صفحه 1:
فعالیت ها وخدمات
طو سی
صفحه 2:
صفحه 3:
ابوعلی حسن پسر علی پسر اسحاق طوسی معروف به خواجه نظام الملک طوسی متولد سال
۸ هجری قمری و متوفی به سال ۴۸۵ قمری وزیر مقتدر دو تن از شاهان دوره سلجوقیان در ایران
بود. وی نیرومندترین وزیر در دودمان سلجوقی بود و سلجوقیان نیز در زمان وی به اوج قدرت
زسیدند. او پیست و نه سال در صدر صدارت بود. ابوعلی حسن توسی از دهقان زاد گان بیهق
سبزوار بود. از آنجایی که دوران دانش آموزی را در شهر طوس بود. طوسی خوانده می‌شد.
صفحه 4:
گشود. و در آغاز از دیوانسالاران و پس
وی در زمان پادشاهی غزنویان چشم به جها
از آن وزیر» آلب ارسلان و همچنین آمو زگار ولیعهد خردسالش ملکشاه شد با مرگ
آلب ارسلان؛ خواجه نظام الملک. ملكشاه را كه بيش از هفده يا هجده سال نداشت به
0 0 اور مملکت ایران رابه دست گرفت, خواجه علاوه بر
ساماندهی امور مملکتی و حل مشکلات عدیده اجتماعی و اخلاقی و سایر مسائل
معلکتی. دست به ایجاد مدارسی زد كه در تاريخ بنام وی به مدارس نظامیه مشهور
اگم همین نگارش کتاب سياستنامه ی سي رالملوكك را به دست خواجه نظام |
می دانشد. همچنین وی در پردازش تقویم جلالی با دانشمندانى همجون خيام
داشت. این تقویم در سال ۴۵۱ هجری
صفحه 5:
آلب ارسلان منطقه طوس را به خواجه نظام الملكك بخشيده بود. وى در آبادانى اين بخش ايران
شش بسیار نمود تا آنجا که به آبادی بسیار رسید و حتی باغهای این سرزمین گردشگاه ملکشاه
0
COC erage st toa ea Pea ere SEEN coer PI) 2 701
كذاشتن او از وزيرى و سيس ترور مشكوكك خواجه نظام الملكك انجاميد. وى در ١١ رمضان 588
Mice: ل ا ل eC تت اا ل ا ROMERO A
رکه رخت صوفیان را پوشیده بود با ضرب کارد بر سینه و رگش زخمی شد و یک روز پس
ANU) گذشت. کشتن او را در آن زمان به اسماعیلیان پیوند دادند. بیست روز پس از مرگ او
ملكشاه نيز به طرز مشكوكى د ركذشت
صفحه 6:
جامع التواريخ
ترور خواجه نظامالملک توسط فدائیان
اسماعیلیه
صفحه 7:
خواجه نظام الملک را در کتابهای تاریخی با هفت لقب یاد کرده‌اند:
آنجا که در دستگاه سلجوقیان به بزرگی او وزیری بافت نشده بود .
رگ برای آمو زگاری ملکشاه در زمان ولیعهدی
۳ (تاج الحضرتین برای وزیری دو پادشاه
۴ (قوام الدین اين لقبی مذهبی بود که فقیهان زمان بدو داده بودند .
۵ (نظام الملک لقبی که عامه بیشتر وی را با این لقب می‌خواندند؛ يس از وى در دوره هاى يسين تاريخ بسيارى
از وزیران معتمد شاهان در ایران و هند با اين لقب خوانده می‌شدند .
۶ (اتابک لقبی که ملکشاه پس از شاهی بدو داده بود .
۷(رضیا میرالمومنین لقبی که خلیفه المقتدی سال ۴۷۵ به او داده بود.
١ (وزير كبير
۲ (خواجه
بر روى مُهر نظام الملكك اين جمله نوشته شده بود: الحمد لله على نعمه
صفحه 8:
. خواجه نظام الملک طوسی. مرد بزرگ علم و ادب و سیاست ایران در سالهای 0۵ و ۶۸۵
هجری قمری؛ در محلی که به دارالبطیخ معروف است و هم اکنون درمحله ای در احمدآباد
اصفهان می باشد به خاک سپرده شد.
