anvae sistemhaye ajraye proje

بنام خدا فصل اول انواع سیستمهای اجرای پروژه تعریف قرارداد قراردادهای پیمانکاری جز قراردادهای اداری می باشند. قراردادهای اداری-: قراردادی که یکی از سازمانها اداری از یکسو با هر یک از اشخاص حقیقی یا حقوقی از سوی دیگر با هدف انجام عملی یا ارائه خدماتی خاص در جهت منافع عمومی منعقد می شود. مقایسه قرارداد اداری و خصوصی :قرارداد خصوصی :قرارداد اداریمنافع اشخاص . حقوق عمومی . حقیقی .دارای اختیارات فاقد اختیارات کامل در انعقاد قرارداد . کامل محدودیتهای قوانین ومقررات . در چار چوب قوانین . الزاما عمومی نیست . هدف عمومی مدد نظر می باشد . عدم الزام . رفع نیازمندیهای مشترک مردم . اجازه هیچگونه تغییر و دخل وتصرف در .امکان ان وجود دارد . عبارات و جمالت و مفاد قرارداد وجود ندارد عوامل ذینفع در پروژه ‏OWNER :کارفرماتامین مالی پروژه /ارتباط حقوقی با مشاوران و پیمانکاران /پیگیری تمام مراحل پروژه :مهندسین مشاورمطالعات /طراحی /نظارت ‏ENG. CONSULTANT :پیمانکارتهیه /حمل /نصب /اجرای :سایر ذینفان در پروژهبهر ه برداران /سرمایه گذاران /شرکتهای تامین کننده ماشین االت /شرکتهای بیمه ‏CONTRACTOR انواع سیستمهای اجرای پروژه • 1-IN-HOUSE روش امانی یا تک عاملی-:استفاده از امکانات سازمانی .1- نظیر پرسنل /ماشین االت /تجهیزات برای اجرای پروژه و مدیریت ان .مسولیت کل پروژه با سازمان مجری می .باشد و مناسب برای پروژه های کوچک طراحی – مناقصه • 2-Design-Bid-Build(D/B/B) . - ساختروش سه عاملی متعارف -:همان مثلث کارفرما-مشاور-پیمانکار.2- .است که کارفرما در راس امور می باشد روش سه عاملی متعارف کارفرما پیمانکار مشاور معایب روش سه عاملی متعارف فرد و یا مجموعه خاصی مسولیت کل پروژه بر عهده ندارد1- .مشاور در مباحث برنامه ریزی مالی و اجرا نقشی ندارد2- 3کارفرما به تنهائی نمی تواند هماهنگیهای الزم را بین .مشاوران و پیمانکاران بر قرار نماید شروع عملیات ساخت به بخش طراحی بستگی دارد که4- .باعث طوالنی شدن زمان پروژه می شود .اکثرا مسائل اجرائی در طرح به خوبی دیده نمی شود5- .اصالح و بازنگری مستلزم وقت و هزینه زیاد می شود6- ساختار)(D/B/B کارفرما پیمانکار پیمانکار پیمانکار مشاور ساختار)(D/B/B کارفرما پیمانکار عمومی پیمانکار دست دو مشاور پیمانکار دست دو پیمانکار دست دو روش دو عاملی ‏Turnkey – Design and ‏Build- Package – Fast Track ‏Construction مسولیت کامل طراحی و ساخت با یک مجموعه . در گیری کارفرما با فرایند طراحی و ساخت در حداقل ممکن . نقش کارفرما عمدتا مدیریت قرارداد و یا تائید مراحل اجرا . اجرای سریع پروژه . کاهش هزینه . صرف زمان زیاد در انتخاب پیمانکار طرح وساخت . صرف زمان زیاد از طرف پیمانکار جهت اطمینان از . قیمت و سود نکات مهم در این روش پرداخت بصورت واحد کار یا فهرست بها . مشخصات فنی در مراحل اولیه پروژه باید کامل باشد . تعریف دقیق نیازها و الزامات از طرف کافرما در مراحل . اولیه بعد از عقد قرار داد جای مانور کمتری برای کارفرما وجود . دارد خواسته ها و الزامات کارفرما باید در مورد راه اندازی در . قرار داد لحاظ شود عاملی دو شده اصالح روش با توجه به ضعفهای روش طرح وساخت در میزان واگذاری مسولیتها به پیمانکار روشهای زیر به تفکیک :مسولیتها پیشنهاد گردیدمراحل کار طراحی پایه1- طراحی2- تفصیلی خرید3- حمل و نقل4- احداث5- راه اندازی6- قراردادهایE.P.C تکنولوژیکTECH پیمانکار عمومیG.C قراردادهایE.P ‏TECH ‏G.C ‏G.C+TECH ‏G.C+TECH ‏G.C+TECH ‏G.C+TECH پیمانکارCLIENT+S.C G.C+S.C جز ‏CLIENT+TEC CLIENT+G.C ‏H + معایب روش دو عاملی بطور کلی هدف از این روش اجرای سریع و یکپارچه طرح :می باشد که خود دارای معایبی می باشد :از انجا که بخش عمده کار توسط یک پیمانکار انجام می شود1-ممکن است نتیجه کار انتظارات کارفرما را به خوبی بر .اورد نکند پیچیدگی ارزیابی در انتخاب پیمانکار منجر به کاهش2- .رقابت و افزایش قیمت می شود در پروژه های که احتیاج به تخصصهای مختلف می باشد3- .