرد. حالت - dاگر از يك شكاف نامشخص و محلى صورت گيرد. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال عالئم قراردادی فورانها نوع فوران حالت - eاگر با انفجارهاى معمولى باشد. حالت - fاگر ابر سوزان توليد نمايد. حالت - gاگر جريانى از گدازه حاصل شود. حالت - hاگر درياچه گدازه به وجود آيد. حالت - iاگر سبب پيدايش گنبد شود. حالت - jاگر با توليد سوزن همراه باشد. حالت - kاگر روانههاى گلى يا الهار ،به وجود آيد. حالت - lاگر سولفاتار و موفت ايجاد شوند. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال عالئم قراردادی فورانها محل فوران حالت - mاگر از يك درياچه گدازه انجام شود. حالت - nاگر انفجار آبدار باشد. حالت - oاگر فوران زيريخچالى باشد. حالت - pاگر فوران زيردريايى باشد فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال عالئم قراردادی فورانها نتيجه فوران حالت - qاگر در درياچه جزيره تشكيل شود. حالت - rاگر امواج بسيار شديد حاصل كند. حالت - sاگر كشتزارها از بين برود. حالت - tاگر تلفات انسانى داشته باشد. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال عالئم قراردادی فورانها اگر در فعاليت آتشفشانى يك كوه مراحل مختلفى وجود داشته باشد با عالئم مختلف پشت سرهم ،آنها را نيز نمايش مىدهند. مثًال عالمتهاى زير معرف: ايجاد دهانه اصلى ،دهانه فرعى ،انفجار عادى ،شكافهاى شعاعى ،جريان گدازه و تخريب كشتزارها مىباشند. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > نکات و مراقبت از آتشفشانهای فعال مثبت آتشفشانها علىرغم پديدههاى خطرناك آتشفشانى و سوانحى كه در تاريخ ثبت است ،روى هم رفته بايد آتشفشانها و پديدههاى آتشفشانى را مفيد دانست: -1پى بردن به ساختمان زمينشناسى منطقهاى كه دستخوش آتشفشانى شده باشد. -2بسيارى از معادن فلزى در نتيجه پديدههاى آتشفشانى به وجود مىآيند ،مانند مس ،آهن ،منگنز ،آلومينيم و غيره. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > نکات و مراقبت از آتشفشانهای فعال مثبت آتشفشانها -3چشمههاى معدنى و چشمههاى آبگرم كه مخصوصًا در ايران در نتيجه فعاليت آتشفشانها پديد آمدهاند . -4استفاده از مواد شيميايى مخصوصًا اسيدبوريك ،گوگرد و غيره. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > نکات و مراقبت از آتشفشانهای فعال مثبت آتشفشانها -5پرليت -پرليت را بايد شيشه آتشفشانى آبدارى با تركيب ريوليتى دانست كه مقدار آب آن از 2تا 5درصد متغير است. -6انرژى ژئوترمال يا انرژى حرارتى درون زمين به علت بزرگى زمين ،بسيار عظيم است . فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال منابع ژئوترمال اگر در مناطق غير آتشفشانى حفاريهايى به عمق 4تا 5 كيلومتر انجام شود ممكن است مقدار افزايش دما به حدود 100تا 130درجه سانتيگراد برسد. بنابراين در جوار مناطق آتشفشانى ،مثًال دماوند يا سبالن كه تودههاى مذاب گرماى خود را به افقهاى باالتر مىرسانند با حفارى مىتوان در اعماق 1تا 3كيلومتر به دماى 100تا 350درجه سانتيگراد رسيد. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال منابع ژئوترمال در چنين حالتى مىتوان به كمك سيستم حفارى از انرژى محصور شده اين تودههاى داغ كم عمق ،كه گرماى خود را به سنگهاى اطراف منتقل مىكند ،استفاده كرد. بسيارى از مناطق ژئوترمالى با دماى باال در مناطق آتشفشانى فعال يا جوان وجود دارند. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال منابع ژئوترمال ژئوترمالهايى كه به فعاليتهاى آتشفشانى وابستهاند به سه دسته تقسيم مىشوند: -1ذخائر هيدروترمال -2سنگهاى داغ و خشك -3ذخائر ماكمايى فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال انرژی ژئوترمال در ایران مطالعات سيستماتيك مربوط به منابع و پتانسيل انرژى زمين گرمايى در سال 1354توسط آژانس ملى برق ايتاليا ()ENEL براى توسعه اين قبيل منابع در شمال غرب كشور آغاز شد و در منطقهاى به وسعت 260000كيلومترمربع انجام گرفت . فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال انرژی ژئوترمال در ایران مطالعات اوليه شامل بازديدهاى محلى و جمعآورى اطالعات الزم بود كه توسط شركت مهندسين مشاور تهران -بركلى انجام گرفت. نتيجه اين مطالعات انتخاب چهار ناحيه دماوند ،سبالن ،سهند و ماكو -خوى بود كه روى هم منطقهاى به وسعت 31000 كيلومترمربع را شامل مىشود. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال انرژی ژئوترمال در ایران به طور كلى ،در چهار ناحيه كه در مراحل اوليه براى مطالعات دقيقتر انتخاب شد محلهاى زير به عنوان محلهايى كه داراى امكانات بالقوه انرژى زمين گرمايى هستند معرفى شدند: الف -ناحيه دماوند ب -ناحيه سبالن ج -ناحيه ماكو -خوى د -ناحيه سهند فصل ششم -سوانح آتشفشانی و مراقبت از آتشفشانهای فعال نقش آتشفشانها در تغییر > آب و هوای زمین در باالى اولين اليه اتمسفر يعنى تروپوسفر )به ضخامت تقريبى 12كيلومتر( اليه استراتوسفر قرار دارد .استراتوسفر اليه ای شفاف و رقيق است .ابرها به اين ناحيه نمىرسند و تقريبًا فاقد بخار آب است .باتوجه به اينكه بعد از هر آتشفشان انفجارى بسيار عظيم رخ می دهد دماى متوسط سطح زمين تا چند سال ،كمى كاسته می شود ( .تا حدود 1درجه سانتیگراد) فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال پیشگویی وقایع آتشفشانی اصوًال پيشگويى فورانهاى آتشفشانى بر دو اصل استوار است: الف -شناخت كامل زمينشناسى آتشفشان با بررسى تاريخچه فورانهاى مختلف و تعيين دقيق زمان فوران يك آتشفشان در طى فعاليت مىتوان به تعداد دقيق فورانها ،نظم فوران و دوره استراحت آتشفشان آگاهى يافت. ضمنًا باتوجه به نوع سنگها و مقدار مواد پيروكالستى مىتوان به نحوه فورانها پى برد. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال پیشگویی وقایع آتشفشانی ب -استقرار ايستگاه مراقبت بر روى دامنههاى آن براى پيشگويى موقع يك فوران ،استقرار يك ايستگاه مراقبت در دامنههاى آتشفشانى دومين شرط الزم است. فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال تهیه نقشه های خطر نقشه خطر عبارت از نقشهاى است كه محل و نحوه فعاليت آتشفشانها را در مقياس متفاوت قارهاى ،منطقهاى يا شهرى مشخص مىكند .تهيه نقشههاى خطر آتشفشانها كار چندان مشكلى نيست .زيرا اوًال تعداد آتشفشانهاى فعال (یا در حال خواب( دنيا كه مستقيمًا زندگى و فعاليت آدمى را تهديد مىكنند بسيار محدودند. ثانيًا شكل و تاريخچه زمينشناسى آتشفشان ،راهنماى بسيار مطمئنى به شمار مىرود . فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال بانک اطالعاتی و فعالیت آتشفشانی براى آنكه فعاليت آتشفشانى يك كوه آتشفشان و نحوه فعاليت آن قابل پيشبينى باشد الزم است از فعاليت هر كوه آتشفشان اطالعاتى جامعى تهيه كرد و در آن به سؤاالت زير پاسخ داد : الف -اين كوه چند بار فوران كرده است؟ ب -به طور متوسط مدت هر فوران آتشفشانى چقدر طول كشيده است؟ ج -شدت فوران چه موقع رخ مىدهد؟ فصل ششم -سوانح آتشفشانی > و مراقبت از آتشفشانهای فعال بانک اطالعاتی و فعالیت آتشفشانی د -حد فاصل زمانى بين فورانها چقدر است؟ ه -مقدار مواد آتشفشانى در هر بار چقدر و از چه نوع بوده است؟ و -نحوه فعاليت در هر بار چگونه بوده است؟ فصل هفتم - آتشفشانی و تکتوتیک > مقدمه با نگاهى به پراكندگى آتشفشانها در سطح زمين مالحظه مىكنيم كه اوًال بين مناطق آتشفشانى و نقاط زلزلهخيز زمين رابطه غيرقابل انكارى وجود دارد و ثانيًا اين دو پديده عمدتًا در مناطق خاصى از زمين يعنى در حد و مرز صفحات ليتوسفرى زمين اتفاق مىافتند. فصل هفتم - آتشفشانی و تکتوتیک > مقدمه بين فعاليتهاى آتشفشانى و موقعيت تكتونيكى زمين رابطه بسيار نزديكی وجود دارد. حتى در سالهاى اخير توانستهاند بين موقعيت تكتونيكى و تركيب مواد آتشفشانى از نظر ژئوشيميايى روابطى برقرار سازند و از الگوهاى به دست آمده در تعيين موقعيت تكتونيكى مناطق آتشفشانى قديمى ،با اطالع شوند. فصل هفتم - > آتشفشانی و تکتوتیک رابطه بين شيمى گدازه و موقعيت جغرافيايى آتشفشان با بررسيهاى ژئوشيميايى ،گدازههاى آتشفشانى را به چهار دسته تقسيم مىكنند كه عبارتاند از: آتشفشانهاى قارهاى آتشفشانهاى جزاير قوسى آتشفشانهاى اقيانوسى و آتشفشانهاى جزاير اقيانوسى فصل هفتم - > عامل اصلی اختالف ترکیبات آتشفشانی و تکتوتیک ماگماهای اولیه اختالفى كه از نظر شيميايى در انواع ماگماها ديده مىشود مربوط به اختالف دما و فشار اليه آستنوسفر در اعماق و در نواحى مختلف است. با توجه به جانشينى تدريجى گدازههاى كالكوآلكالن جزاير قوسى به گدازههاى آلكالن وسط قارهها ،به نظر مىرسد كه اليه آستنوسفر در زير قارهها پايينتر از محل آن در جزاير قوسى باشد. فصل هفتم - > عامل اصلی اختالف ترکیبات آتشفشانی و تکتوتیک ماگماهای اولیه وجود اليه آستنوسفر نسبتًا سطحى ،گسترش وسيع آتشفشانهاى زيردريايى را در كف اقيانوسها ممكن مىسازد و اين بر عكس آتشفشانهاى قارهاى است كه آستنوسفر در اعماق زيادتر قرار دارد. فصل هفتم - >آتفشانها و زمین ساخت صفحه آتشفشانی و تکتوتیک ای آتشفشانهاى فعال عهد حاضر بر حسب موقعيتهاى تكتونيكى به انواع زير تقسيمبندى مىشوند: الف :آتشفشانهاى پشته ميان اقيانوسى ب :آتشفشانهاى ممتد وسط صفحه اقيانوسى ج :آتشفشانهاى وسط صفحه قارهاى د :آتشفشانهاى ريفتهاى قارهاى ه :آتشفشانهاى حاشيه قاره در ارتباط با زونهاى فرورانش و :آتشفشانهاى جزاير قوسى ز :آتشفشانهاى منفرد كف اقيانوس فصل هشتم - > فعالیتهای آتشفشانی در ایران مقدمه عظيمترين فعاليتهاى آتشفشانى ايران متعلق به ترسيرو بهطور دقيق مربوط به ائوسن است. در اين فصل ابتدا به گسترش آتشفشانى از نظر جغرافيايى اشاره مىكنيم ،سپس به شرح بعضى از آتشفشانهاى جوان ايران كه فعًال خاموش يا نيمه خاموش (در مرحله گوگردزايى) هستند مىپردازيم و سپس مسائل مربوط به پيدايش آتشفشانهاى ايران را به اجمال ذكر مىكنيم. فصل هشتم - > فعالیتهای آتشفشانی در ایران گسترش آتشفشانهای سنوزوئیک ایران به دنبال فاز كمپرسيونى كرتاسه پايانى كه با دگرگونى، چين خوردگى ،باالآمدگى و در عين حال جابهجايى افيوليتها همراه بوده است ،فازكششى مهمى در سرتاسر ايران )بهجز زاگرس و كپهداغ( حكمفرما شد و نتيجه آن ولكانيسم شديد ائوسن است كه گسترش آن در اكثر نقاط ايران ديده مىشود. فصل هشتم - > فعالیتهای آتشفشانی در ایران گسترش آتشفشانهای سنوزوئیک ایران از نظر جغرافيايى آتشفشانهاى سنوزوئيك ايران در سه منطقه وسيع گسترش دارند كه عبارتاند از: البرز ،به طول 1500كيلومتر ،بهويژه در دامنه جنوبىآن. ايران مركزى يا آتشفشانهاى منطقه اروميه -دختر كه به نامآتشفشانهاى سهند -بزمان نيز ناميده مىشود. بلوك لوت در مشرق ايران ،بهويژه ،بخش شمالى آن كه موادآتشفشانى مساحت زيادى را پوشاندهاند. فصل هشتم - > فعالیتهای آتشفشانی در ایران آتشفشانهای کوارترنر طى كواترنر فعاليتهاى آتشفشانى نسبتًا مهمى در ايران وجود داشته كه امروزه قلل آنها ارتفاعات مهمى تشكيل دادهاند. در حال حاضر برخى از آنها در مرحله گوگردزايىاند و از دهانه آنها بخار آب و گازهاى گوگردى خارج مىشود (دماوند ،بزمان ،تفتان). فصل هشتم - > فعالیتهای آتشفشانی در ایران چشمه های معدنی و آبگرم هنگامى كه دماى آب چشمهاى الاقل در حدود 5تا 6درجه سانتيگراد از دماى متوسط ساليانه هواى محيط يك منطقه بيشتر باشد چشمه مزبور را چشمه آبگرم گويند. ر شرايط يكسان هر قدر چشمهها به مناطق عميقتر نفوذ كنند و آب سريعتر به سطح زمين برسد گرماى آن بيشتر است. امروزه نقش آتش آتشفشانها در ايجاد چشمههاى معدنى بركسى پوشيده نيست. فصل هشتم - > فعالیتهای آتشفشانی در ایران چشمه های معدنی و آبگرم در اكثر مناطق آتشفشانى جديد ايران ،چشمههاى آبگرم وجود دارد. آب تمام اين چشمهها تقريبًا منشاء سطحى دارند آبهاى سطحى با نفوذ خود از خالل شكستگيها ،تدريجًا گرمتر شده در افقهاى تحتانى ،هنگامى كه به سطح زمين مىرسند به صورت چشمههاى آبگرم نمايان مىشوند. فصل هشتم - > فعالیتهای آتشفشانی در ایران نظریه های مربوط به آتشفشانهای ترسیر در ایران قبل از بررسى نظريههاى مختلف ،بايد به سه موضوع اساسى زير اشاره كرد كه ممكن است در حل مسئله مفيد باشد: الف -اكثر آتشفشانهاى ايران )از نظر حجمى و تنوع( از نوع كالكو آلكالناند. ب -در بين انواع كالكو آلكالن آندزيتها از همه فراوانتر و داسيت و ريوليت نيز نسبتًا زياد است در حالى كه انواع بازالت كمياب مىباشند. فصل هشتم - > فعالیتهای آتشفشانی در ایران نظریه های مربوط به آتشفشانهای ترسیر در ایران ج -مطالعه پتروشيميايى سنگهاى آتشفشانى ايران نشان مىدهد كه در مجموع سنگهاى آتشفشانى البرز ،بلوك لوت، اختصاصات آتشفشانهاى قارهاى و اكثر نمونههاى ايران مركزى از نظر شيميايى در كادر آتشفشانهاى حاشيه قارهاى قرار مىگيرند )مانند پرو و شيلى(. فصل هشتم - > فعالیتهای آتشفشانی در ایران نظریه های مربوط به آتشفشانهای ترسیر در ایران نظريههاى مربوط به نحوه پيدايش آتشفشانهاى ترسير ايران را مىتوان به دو صورت خالصه كرد: نظريههاى آتشفشانهاى كمپرسيونى نظريه مربوط به پيدايش ريفت گدازه هاي وزو تقريبا خميري شكل و از نوع گدازه هاي لوسيت دار است.بنابراين كمبود سيليس دارند.سوماي اوليه = فنوليت- سوماي قديمي = لوكو بازانيت با لوسيت كم -سوماي جديد= لوكوبازانيت لوسيت دار = اوتاژنيت -فوران وزو نقطه اي است R Back Simple Field Classification of Volcanic Rocks (For use in Geology 212) Rock Name Essential Minerals* Other Minerals (may or may not be present) Basal t Olivine Cpx, Opx, Plag. Basan ite Olivine + Feldspathoid (Nepheline/ Leucite) Cpx, Plag. Andes ite No olivine, abundant Plagioclase Cpx, Opx, Hornblende Trach yte Sanidine + Plagioclase Na-Cpx, Hornblende, Biotite Dacit e Plagioclase + Hornblende Cpx, Opx, Biotite Rhyol ite Quartz Sanidine, Biotite, Plag., Hornblende, Cpx, Opx * The amount of glass in the groundmass increases, in general, from the top to the bottom of the chart. Did you know? •Cinder cones usually erupt lava flows, either through a breach on one side of the crater or from a vent located on a flank. Lava rarely issues from the top (except as a fountain) because the loose, non cemented cinders are too weak to support the pressure exerted by molten rock as it rises toward the surface through the central vent. •Perhaps the most famous cinder cone, Paricutin, grew out of a corn field in Mexico in 1943 from a new vent. Eruptions continued for 9 years, built the cone to a height of 424 meters, and produced lava flows that covered 25 km2. •Cinder cones are commonly found on the flanks of shield volcanoes, stratovolcanoes, and calderas. For example, geologists have identified nearly 100 cinder cones on the flanks of Mauna Kea, a shield volcano located on the Island of Hawai`i (these cones are also referred to as scoria cones and cinder and spatter cones). •The Earth's most historically active cinder cone is Cerro Ne gro in Nicaragua. It is part of a group of four young cinder cones NW of Las Pilas volcano. Since it was born in 1850, it V EI Descripti on Plume Height Volume Classificatio n How often Example 0 nonexplosive < 100 m 1000s m3 Hawaiian daily Kilauea 1 gentle 100-1000 m 10,000s m3 Haw/ Strombolian daily Stromboli 2 explosive 1-5 km 1,000,000s m3 Strom/ Vulcanian weekly Galeras, 1992 3 severe 3-15 km 10,000,000s m3 Vulcanian yearly Ruiz, 1985 4 cataclysmi c 10-25 km 100,000,000s m3 Vulc/Plinian 10's of years Galunggung, 1982 5 paroxysma l >25 km 1 km3 Plinian 100's of years St. Helens, 1981 6 colossal >25 km 10s km3 