نوسانات اقلیمی تغییر اقلیم و تأثیر

صفحه 1:
تا ]| ثير ان بر محيط ز ات ‎oll‏ 3 2 )تامین ۱۳7 بر روى صلح منطقه اى وجهانی) ‎an‏ دكتر مجيد مخدوم استاد دانشكاه تهران و عضو وابسته فرهنكستان علوم ايران ‎ 

صفحه 2:
J م ‎ISP ECMO] Murr tpis ve vy bert‏ 1ت اخير مورد توجه بسیاری از محافل علمی, سیاسی, اقتصادی و اجتماعى قرار كرفته است. محمدى و همكاران (1395) بيان مى كنند ا 0 ظرفيت زمين در جذب دى اكسيدكربن و ۱۳۹۱۹۱۳ ۰۰ ‏ار ا را‎ ,S.> به عنوان مهم‌ترین تهدید پیش روی توسعه پایدار معرفی نمود. تهديدى كه منايع طبيعي. محيط زيستء: سلامت انسانء امنيت غذايى و اقتصاد را در معرض أسيب هاى جدى قرار داده است. 

صفحه 3:
1 Tar VinC S| Fp cotta re) ere aPC ETT 1979 ‏اقتصادى و سياسى تمامى كشورها در آينده دارد. از سال‎ ‏سازمان ملل متحد ضمن شناسايى اين مساله: به بركزارى اجلاسهاى‎ Peer ek Ron ‏ا ا ا ل‎ Egey ‏ا 1 خط مشى ها و تدابيرى را جهت‎ ese ‏رويارويى با اين يديده در نظر كرفته است. مهم ترين اين سياست ها‎ تثبیت غلظت گازهای گلخانه ای. کاهش میزان آن و سازگاری با تفییر آب و هوا است که سازمان ملل با تصویب (کنوانسیون ملل متحد در ۱ ‎ae Loree) BE ope)‏ 9 .كار قرار داده است 

صفحه 4:
از جمله اين يزوهش ها بررسى تا ای براى مقايسه میان انتشار گازهای گلخانه ای در 2 000000 كشورهاى حاشيه خليج فارس (مخدوم 1391) و بررسى را مس ‎PE PRO ell oles‏ (تصویب اکسید کربن و درامد سرانه کنوانسیون و سپس پروتکل کشورهای عضو اوپک با استفاده كيوتو) از منحنى محيط زيستى كوزنتس .بايد اشاره كرد 

صفحه 5:
يافته هاى اين بررسى ها مبين اين نكته كليدى است كه بيشتر كشورهاى حاشيه خليج فارس و اويك (از جمله ايران) بيشتر به 7 | الويت بعدى أنها قرار دارد. محمدى و همكاران (1395) باور دارند 7 0000 .غیر مستقیم قابل طبقه بندی هستند ; اشی از تفتیزات آب وهی آنسته كوا التعفزال حیات بشری را در آکوستشجم ‎Slo‏ کره زمین مورد تهدید قرار می دهند. خشکسالی, طوفان های دریایی سهمگین مانند بالا آمدن سطح آب دریاها,کاهش منابع آب شیرین, گرم شدن هوا, آتش سوزی جنگل هاء بیابان زایی و مهاجرت, از آسيت های مستقیم هستتد و منظور از پیاتدهای غيرمستفيم, آسبت"های افتصادی زناشی‌او اجزای تابن جاهعه بین اامللی-دن واکتش بعتغییرات: ‎cesta | cpl Sl‏ 

صفحه 6:
‎vs eae‏ ال 2 سس ‎TI ECS)‏ ا ‎tS Smo SUP Somer hg)‏ ‎lly AES PE‏ ی اد ترا ‎090705067٠ 21k‏ ‎OPN Ce EEC ee Sl Moy Seas bc Rec re ey‏ ‎EE eCS‏ ل ا ل ا ا ‎Pee CMO] MU) Cece NU‏ کر ان رات ات ‎ 