ریسک باالئی را به کارفرما منتقل می کند ساختار دو عاملی کارفرما پیمانکار اصلی پیمانکار دست دو پیمانکار دست دو پیمانکار دست دو قراردادها ی تیپ مدیریت روش عامل چهارم هدف عمده در این روش به کارگیری مهارتهای فنون و دانش مدیریت پروژه جهت استفاده بهینه از منابع به نحوی که خواستهای کارفرما از نظر عملکرد زمان-هزینه-کیفیت و .بهره برداری تامین شود غیر اجرایی – هماهنگی وبهبود ارتباطات عامل چهارم اجرایی – اداره پروژه و تصمیم گیری روش مدیریت سا خت ‏Construction Management در این روش مجری طرح خدمات مدیریت را از طریق .مذاکره یا رقابت به خدمت می گیرد نوع مدیریت غیر اجرایی (با کمترین ریسک اجرایی) وظیفه-:برنامه ریزی – هماهنگیها و مدیریت کارفرما ‏CM پیمانکار مشاور روش پیمانکاری مدیریت ‏Management Contractor )(MC .مدیریت پروژه دراین روش به صورت اجرایی می باشد نسبت به روش مدیریت ساخت اختیارات بیشتر و قدرت . .بیشتری دارد بصورت کامل(اجرایی) روشهای انتقال ریسک بصورت محدود(غیر اجرایی) ساختار روش پیمانکاری مدیریت کارفرما ‏MC پیمانکار پیمانکر مدیریت اجرایی مشاور پیمانکار ساختار پیمانکاری مدیریت مدیریت غیر اجرایی کارفرما ‏MC پیمانکار عمومی پیمانکار دست دو پیمانکار دست دو مشاور پیمانکار دست دو روش مدیریت پروژه )Project Management (PM در این روش بر خالف روشهای مدیریت ساخت و پیمانکاری مدیریت از ابتدای پروژه مدیریت پروژه وارد عمل شده و به صورت اجرایی تمام وظایف مدیریت ساخت و پیمانکاری مدیریت را بر .عهده می گیرد :محاسنادغام و هماهنگی طراحی و ساخت . اجرایی بودن طرح و عدم نیاز به باز نگری زیاد . اشنایی و تسلط بر طرح . امکان استفاده از انالیز مهندسی ارزش . معایبPM……….. نگرش و دید منفی مشاور طراح و پیمانکار نسبت به او . مقاومت نسبت به تصمیمات او . ریسک باال برای کارفرما در صورتی که مدیریت پروژه . صالحیت کافی نداشته باشد صرف زمان زیاد جهت کنترل فاکتورها و صورت حسابها . ساختار روش مدیریت پروژه مدیریت کامل اجرایی کارفرما ‏PM پیمانکار عمومی پیمانکار دست دو مشاور پیمانکار دست دو جمع بندی و مقایسه روش میزان دخالت کارفرما خیلی امانی زیاد DBBزیاد-متوسط میزان میزان اعمال مدیریت تخصصی کم ماهیت پروژه عامل ریسک کوچک کارفرما کم-متوسط کوچک- متوسط کارفرما کم کم ‏D-B خیلی کم بزرگ ‏D-B خیلی زیاد متوسط ‏CM زیاد-متوسط بزرگ کارفرما خوب زیاد ‏MC متوسط-کم بزرگ ‏MC زیاد زیاد خیلی کم خیلی بزرگ ‏PM خیلی زیاد خیلی زیاد ‏PM هماهنگی تیم فصل دوم معرفي روش هاي برنامه ريزي شبكه : روش هاي مختلف برنامه ريزي شبكه نمودار هاي گانت CPM روش مسير بحراني PN روش شبكه هاي پيش نيازي PERTروش ارزيابي و بازنگري پروژه ها GERT روش گرافيكي ارزيابي و بازنگري پروژه ها Gantt Charts CPM : Critical Path Method PN : Precedence Networks PERT : Project Evaluation & Review GERTTechnique : Graphical Evaluation & Review Technique  :روش هاي مختلف برنامه ريزي شبكه روش هاي قطعي برنامه ريزي شبكه اي : روش هاي قطعي برنامه ريزي شبكه اي شامل روش مسير بحراني ( )CPMو همچنين شبكه هاي پيش نيازي ( )PNمي باشند كه تعديلي بر روش مسير بحراني به حساب مي آيد .در اين دو روش مدت زمان مورد نياز براي انجام فعاليت ها قطعي فرض مي گردند. تفاوت ميان دو روش فوق در وجود تنوع در روابط وابستگي ميان فعاليت ها در روش شبكه هاي پيش نيازي مي باشد.  :روش هاي مختلف برنامه ريزي شبكه روش هاي احتمالي برنامه ريزي شبكه اي : روش هاي احتمالي برنامه ريزي شبكه شامل دو روش پرت ( )PERTو گرت ()GERT مي باشند .در روش هاي فوق زمان و يا تركيب انجام فعاليت ها احتمالي بوده و داراي قطعيت نمي باشد .روش پرت در خصوص آن دسته از فعاليت ها كاربرد دارد كه مدت زمان الزم براي انجام آنها قطعي نمي باشد در صورتي كه در روش گرت ،تركيب انجام فعاليت ها احتمالي بوده وفاقد قاطعيت مي باشد.  :نمودارهاي گانت شايد بتوان گفت كه نمودارهاي گانت داراي عموميت بيشتري در نمايش فرايند اجراي يك پروژه باشند .اين بدان دليل است كه درك آن براي عموم بسيار ساده مي باشد .اما بايد به اين نكته دقت نمود كه نمودار فوق وسيله مناسبي براي برنامه ريزي و مديريت يك پروژه به طور موثر نمي باشد .در اين نمودار فعاليت ها از باال به پايين ( در سطرها ) و جريان زمان ها از چپ به راست ( در ستون ها ) نمايش داده مي شوند .