گفته اند که این مکان خانه ی خواجه نظام الملک بوده است .پس از آن ملکشاه نیز در همان
مکان مدفون شده است. بر مدفن خواجه سنگ مرمرین بسیار زیبائی نصب است که در
اطراف آن کتیبه‌ای شامل آیه الکرسی و عبارات دیگری که بین آن‌ها الوزرای خواجه و
الملک به چشم می‌خورد. نگاشته شده است. البته احتمال می رود که سنگ قبر خواجه و
قبور دیگر دولتمردان سلجوقی عوض شده است. چرا که عبارات موجود بر روی سنگ قبور
به شیوه سلجوقیان نگاشته نشده‌اند و نصب آن‌ها را می‌توان به دوران صفویان نسبت داد ولی
از طرف دیگر نیز می‌توان گفت که سنگ مرمر قبور در زمان سلاجقه ساده و بدون متن
بوده‌اند و سپس در زمان صفویه بر روی آن‌ها عباراتی که اکنون دیده می‌شود نگاشته
شده است.
صفحه 9:
صفحه 10:
ابوعلی حسن پسر علی پسر اسحاق طوسی معروف به خواجه نظام الملک طوسـی متولـد ســال
۴۰۸هجری قمری و متوفی به سال ۴۸۵قمری وزیر مقتدر دو تن از شاهان دوره سلجوقیان در ایران
بـود .وی نیرومندتریـن وزیر در دودمان سلجوقی بود و سلجوقیان نیز در زمان وی به اوج قدرت
رسـیدند .او بیسـت و نه سال در صدر صدارت بود .ابوعلی حسن توسی از دهقان زادگان بیهق
سبزوار بود .از آنجایی که دوران دانش آموزی را در شهر طـوس بود ،طوسی خوانده می‌شد.
وی در زمان پادشاهی غزنویان چشم به جهان گشود .و در آغاز از دیوانسـاالران و پـس
از آن وزیر» آلب ارسالن و همچنین آموزگار ولیعهد خردسالش ملکشاه شد با مـرگ
آلب ارسالن ،خواجه نظام الملک ،ملکشاه را که بیش از هفده یا هجده سال نداشت بـه
شــاهی رسـاند و خـود امـور مملکت ایران را به دست گرفت .خواجه عالوه بر
ساماندهی امـور مملکـتی و حـل مشـکالت عدیده اجتمـاعی و اخالقی و سایر مسائل
مملکتی ،دست به ایجاد مدارسی زد که در تاریخ بنام وی به مدارس نظامیه مشـهور
اسـت .همچنین نگارش کتاب سیاستنامه یا سیرالملوک را به دسـت خواجه نظام الملـک
مـی داننـد .همچنین وی در پردازش تقویم جاللی با دانشمندانی همچون خیام همکاری
داشت ،این تقویم در سال ۴۵۱هجری تکمیل شد.
آلب ارسالن منطقه طوس را به خواجه نظام الملک بخشیده بود .وی در آبادانی این بخش ایران
کوشش بسیار نمود تا آنجا که به آبادی بسیار رسید و حتی باغهای این سرزمین گردشگاه ملکشاه
و ترکان خاتون شد .زمینهای خواجه را در طوس با زیبا‌ترین باغهای تاریخ جهان برابر می‌دانستند.
در واپسین سالهای پادشاهی ملکشاه میان او و خواجه اختالفاتی پیشامد که سرانجام به کنار
گذاشتن او از وزیری و سپس ترور مشکوک خواجه نظام الملک انجامید .وی در ٠١رمضان ۴٨۵
هنگامی که با اردوی شاهی از اصفهان بـه بغداد می‌رفت در نزدیکی صحنه در کرمانشاه به دست
کسی که رخت صوفیان را پوشیده بود با ضرب کارد بر سینه و رگش زخمی شد و یک روز پس
از آن درگذشت .کشتن او را در آن زمان به اسماعیلیان پیوند دادند .بیست روز پس از مرگ او
.ملکشاه نیز به طرز مشکوکی درگذشت
ترور خواجه نظامالملک توسط فدائیان
اسماعیلیه
جامع‌التواریخ
خواجه نظام الملک را در کتابهای تاریخی با هفت لقب یاد کرده‌اند:
( ١وزیر کبیر از آنجا که در دستگاه سلجوقیان بـه بزرگـی او وزیـری یافـت نشـده بـود .