صفحه 7:
© تحقیقات و بررسی های اخیر در ایران نشان من" دهد که.از بازش:های متجمد کاستهشته و به جای آن بارندگی های رگباری که اغلب با يديك قصراه ا مدر عي خصل »وديا نيدت ‎Dales eae ies eile‏ دای خی فص تا وقوع ابن ب بدیده های تاگوار در جهاین و لور بوده انم که حاصل آن خسارات مالن وجانت فزاوان كد هم 1 )غير اقليم و 0 ‎PA oer le‏ ‎APA ES tty, [ieee‏ بیشتری برخوردار است ‎Silt,‏ مقايسه اف ‎Pn cles‏ مقطع زمائى 30 ساله 520 ده ساله 1981 تا 1990 نشان مى دهد كه ‎apenerO) pees)‏ 521 ‎epee ev eed ey)‏ غربی و بعضی از نواحی شرقى درياى خزر اتفاق افتاده است كه نمايا ‎ree)‏ 117 

صفحه 8:
00 SPROUL METIS ۳ ‏ار ات تا 0-10 ]2 مر‎ ‏کنوانسیون تغییر آب و هوا یکی از پر چالش ترین کنوانسیونهای محیط‎ ۱ etc aC PROP EDL One Mer eves Meee) ‏کنوانسیون تغییرات آب و هوا (که به کنوانسیون کیوتو نیز معروف‎ ‏است). ابعاد بسيار كسترده ترى به خود كرفته و فراتر از آن»‎ مذاكرات فرا- كيوتو موضوع انرزى و سوخت هاى فسيلى را در بر م ل ا ‎earn...‏ ‎Ete oe‏ ا ا 07 052000 ۱۳-0 

صفحه 9:
1 eugime UguuilgiS YI 20 Bree) Ch] CELT ec Moen) tc Sugee Tapp irr tat Sr rrty ‏از اعضاى اين كنوانسيون است كه نط د اروس خود‎ ‏مان ات ای ۱ زیست‎ nee ae ‏سازمان حفاظت محیط زیست تهیه‎ 9 ‏کرده است. برخی از محققان معتقدند که اگر چه به نظر می رسد‎ ‏ایران به بسیاری از تعهدات خود نسبت به کنوانسیون عمل کرده‎ CU Spe OT CCU LSet Vane) Cert TU |e Ut ase roe Ser MOLI IC Cea NL ‏ا ا ا‎ ned pert a ‏ضعف مديريت در مورد فعاليت هاى اجرايى در اين زمينه قابل طرح‎ cul. 

صفحه 10:
همچنین» عدم هماهنگی بین بخش های مختلف کشور و نیز عدم تناسب بين جرايم محيط زیستی و پاسخ تعیین شده» از جمله چالش .های اجرایی کنوانسیون تغییر آب و هوا در ایران است برخی ازفطالنات رشان داده آمد ‎cate fla), bas‏ الكره طق مدیریت در فعالیت های اجرایی و عدم هماهنگی بخش های مرتبطه از .جمله عوامل موثر بر گسترش آلودگی در سطح ملی و محلی بوده است ایران در تولید دی اکسید کربن در بخش صنايع» پالایشگاه ها و حمل و تقل از رتبه هجدهم دنا در سال 1۹۹۶ به رتبه دهم در سال ۲۰۰۷ ‎ers‏ 

صفحه 11:
1 تولیدکننده کربن در سال 2010 شناخته شده اند. بر اساس گزارش شاخص های عملکرد آب و هوايى سال 2011 موسسه جرمن واج كشور ايران رتبه 52 را از بين 60 جايكاه به خود اختصاص داده است كه نسبت به سال قبل, حاكى از سقوط 14 يله اى در شاخص م 0 | ‏ا ا ل ل ل‎ Ca ‏ا ا د ا 2 0 ل 20 كن لم‎ END ICCS 000 7 Poet] RS errD) Peele trsmur rect) (Sep eo) pr eee DU mC eT Ye morte True Sis l| 0 er ergs ip tre sal irae mote rec bed ser peer y ‏.کند پیش می رود‎ 