زمان انجام هر فعاليت به صورت يك ميله افقي كه طول آن متناسب با مدت زمان الزم براي انجام فعاليت مي باشد ،در مقابل آن فعاليت نشان داده مي شود.  :نمودارهاي گانت • يك نمودار كه محور افقي آن نشان دهنده عامل زمان ( تاريخ ) و محور عمودي آن نشانگر فعاليت هاي الزم در اجراي پروژه مي باشد. • بسيار ساده بوده و كاربرد موثري در نشان دادن زمان هاي آغاز و پايان كار دارند. • ايراد وارد اين است كه آغاز و پايان كار مشخص نيست. • در صورتي كه در يك يا چند فعاليت تاخيري رخ بدهد اثرات چنين ديركردهايي بر ساير فعاليت ها و در نتيجه بر تاريخ تكميل پروژه براحتي قابل درك نمي باشد.  :روش مسير بحراني • گروهي از دانشمندان علوم تحقيق در عمليات وابسته به هيات مركزي توليد انرژي الكتريكي در انگلستان روشي را براي اجراي پروژه تعميرات اساسي يك نيروگاه برق ابداع نمودند. • طوالني ترين مسير غير قابل كاهش رويدادها يا تكنيك ترتيب اصلي • شركت توليدي دوپان نسبت به معرفي روش مسير بحراني اقدام نمود. • كاربرد روش فوق در ساخت و اجراي برنامه تعميرات كارخانجات دوپان.  :روش ارزيابي و بازنگري پروژه ها • پروژه ساخت موشك پوالريس توسط نيروي دريايي آمريكا • آمارهاي گذشته حاكي از طوالني تر بودن زمان انجام كار بطور متوسط %45و هزينه هاي صرف شده به ميزان 250درصد بيشتر از مقادير پيش بيني شده بودند. • در اين روش مي بايست رويدادهاي كليدي كه الزم است در تاريخهاي معيني بوقوع بپيوندند تا كل پروژه در تاريخ مشخصي تكميل بشود تعيين مي گردند .اين رويدادها را سنگهاي مسافت نما ناميده و در تاريخهاي معين وضعيت آنها را مورد بررسي قرار مي دهند تا بدينوسيله موقعيت پروژه از نظر ميزان پيشرفت مشخص شود.  :روش گرافيكي ارزيابي و بازنگري پروژه ها • براي پروژه هايي كه در آنها فعاليتهايي وجود دارند كه اجراي آنها جنبه احتمالي داشته و در شروع پروژه مشخص نيست روش فوق داراي كاربرد است.  :تعاريف و واژه هاي مربوط به شبكه • شبكه هاي برداري ( :1 )AOAشبكه هايي هستند كه در آنها فعاليت ها بر روي كمانها نشان داده مي شوند. • شبكه هاي گرهي ( :2 )AONشبكه هايي هستند كه در آنها فعاليت ها بر روي گره ها نشان داده مي شوند. 2 : AON : Activity On ‏Node 1 :AOA : Activity On ‏Arrow  :تعاريف و واژه هاي مربوط به شبكه • فعاليت ( : )Activityفعاليت عبارت از جزئي از مجموعه امور الزم در اجراي يك پروژه است كه انجام آن احتياج به صرف زمان و همچنين در اغلب موارد احتياج به صرف منابع نظير بودجه ،انرژي ،نيروي انساني و ....دارد. • فعاليت ها داراي نقاط آغاز و پايان هستند. • هر فعاليت تعريف شده در يك پروژه را مي توان به تعداد بيشتري فعاليت هاي كوچكتر تقسيم نمود.  :تعاريف و واژه هاي مربوط به شبكه رنگ آميزي ديوارها 5 28 ‏A تهيه مواد الزم بر روي كمانها شرحي مختصر ولي گويا از هر فعاليت نوشته شده و يا هر فعاليت به وسيله يك حرف يا عدد مشخص مي گردد .عالوه بر نام فعاليت ساير مشخصه هاي فعاليت نظير زمان ،حجم منابع و .... نيز ممكن است بر روي كمان اضافه گردند.  :تعاريف و واژه هاي مربوط به شبكه فعاليت موهومي فعاليت هاي موهومي فعاليت هايي هستند كه ضمن اجراي پروژه وجود نداشته و به هيچ نوع منابعي نظير زمان ، يا ساير منابع احتياج نخواهند داشت .اين فعاليت ها تنها به منظور نشان دادن وابستگي هاي بين عمليات پروژه ،بر روي شبكه ها اضافه مي شوند. مناسب است كه بر روي فعاليت هاي موهومي هيچ گونه اسمي اضافه نشود. ‏DUMMY ACTIVITY تعاريف و واژه هاي مربوط به شبكه : رويداد نقاط آغاز و يا پايان يك فعاليت ،يا يك دسته از فعاليت ها را رويداد مي نامند .