Plin/UltraPlinian 100's of years Krakatau, 1883 7 supercolossal >25 km 100s km3 Ultra-Plinian 1000's of years Tambora, 1815 8 megacolossal >25 km 1,000s km3 Ultra-Plinian 10,000's of years Yellowstone, 2 Ma Cinder cones are the simplest type of volcano. They are built from particles and blobs of congealed lava ejected from a single vent. As the gas-charged lava is blown violently into the air, it breaks into small fragments that solidify and fall as cinders around the vent to form a circular or oval cone. Most cinder cones have a bowl-shaped crater at the summit and rarely rise more than a thousand feet or so above their surroundings. Cinder cones are numerous in western North America as well as throughout other volcanic Craters and calderas Many volcanoes contain a large depression. Small depressions (i.e. less than 1 km across) are called craters whereas those over 1 km across are called calderas. Most craters result from the explosive activity by which the volcanic vent is cleared. However, most calderas result from subsidence produced by the removal of large volumes of the underlying magma. Many present-day craters and calderas are filled with water, giving crater lakes. Lava domes The most viscous lavas grow into domes, which are forced upwards (simply by pressure from the underlying magma) through the vent to form a protruding plug or spine. The weight of the growing plug or spine starts a collapse. The spine loses material from its sides and top, and crashes down around the base. Some domes expand outwards as well as upwards by inflation of the hot underlying magma. The Tarawera Complex on the North Island of New Zealand is an Realms of magma generation in oceanic settings Realms of magma generation in continental settings Magma viscosities Calculated viscosities of anhydrous silicate liquids at 1 bar, calculated using the method of Bottinga and Weill (1972) by Variation in the viscosity of basalt as it cools and crystallizes (after Murase and McBirney, 1973). Variation in rhyolite viscosity with increasing H2O content at 1000°C and Schematic cartoon of some typical plutons Kangâmiut dike swarm in the Søndre Strømfjord region of SE Greenland. From Escher et al. (1976). A large Greenland dike swarm Pluton shapes: Laccolith (thick sill) Laccoliths are thick sills that substantially bulge up their roofs. They are usually formed from viscous magma emplaced at shallow depths. When an erupting volcano empties a shallow-level magma chamber, the edifice of the volcano may collapse into the voided reservoir, thus forming a steep, bowl-shaped depression called a caldera (Spanish for kettle or cauldron). These features are highly variable in size, ranging from 1-100 km in diameter. In most cases, they can be readily differentiated from sum mit craters, which are generally much smaller and form by explosive erosion of the central vent. Felsic calderas are surrounded by thick blankets of pumice derived from the eruption of voluminous pyroclastic sheet flows. Variations in form and genesis allow calderas to be subdivided into three types: •Crater-Lake type calderas associated with the collapse of stratovolcanoe s •Basaltic calderas associated with the summit collapse of shield volcanoe s •Resurgent calderas which lack an association with a single centralized vent

49,000 تومان