صفحه 12:
Sere eT SMC ee nore ‏ا‎ ety er ‏ابران‎ allure acl co CUCM 30010 Won ined ene PETG SCOR PPC ICS ws BC IT eg PITA cecmo eater Barto horse) ee mre oS e 03 ازهم اكنون ناهتجارى 25 5 271201 | امتجارى هابى كه در ا ا ‎ree) eye Serene‏ ا ا ا ‎remo) hea‏ دهند. توفان هاى كرد و خاى كه از سال 1392 بخش هاى وسيعى از لت ا ع د يات 0 ۳ , همچنین سیل خیزی های مقطعی در گوشه و کنار می توان در مورد اثرات اين تغيبيرات طبيعى اقليمى و ان جه كه كريبانكير ايران خواهد شد, اظهارنظر كرد (صالحى و يازوكى نزاد. 1396). 

صفحه 13:
> | تا ات محپط زیست > ميمتزين عاثيرات ‎lil‏ یز بیابان یدایز میدرولوزی و مبان‌آب. بالا ‎Aig‏ ‏ذريا: خشکسالی, کشاوزژی: فتانع طبیعی و جنگل ها پلایای طبیعی: محیط _ زیست., مسائل شهرنشینی و توسعه شهرها, ذخاثر غذایی انسان, انرژی و دیگر مسائل اقتصادی و اجتماعی جامعه است. ‎aed) oe‏ بیتنها چن‌ووو امرات سیم گرم سجن جیاتن وبا سین اقلیع که در فزن بیسبتو یکخ رخ خواهد داد عبارتند از (سالخت و پازوکن تزاد: 1396( 

صفحه 14:
یخ قطب های کره زمین آب خواهند شد و سطح آب دریا تا 1- 2 ‎pio‏ ‏ا افزایش خواهد یافت؛ ا ا ا 9 انقراض قرار مى كيرند يا نابود خواهند شد؛ زمین های کشاورزی به بیابان تبدیل خواهد شد و بالعکس؛ ۹ شهرها با مشکل کم ای اه 

صفحه 15:
در جمع بندى نظريه هايى كه تا كنون در اين مورد ارائه شده استء به نظر مى رسد كه اين دو ‎eGne Oy‏ 000 است: اول عامل زمينى (درون زمين. سطح زمين: مقدار نمك اب اقيانوس هاء جو زمين, جابجايى قطب و اشتقاق قاره ها) دوم عامل كيهانى (تغيير مدار زمين. جذب انرزى به وسيله ۲۱۰ و عبارهای كيهانى, و بالاخره تغييرات ابتدايى در انرژی تابش خورشید). از اين نظر, نظریه رانش قاره .أى: ‎a‏ ويزه از دیدگاه زمين شناسى آهمیت بسیار دارد 

صفحه 16:
١ = == 2 1998 0 ee ‏بود که‎ ba ‏پدیده‎ i ‏اتمام دوره‎ [۱ Pe ‏ا‎ er) تاثيرات اين يديده بر روى اكليم ‎ole‏ شامل دو اثر سرد شدن و گرم شدن ۳۱ ‎pumre) re vy‏ ا 0 ات سرد 9۳۳ 9 نواحی جنوب خاورمیانه, قسمت هایی 71 ‎lays!‏ و سواحل ایالت متحده آمریکا بروز کرد. حالت كرم شدن نيز در نواحى استوايى اقيانوس آرام رخ داد. به دنبال ان النينو كه يديده عكس لانيناست به وقوع مستمر خود ۹ 

صفحه 17:
اثر تغییرات اقلیمی بر داتر عدایی انسان مطالعات انجام گرفته توسط مرکز پژوهش های اقلیم شناسی انگلیس حاکی از آن است که در طول یک قرن اخیر به دلیل افزايش دی اکسید کربن در جو, حدود 9۵57 آن در هوا باقی مانده و 9۵34 در آب اقیانوس ها و دریاها وارد شده و تنها 69 آن توسط جنگل ها و پوشش گیاهی جذب شده است. نقش دو برابر شدن میزان دی اکسید کربن در تغییرات اقلیمی یک مساله جدي است و اولین آثار آن به صورت افزایش دما بروز می کند. به دنباله آن آتش سوزی .ها و تغییرات شدید در میکرو ارگانیسم های خاک صورت می پذیرد 