توجه به اين نكته الزم است كه رويدادها عبارت از مقاطع زماني مي باشند و بنابراين در برگيرنده زمان نبوده بلكه نشان دهنده تاريخها هستند. رويدادها را اغلب بصورت دايره اي كه در داخل آن شماره اي نوشته شده است ،نشان دهند. 50 15 20 15 55 مي 10 40 = Event (=Node = Junction )Milestone قوانين رسم شبكه هاي مسير بحراني: 1 قانون : 1هر فعاليت بايد فقط يكبار بر روي شبكه ظاهر شود. قانون : 2دو فعاليت نبايد داراي يك اسم مشابه باشند. قانون : 3شبكه بايد فقط داراي يك رويداد آغازين و يك رويداد پايانه باشد. ‏Critical Path ‏Method قوانين رسم شبكه هاي مسير بحراني : قانون : 4هر تعداد فعاليت مي توانند از يك رويداد آغاز شوند ،يا به يك رويداد ختم گردند ولي دو فعاليت نمي توانند داراي يك رويداد پايه و يك رويداد پايان باشند. . ‏Y ‏X ج ب الف قوانين رسم شبكه هاي مسير بحراني : قانون : 5يك شبكه نمودار داراي مقياس زمان نيست ( به استثناي مواردي كه شبكه را عمدا با مقياس زمان ترسيم مي كنند ) بنابراين طول كمانهاي نشان دهنده فعاليت ها ،در شبكه ها اهميت يا مفهوم بخصوصي ندارد. . ‏E ‏A ‏C ‏D ‏B قوانين رسم شبكه هاي مسير بحراني : قانون : 6راستاي جغرافيايي فعاليت ها داراي مفهوم ويژه اي نيستند ولي مناسب است شبكه ها همواره به صورتي ترسيم شوند كه رويداد پايه در سمت چپ رويداد پايان قرار گيرد ( جهت فعاليت ها از چپ به راست باشد ). قانون : 7رويدادها بايد به صورتي شماره گذاري شوند كه همواره شماره رويداد پايه هر فعاليت از شماره رويداد پايان آن كوچكتر باشد و از يك شماره براي ناميدن دو رويداد مختلف استفاده نشود. . قوانين رسم شبكه هاي مسير بحراني : قانون : 8روابط پيش نيازي و وابستگي در شبكه همواره به صورتي است كه فعاليت هايي كه از يك رويداد خارج مي شوند وقتي مي توانند شروع شوند كه همگي فعاليت هايي كه به آن رويداد مي رسند انجام شده باشند. ‏A ‏F ‏E ‏B ‏C ‏D قوانين رسم شبكه هاي مسير بحراني : قانون : 9واحد زمان در شبكه ها بايد همواره يكسان باشد .مثال زمان همگي فعاليت ها به واحد روز يا هفته نشان داده شود. الزم به توضيح است كه رعايت همگي قوانين 1تا 9در شرايطي كه محاسبات به صورت دستي انجام مي شوند ضروري نبوده و بعضي از اين قوانين مربوط به شرايطي هستند كه محاسبات به وسيله كامپيوتر انجام مي گيرند. كاربرد صحيح فعاليتهاي موهومي : فعاليت هاي موهومي فعاليت هايي هستند كه در عمل وجود نداشته و براي صحيح نشان دادن وابستگي ها به هنگام رسم شبكه مورد استفاده قرار مي گيرند. – 1براي فعاليت هايي كه از يك رويداد آغاز شده و به يك رويداد ختم مي شوند. – 2براي قطع وابستگي هاي غير ضروري – 3در شرايطي كه شبكه بيش از يك رويداد آغازين يا پايانه داشته باشد. كاربرد صحيح فعاليتهاي موهومي : ‏P ‏S ‏Q ‏S ‏P ‏S ‏P ‏Q ‏Q كاربرد صحيح فعاليتهاي موهومي : كاربرد صحيح فعاليتهاي موهومي : اشتباهات رايج در ترسيم شبكه : با ناديده گرفتن يا عدم دقت در رعايت قوانين رسم شبكه عموما اشتباهات زير ممكن است رخ دهند : الف ) ايجاد حلقه ب ) وابستگي هاي غير ضروري ج ) فعاليت هاي موهومي غير ضروري اشتباهات رايج در ترسيم شبكه : الف ) ايجاد حلقه : 4 8 1 7 5 2 6 3 0 اشتباهات رايج در ترسيم شبكه : ب ) وابستگي هاي غير ضروري : ‏C برد نص ‏D ن چر چر ب خ معي و ب دك خي زكر ‏Aبا دن رخ چ ‏B آور د ن وب مع ي چر خي دك اشتباهات رايج در ترسيم شبكه : ج ) فعاليت هاي موهومي اضافي : 4 8 7 2 5 6 1 3 0 مثال اول شرح نام فعاليت زمان ( روز ) ‏A رفتن به محل 2/1 ‏B انتخاب منظره و گرفتن عكس 2/1 ‏C ظهور فيلم و چاپ عكس 3 ‏D تهيه قاب 1 ‏E قاب گرفتن عكس 2/1  Aرفتن به محل Bانتخاب منظره و گرفتن عكس Cظهور فيلم و چاپ عكس Dتهيه قاب Eقاب گرفتن عكس ‏C 50 ‏E 30 ‏B ‏D 40 نمودار شبكه 20 ‏A 10  Aرفتن به محل Bانتخاب منظره و گرفتن عكس ‏A Cظهور فيلم و چاپ عكس Dتهيه قاب Eقاب گرفتن عكس ‏B فعاليتها ‏C ‏D ‏E زمان ( روز ) 5 3 4 نمودار گانت 2 1  Aرفتن به محل Bانتخاب منظره و گرفتن عكس Cظهور فيلم و چاپ عكس Dتهيه قاب Eقاب گرفتن عكس ‏E ‏A ‏B ‏C زمان ( روز ) 5 3 4 نمودار شبكه مقياس زمان 2 1 فعاليتها ‏D مثال دوم نام فعاليت ‏A ‏B ‏C ‏D ‏E ‏F ‏G ‏H ‏I ‏J ‏K ‏L ‏M شرح برقرار نمودن يك كارگاه موقت ساختماني نصب ديوار توري موقت در اطراف محوطه برش و جوشكاري قطعات اسكلت فلزي ساخت قطعات ميله هاي فلزي آرماتور كندن پي نصب ماشينهاي بتون سازي قرار دادن ميله هاي آرماتور در پي رنگ آميزي اسكلت فلزي ريختن بتن فونداسيون سوار كردن ( نصب ) اسكلت فلزي بناي ديوار آجري نصب ورق فلزي سقف بندكشي ديوار آجري فعاليت پيش نياز(ها) ‏A - ‏B - ‏C ‏A ‏D ‏A ‏E ‏B ‏F ‏B ‏G ‏D,E فعاليت