( ٢خواجـه بـزرگ بـرای آموزگـاری ملکشـاه در زمـان ولیعهـدی
( ٣تاج الحضرتین برای وزیری دو پادشاه
( ۴قوام الدین این لقبی مذهبی بود که فقیهـان زمـان بـدو داده بودند .
( ۵نظام الملک لقبی که عامه بیشتر وی را با این لقب می‌خواندند ،پـس از وی در دوره هـای پسـین تاریخ بسـیاری
از وزیران معتمد شاهان در ایران و هند با این لقب خوانده می‌شدند .
( ۶اتابک لقبی که ملکشـاه پـس از شاهی بـدو داده بود .
( ٧رضیا میرالمومنین لقـبی که خلیفه المقتـدی سال ۴۷۵بـه او داده بـود.
بر روی ُمهـر نظام الملک این جمله نوشته شده بود :الحمد ﷲ علی نعمه
.خواجه نظام الملک طوسی ،مرد بزرگ علم و ادب و سیاست ایران در سالهای ۴۶۵و ۴۸۵
هجری قمری ،در محلی که به دارالبطیخ معروف است و هم اکنون درمحلـه ای در احمدآباد
اصفهان می باشد به خاک سپرده شد.
گفته اند که این مکان خانه ی خواجه نظام الملک بوده است .پس از آن ملکشاه نیز در همان
مکان مـدفون شده است .بر مدفن خواجه ،سنگ مرمرین بسیار زیبائی نصب است که در
اطراف آن کتیبه‌ای شامل آیه الکرسی و عبارات دیگری که بین آن‌ها الوزراء ،خواجه و
الملک به چشم می‌خورد ،نگاشته شده است .البته احتمـال مـی رود که سنگ قبر خواجه و
قبور دیگر دولتمردان سلجوقی عوض شده است ،چرا که عبارات موجود بر روی سنگ قبور
به شیوه سلجوقیان نگاشته نشده‌اند و نصب آن‌ها را می‌توان به دوران صفویان نسبت داد ،ولی
از طرف دیگر نیز می‌توان گفت که سنگ مرمر قبور در زمان سالجقه ساده و بدون متن
بوده‌اند و سپس در زمـان صـفویه بـر روی آن‌ها عباراتی که اکنون دیده می‌شود نگاشته
شده است.
دکتر هنرفر در کتاب گنجینه آثار تاریخی به نقل از کتاب تجارب السلف
می‌گویـد ملکشاه پـس از فـوتش ،در شونیز در سمت غرب بغداد مدفون شده
بود .سپس محمود سـلجوقی و ترکــان خـاتون جسـد وی را از آنجا بـه
اصفهان منتقل کرده و در مدرسه ملکشاهی دفن کردند .به دلیل اینکه خواجه
شهرت بیشتری نسـبت به ملکشـاه داشته ،این مکان بین مردم ،به تربت نظام نیز
مشهور است .براساس همین نظریات قبور دیگری که در کنار آرامگاه خواجه
قرار گرفته را به چند تن از شاهان سلجوقی نسبت می‌دهند و به نظر بسـیاری از
محققیـن و کارشناسـان در گذشته بنای درخوری نیز بر این قبور وجود داشته
است .در این محل تعداد هشت قبر به چشم می‌خورد که اغلب دارای سنگ
مرمــر نفیس هستند .عـالوه بـر ملکشاه سلجوقی که در باال گفته شد ،ترکان
خاتون همسر وی و فرزندان او مانند برکیارق و سلطان محمد و سـلطان محمود
نیز در این محل مدفون هستند .بر سنگ‌های موجود در این محل عالوه بر
تاریخ هـای مربوط بـه زمـان سلجوقی ،برخی تواریخ از جمله ۸۵۹هجری
قمری و ۹۳۷و ۹۵۳هجری قمری نوشته شده است .مادی مشهور فدین نیز در
.باغ وسیع آرامگاه جریان داشته و زیبایی خاصی بدان بخشیده است
پایان