پيش نياز(ها) ‏H ‏C ‏I ‏G,F ‏J ‏I,H ‏K ‏J ‏L ‏J ‏M ‏K A C 2 D 1 E B 3 4 G 6 5 H I 7 J 8 L K F M 9 CPM نمودار 10 مثال3 فعاليت پيش نياز ( ها ) ‏A - ‏B - ‏C ‏B ‏D ‏B ‏E ‏D ‏F ‏A ‏G ‏F ‏H ‏G ‏I ‏C,L ‏J ‏E ‏K ‏H,J,I ‏L ‏F زمان ( هفته ) 2 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 تعداد كارگران 2 3 4 4 4 3 2 2 2 1 3 3 A 30 F 0 40 L G 70 50 I C B 10 D H 80 J 20 E 60 K 90 H ‏G ‏F ‏L ‏A زمان ( هفته ) 6 ‏J ‏E 5 4 ‏D 3 نمودار شبكه مقياس زمان 2 1 فعاليتها ‏K ‏I ‏C ‏B شماره هفته فعاليت هاي در حال اجرا حجم منبع الزم 1 ‏A+B 5=3+2 2 ‏A+D 6=4+2 3 ‏D+F 7=4+3 4 ‏G+L+C+E 13 = 4 + 4 + 3 + 2 5 ‏H+I+J 5=1+2+2 6 ‏K 3 H ‏G ‏L ‏I ‏C ‏J ‏E 6 5 4 3 ‏F ‏A زمان ( هفته ) فعاليتها ‏K ‏B ‏D نمودار شبكه مقياس زمان 2 1 6 5 4 3 2 1 هفته ‏K ‏H+I+J ‏E+C+G+ ‏L ‏D+F ‏A+D ‏A+B فعاليت هاي در حال اجرا 3 5=1+2+2 13=4+4+3+2 7=4+3 6=4+2 5=3+2 حجم منابع الزم 12 سطح منبع قابل دسترسي 10 8 4 2 زمان ( هفته ) 6 5 3 4 نمودار شبكه مقياس زمان 2 1 منابع الزم 6 فصل سوم محاسبات زمان  :عالئم و حروف به كار گرفته شده : Dijزمان الزم ( تخمين زده شده ) براي اجراي فعاليت j - i Ei :زودترين تاريخ وقوع رويداد i Li :ديرترين تاريخ وقوع رويداد i ‏i ‏j :Ejزودترين تاريخ وقوع رويداد j Lj :ديرترين تاريخ وقوع رويداد j ‏L: Latest ‏E: Earliest ‏D : Duration  :عالئم و حروف به كار گرفته شده : ESijزودترين تاريخ ممكن براي شروع فعاليت j - i : LSijديرترين تاريخ ممكن براي شروع فعاليت j - i : EFijزودترين تاريخ ممكن براي پايان فعاليت j - i : LFijديرترين تاريخ ممكن براي پايان فعاليت j - i ‏F: Finish ‏S : Start  :عالئم و حروف به كار گرفته شده Fi :زمان شناوري رويداد i : TFijزمان شناوري جمعي فعاليت j - i : FFijزمان شناوري آزاد فعاليت j - i : IFijزمان شناوري مستقل فعاليت j – i : Sرويداد آغازين شبكه : Cرويداد پايانه شبكه ‏C : Complete ‏IF : Independent ‏Float ‏TF: Total Float FF : Free Float ‏F : Float  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها شبكه زير را در نظر بگيريد: زمان هر فعاليت بر روي كمان مربوطه نشان داده شده است .همچنين واحد زمان در اين شكل روز مي باشد .براي شروع محاسبه ،يك تاريخ براي رويداد آغازين شبكه تعيين مي شود .معم~~وال ت~~اريخ رويداد آغازين را صفر تعيين مي نمايند. 4 12 6 5 2 10 2 10 5 5 1 4 5 3 8 0 3 7 2  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها در انجام محاسبات زمان ،دو نوع حركت محاسباتي بر روي شبكه انجام مي شود. – 1حركت پيشروي : 1در حركت پيشروي ،زودترين تاريخهاي ممكن براي وقوع رويدادها تعيين مي شوند. – 2حركت بازگشتي : 2در حركت بازگشتي ،ديرترين تاريخهاي ممكن براي وق~~وع روي~~دادها تعيين مي شوند. : 2 Backward Pass : 1 Forward Pass  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها با توجه به تعريف ارائه شده در خصوص زودترين ت~~اريخ ممكن وق~~وع ي~~ك روي~~داد ،در ش~~كل زي~~ر زودترين تاريخ وقوع رويداد 1 برابر با 4خواهد بود( 1E = 4 ) . به همين منوال زودترين تاريخ وقوع رويداد 2 برابر با 3مي باشد( 2E = 3 ) . 4 12 6 5 2 10 2 10 5 5 1 4 5 3 8 0 3 7 2  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها براي رسيدن به رويداد ، 3سه راه وجود دارد كه عبارتند از : الف ) ( 0 – 3از رويداد صفر به رويداد ) 3 ب ) ( 0 – 2 – 3از رويداد صفر به رويداد 2و از رويداد 2به رويداد ) 3 ج ) ( 0 – 1 – 3از رويداد صفر به رويداد 1و از رويداد 1به رويداد ) 3 4 زمانهاي الزم براي عبور از اين سه راه عبارتند از : 12 الف ) 5 ب ) 3 + 7 = 10 ج)4+2=6 بنابراين براي اينكه رويداد 3به وقوع بپيوندد ،زودترين تاريخ وقتي است كه هر سه فعاليتي كه ب~~ه اين روي~~داد مي رسند ،انجام شده باش~~ند .در مث~~ال ف~~وق زودت~~رين ت~~~اريخ ممكن ب~~~راي روي~~~داد 3براب~~~ر ب~~~ا 10مي ) ( 3E = 10 باشد. 6 5 2 10 2 10 5 5 1 4 5 3 8 0 3 7 2  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها براي رسيدن به رويداد ، 4دو راه وجود دارد كه عبارتند از : الف ) ( 1 – 4از رويداد 1به رويداد ) 4 ب ) ( 3 – 4از رويداد 3به رويداد )4 الف ) ٍD + 1E – 4 = 4 + 5 = 9 1 ب ) D + 3E ٍ3 – 4 = 10 + 10 = 20 بنابراين زودترين تاريخ وقوع رويداد 4برابر با بزرگترين ع~~~~~دد بدس~~~~~ت آم~~~~~ده يع~~~~~ني 20خواه~~~~~د بود. ) ( 4E = 20 4 12 زمانهاي الزم براي عبور از اين دو راه عبارتند از : 6 5 2 10 2 10 5 5 1 4 5 3 8 0 3 7 2  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها به همين منوال زودترين تاريخ براي وقوع رويداد 5عبارت است از بزرگترين عدد بين : = 3 + 8 = 11 2–5 و ‏D + 2E ‏D + 3E 3 – 5 = 10 + 5 = 15 يا بعبارت ديگر E = 15 5 4 12 6 5 10 2 5 10 5 1 2 3 8 4 5 3 7 2 0  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها زودترين تاريخ وقوع رويداد 6يا بعبارت ديگر زودترين تاريخي كه پروژه قابل تكميل شدن مي باشد نيز به همين ترتيب عبارت خواهد بود از بزرگترين عدد بين : = 15 + 10 = 25 –6 ‏D + 5E 5 = 20 + 12 = 32 و –6 ‏D + 4E 4 و ‏D + 3E – 6 = 10 + 2 = 12 3 بنابراين داريم = 6E = 32 :زودترين تاريخ وقوع رويداد پايانه = زودترين تاريخ پايان پروژه 4 12 6 5 10 2 10 5 5 1 4 2 3 8 5 3 7 2 0  :محاسبه دیرترین تاريخ هاي وقوع رويدادها – 1حركت بازگشتي : همانگونه كه عنوان گرديد در حركت بازگشتي ، 1ديرترين تاريخه~~اي ممكن ب~~راي وق~~وع روي~~دادها تعيين مي شوند. ديرترين تاريخ ممكن براي وقوع يك رويداد ،ديرترين تاريخي است كه ممكن است همه فع~~اليت هايي كه به آن رويداد مي رسند انجام گيرند ،بدون آنكه در تاريخ تكميل پروژه اثري بگذارند. : 1 Backward Pass  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها در شكل زير براي رويداد 4ديرترين تاريخ ممكن عبارتست از ديرترين تاريخ رويداد 6منهاي زمان فعاليت . 4 – 6بعبارت ديگر در صورتي كه الزم باشد روي~~داد 6ح~~داكثر ت~~ا ت~~اريخ 32ب~~ه وق~~وع بپيوندد الزاما بايد رويداد 4حداكثر تا تاريخ 32 – 12 = 20اتفاق افت~~اده باش~~د در غ~~ير اينص~~ورت تاريخ وقوع رويداد 6از 32تجاوز خواهد نمود. = L 4 = L6 – D6-4 = 12 – 32 20 5 4 12 6 10 5 5 2 10 2 1 3 8 4 5 3 7 2 0  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها به همين ترتيب مي توان ديرترين تاريخ ممكن وقوع رويداد 5را بصورت زير محاسبه نمود: ‏L 5 = L6 – D6-5 = 10 – 32 = 22 در حركت بازگشتي كه از رويداد پايانه آغاز شده و به سوي روي~~داد آغ~~ازين ادام~~ه مي ياب~~د ، براي رسيدن به رويداد 3سه راه وجود دارد: الف ) 3 6 ب) 3 4 ج) 3 5 5 4 12 2 10 2 6 10 4 5 3 5 5 1 8 7 0 3 2  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها به روشي مشابه مي توان ديرترين تاريخ وقوع رويداد 3را از هر سه راه محاسبه نمود : 5 4 الف ) L 3 = L6 – D6-3 = 2 – 32 = 30 ب ) L 3 = L4 – D4-3 = 10 – 20 = 10 ج ) L 3 = L5 – D5-3 = 5 – 22 = 17 12 10 2 6 10 2 4 5 3 5 5 1 8 7 0 3 2 واضح است كه ديرترين تاريخ ممكن براي وقوع روي~~داد 3عب~~ارت از كوچك~~ترين ع~~ددي ك~~ه بدين طريق محاسبه شده يعني عدد 10خواهد بود ( .زيرا در ص~~ورتي ك~~ه روي~~داد 3در ه~~ر تاريخي ديرتر از 10به وقوع بپيوندد ،فعاليت 3-4ديرتر از تاريخ 20تكميل شده و در نتيجه تاريخ وقوع رويداد 4از عدد 4Lكه قبال محاسبه شده تجاوز خواهد نمود) .بنابراين مي توان  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها به همين منوال براي رويدادهاي 1و 2هر يك دو راه بازگشتي و براي روي~~داد ص~~فر ( روي~~داد آغازين شبكه ) نيز سه راه بازگشتي وجود دارد .ديرترين تاريخها ب~~راي اين روي~~دادها از هم~~ه راههاي ممكن محاسبه و براي هر رويداد كوچكترين عدد بدس~~ت آم~~ده ب~~ه عن~~وان ديرت~~رين تاريخ انتخاب مي شود: 5 4 براي رويداد : 1 12 الف ) L 1 = L4 – D4-1 = 5 – 20 = 15 10 2 6 10 ب ) L 1 = L3 – D3-1 = 2 – 10 = 8 در نتيجه مي توان گفت : ‏L=8 1 2 4 5 3 5 5 1 8 7 0 3 2  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها براي رويداد : 2 5 4 12 الف ) L 2 = L3 – D3-2 = 7 – 10 = 3 10 2 6 10 ب ) L 2 = L5 – D5-2 = 8 – 22 = 14 در نتيجه مي توان گفت : ‏L=3 2 2 4 5 3 5 5 1 8 7 0 3 2  :محاسبه تاريخ هاي وقوع رويدادها براي رويداد صفر : 5 4 12 الف ) L 0 = L1 – D1-0 = 4 – 8 = 4 10 2 6 10 ب ) L 0 = L3 – D3-0 = 5 – 10 = 5 ج ) L 0 = L2 – D2-0 = 3 – 3 = 0 در نتيجه مي توان گفت : ‏L0 = 0 2 4 5 3 5 5 1 8 7 0 3 2 4 8 20 5 1 0 0 4 2 5 0 4 10 10 7 10 32 2 3 6 10 5 8 2 3 12 3 3 20 5 15 22 32 شناوري در تاريخهاي وقوع رويدادها مقدار شناوري هر رويداد عبارتست از تفاضل بين زودت~~رين و ديرت~~رين ت~~اريخ وق~~وع آن روي~~داد بعبارت ديگر : ‏Fi = L i – E i براي مثال رويداد 1در مثال قبل مي تواند در هر تاريخي بين روزهاي 4تا 8اتفاق افت~~د لذا مي توان گفت كه شناوري رويداد 1برابر است با : ‏F=8–4=4 1 شناوري در تاريخهاي وقوع رويدادها جدول زير نشان دهنده شناوري رويدادهاي مثال قبل مي باشد. رويداد 0 زودترين تاريخ وقوع 0 ديرترين تاريخ وقوع 0 شناوري 0 3 4 10 20 10 20 0 0 1 2 5 6 4 3 15 32 8 3 22 32 4 0 7 0  :ساير تعاريف مورد استفاده در شبكه رويداد بحراني : 1رويدادهاي بحراني در يك شبكه رويدادهايي هستند ك~~ه داراي ش~~ناوري ص~~فر مي باشند .براي اين رويدادها زودترين و ديرترين تاريخهاي وقوع همواره مساوي ب~~وده و ه~~ر تغييري در اين تاريخها باعث خواهد شد كه زمان الزم براي تكميل پروژه تغيير يابد. راههاي شبكه ( مسيرهاي شبكه ) : 2يك دنباله از فعاليت ها كه از رويداد آغازين شبكه شروع و به رويداد پايانه شبكه ختم مي شود يك راه ناميده مي شود. : 2 Network Paths : 1 Critical Event ساير تعاريف مورد استفاده در شبكه : شناوري راه :مقدار شناوري يك راه ،عبارت است از اختالف بين ك~~ل زم~~ان الزم ب~~راي تكمي~~ل .پروژه و جمع زمانهاي فعاليت هاي تشكيل دهنده آن راه :مي باشد ،شناوري برابر است با mبراي يك راه كه شامل فعاليت هاي ..... ، 2 ، 1و ) = Ec – Es – (D1 + D2 + …… + Dmشناوري راه به ترتيب زودترين تاريخ وقوع رويداد پايانه و زودت~~رين ت~~اريخ وق~~وع روي~~داد Esو Ecكه در آن .مي باشد iعبارت از زمان الزم براي اجراي فعاليت Diآغازين شبكه بوده و : 2 Network Paths : 1 Critical Event  :محاسبه شناوري راه :در شكل زير شناوري راه 0 – 1 – 4 – 6برابر است با “ = E6– E0– (D1-0+ D4-1 +D6-4) = 32 – 0 – (4 + 5 + 12) = 11شناوري راه ” 0-1-4-6 5 4 12 2 10 2 6 10 4 5 3 5 5 1 8 0 3 7 2 ساير تعاريف مورد استفاده در شبكه : مسير ( راه ) بحراني : 1در هر شبكه حداقل يك راه وجود دارد كه ش~~امل ط~~والني ت~~رين زم~~ان مي باشد .اين راه را مسير يا راه بحراني مي نامند .مقدار شناوري مسير بحراني همواره برابر با ص~~فر است ( . )Ec = Lcمسير بحراني از رويداد آغازين تا پايانه ،هم~~واره از فع~~اليت ه~~اي بح~~راني عبور مي نمايد. فعاليت بحراني : 2فعاليت هاي تشكيل دهنده يك مسير بحراني ،فعاليت ه~~اي بح~~راني نامي~~ده مي شوند .در روي يك مسير كه بحراني باشد ،همگي فعاليت ها بحراني خواهند بود .رويدادهاي پايه فع~~اليت و پايان فعاليت هاي بحراني ،همواره بحراني هستند ( ولي اين شرط براي بحراني بودن فع~ ها كافي نمي باشد). : 2 Critical Activity : 1 Critical Path انواع شناوري فعاليت ها : شناوري جمعي: 1 مقدار زماني كه يك فعاليت مي تواند به تعويق بي افتد ،يا به زمان اجراي آن افزوده ش~~ود ، بدون آنكه در كل زمان اجراي پروژه تاثير بگذارد ،ش~~ناوري جمعي آن فع~~اليت نامي~~ده مي شود. ‏E ‏L ‏j براي يك فعاليت i-jداريم : حداكثر زمان قابل دسترس براي فعاليت i-jبرابر است با : ‏j ‏j ‏Dij ‏Ei ‏Li ‏i ‏LFij – ESij = Lj – Ei بنابراين مقدار شناوري جمعي اين فعاليت برابر خواهد بود با : ‏TFij = Lj – Ei - Dij : 1 Total Float )(=Slack شناوري جمعي : در شكل زير كه مربوط به بخشي از يك شبكه است ،مقدار شناوري جمعي فعاليت 3 – 4را محاسبه نماييد. ‏E=3 ‏E=7 ‏E = 14 ‏D=4 4 ‏L =16 ‏D=1 3 ‏L =5 ‏D=2 ‏E=0 8 1 ‏L =22 ‏L=0  :شناوري جمعي در شكل فوق ،مقدار شناوري جمعي فعاليت 3 – 4برابر است با : ‏TF4-3 = L4 – E3 – D4-3 = 16 – 3 – 1 = 12 فعاليت 3-4را مي توان حداكثر به مقدار شناوري جمعي آن ( 12واحد زمان ) به تاخير انداخته و به جاي تاريخ 3آن را در تاريخ 15شروع نمود .به همين صورت اين فعاليت مي تواند در تاريخ 3شروع شده ولي به جاي آنكه يك روزه اجرا شود ،حداكثر به مدت 12روز به زمان اجراي آن افزوده شده و 13روزه تكميل گردد .در هر يك از اين شرايط تاريخ وقوع رويداد 4 از 16تجاوز نخواهد كرد و در نتيجه تاثيري بر زمان تكميل پروژه نخواهد داشت. انواع شناوري فعاليت ها : شناوري آزاد: 1 مقدار زماني كه يك فعاليت مي تواند به تعويق بي افتد ،يا به زمان اجراي آن افزوده ش~~ود ، بدون آنكه بر مقدار شناوري فعاليت هاي بعد از خود تاثيري بگ~~ذارد ،ش~~ناوري آزاد آن فعاليت ناميده مي شود. براي آنكه فعاليت i-jبه فعاليت بعد خود اثر نگذارد ،مق~~دار ش~~ناوري ك~~ه از آن مي توان~~د استفاده كند عبارت خواهد بود از : ‏Ej ‏Lj ‏j ‏Li ‏Dij ‏Ei ‏FFij = Ej – Ei – Dij ‏i : 1 Free Float  :شناوري آزاد در شكل زير كه مربوط به بخشي از يك شبكه است ،مقدار شناوري آزاد فعاليت 3 – 4را .محاسبه نماييد ‏E=3 ‏E=7 ‏E = 14 ‏D=4 4 ‏L =16 ‏D=1 3 ‏L =5 ‏D=2 ‏E=0 8 1 ‏L =22 ‏L=0  :شناوري آزاد در شكل فوق ،مقدار شناوري آزاد فعاليت 3 – 4برابر است با : ‏FF4-3 = E4 – E3 – D4-3 = 7 – 3 – 1 = 3 فعاليت 3-4را مي توان حداكثر به مقدار شناوري آزاد آن ( 3واحد زمان ) به تاخير انداخته و به جاي تاريخ 3آن را در تاريخ 6شروع نمود بدون آنكه بر زودترين تاريخ وقوع رويداد 4اثري بگذارد .به همين صورت اين فعاليت مي تواند در تاريخ 3شروع شده ولي به جاي آنكه يك روزه اجرا شود ،حداكثر به مدت 3روز به زمان اجراي آن افزوده شده و 4روزه تكميل گردد بدون آنكه بر زودترين تاريخ وقوع رويداد 4اثري داشته باشد.  :انواع شناوري فعاليت ها شناوري مستقل: 1 مقدار زماني كه يك فعاليت مي تواند به تعويق بي افتد ،يا به زم~~ان اج~~راي آن اف~~زوده ش~~ود ، بدون آنكه بر مقدار شناوري فعاليت هاي قب~~ل و بع~~د از خ~~ود ت~~اثيري بگ~~ذارد ،ش~~ناوري مستقل آن فعاليت ناميده مي شود. براي آنكه فعاليت i-jبه فعاليت قبل و بعد خود اثر نگذارد ،مقدار شناوري كه از آن مي تواند استفاده كند عبارت خواهد بود از : ‏Ej ‏Lj ‏j ‏Li ‏Dij ‏Ei ‏i ‏IFij = Ej – Li – Dij : 1 Independent ‏Float  :شناوري مستقل در شكل زير كه مربوط به بخشي از يك شبكه است ،مقدار شناوري مستقل فعاليت 3 – 4را .محاسبه نماييد ‏E=3 ‏E=7 ‏E = 14 ‏D=4 4 ‏L =16 ‏D=1 3 ‏L =5 ‏D=2 ‏E=0 8 1 ‏L =22 ‏L=0  :شناوري مستقل در شكل فوق ،مقدار شناوري مستقل فعاليت 3 – 4برابر است با : ‏IF4-3 = E4 – L3 – D4-3 = 7 – 5 – 1 = 1 مقدار شناوري مستقل فعاليت 3-4برابر با يك است .اين بدان معني است كه فعاليت 3-4را مي توان حداكثر يك روز به تاخير انداخت بدون آنكه بر مقدار شناوري ساير فعاليت هاي قبل و بعد از آن تاثيري داشته باشد. تعيين فعاليت هاي بحراني و مسيرهاي بحراني شبكه : همان طوريكه پيشتر بدان اشاره گرديد در هر شبكه مسير يا مسيرهايي كه داراي ط~~والني ت~~رين زمان باشند ،مسير بحراني و فعاليت هاي روي اين مسيرها فعاليت ه~~اي بح~~راني نامي~~ده مي شوند .تعريف ديگري از فعاليت هاي بحراني عبارتست از : فعاليت هاي بحراني در يك شبكه ،فعاليت هايي هستند كه شناوري جمعي آنها برابر با صفر باشد (.بديهي است در اين صورت ساير شناوري هاي فعاليت نيز برابر با ص~~فر خواهن~~د بود ) مسيرها و فعاليت هاي بحراني : • فعاليت هاي بحراني همواره بر روي مسيرهاي پيوسته اي كه همگي فعاليت ه~~اي آنه~~ا بحراني هستند و از رويداد آغازين تا رويداد پايانه ش~~بكه ادام~~ه دارن~~د ق~~رار مي گيرن~~د. بديهي است هر مسيري كه شامل يك يا چند فعاليت بحراني باشد ،الزاما همگي فعاليت هاي موجود بر روي آنها بحراني نخواهند بود. • يك مسير بحراني مي تواند شامل فعاليت هاي موهومي نيز باشد. • در يك شبكه ممكن است بيش از يك مسير بحراني وجود داشته باشد. • فعاليت هاي بحراني همواره از يك رويداد بحراني شروع شده و به يك رويداد بحراني ختم مي شوند ولي اين تنها شرط بحراني بودن فعاليت نيست.  :فعاليت بحراني در شكل زير با انجام حركات پيشروي و بازگشتي ،زودترين و ديرترين تاريخ هاي وقوع روي~~دادها محاسبه و بر روي شكل نوشته شده اند. 20 37 37 7 25 12 6 25 5 15 20 5 5 3 15 7 8 10 4 3 4 21 7 2 7 0 7 1 0