صفحه 18:
و ۱9| بازگشت انرژی, ‎eee aD Dent oe Red cena‏ ان جذب این طیف از انرژی توسط دی اکسید کرین, ‎sso‏ 373 از حالت تعادلی خارج می سازد و منجر به گرم شدن هوا می شود. إفزايش ‎l mtS)‏ ا ا 1 00500 ‎ert ar ON eee nA‏ ا ار ۱ epee erred CSS tr SCNT Bir Cae SNe MU ‏ا ا‎ PONE SUES Mul ASO Stmrl Wes prure epee Ret renee renee el nermel re gerla ll perme seca cy Scar mC permet cary ‏بای‎ ese ‏ا ل ا ا‎ beeen eee rt] mee ‏اتفاق افتاده است.‎ 

صفحه 19:
8 علاوه بر دى اكسيدكربن دیگر گازهای مازاد مانند متان و 90 بر فعالیت های کشاورزی موتر بوده اند. اين گازها می‌توانند هنگام بارندگی در آب های جوی حل شده و باران های اتتیدی با غلظت بالایی راادز اراضی زراعی ایجاد کنند. در نتیجه خسارات جدی را به مصولات واردر ی ره هر نوع تغیبراتی در آب و هوا (چه به صورت گرم تر شدن و چه به ا ا 090 مى توان حاصل دهى اراضى كشاورزى و توليد محصولات را به شدت تحت تاثير قرار دهد. ۹ 0 سطح محلى (ميكرو) و در سطح ات ا ا 

صفحه 20:
در خشكسالى 70- 1969 استرالياء توليدات محصولات كشاورزى بيش از 9625 افت كردند و در همين سال در بولادلاى (استراليا) يى طوفان ترنادو منجر به کنده شده و شکسته شدن 1/5 00-0 درخت كرديد. جنين وقايعى مى توانند توانايى اراضى را در زمينه توليد ‎gl Re P Be‏ 7 دلیل کاهش بازدهی تحت تاثیر خشکسالی ها پا دیگر شرایط ناشی از ‎sul wo Glial Ss jyglaS OVqare rod nots! ol wai‏ ‎dimly Sylrols a 2,0 rbaidl 51 its aS Sid aos wrlyi 52‏ لكت ‎rere meer c)|‏ ا ا ا ل ‎Been‏ ‎L SG) Eee B err n‏ ا الل 1 ال كت ال اك ‎ 

صفحه 21:
9 ilg> Quhic 52 Guwgildl -spaumoil oury ou SK, eildl pus ‏دراز مدت است. اين يديده متاثر از عواملى جون فعاليت هاى‎ ‏خورشیدی, آتشفشان هاء اتمسفرء اقيانوس ها و درصد كازهاى كلخانه‎ ‏اى در اتمسفر مى باشد كه داراى اثرات متقابل مى باشند. اين‎ 0 ‏ا ا ا ا‎ ee Te nol prres 0 00 ‏ل‎ wel nacre ee) ee) ‏سفره أب هاى زيرزمينى و كيفيت اب شده و به طوركلى روند جديدى‎ ‏را در اقلیم جهانی موجب می شود.‎ ‎Ome‏ رت سار ماف مسف ور بر ل از رات ‎Pe oem ener ere rel oor oie ey WP sooner ee et)‏ ‎Ses reero nt ney sory berr gees UN Eon pene‏ ‎(Si eee‏ ریات انآ ‎MRS‏ ‎ 

صفحه 22:
نتايج حاصل از سناريوهاى مختلف تغيير اقليم در ايران Cae Pe ‏ل ا ا 0 رف‎ Cet Die my ere ‏رودخانه ای در تمام 1۳5 افزايش مى يابد. افزايش دما در‎ ‏حدود تقريبا 2 تا 6 درجه سانتى كراد موجب 6 تا 12 درصد‎ افزايش در تبخير سى حوزه و بارش 71 تا 78 درصد تغيير دارد. كاهش رواناب سالانه از 88 تا 50+ ( ۳ ‎fol pert]‏ .نشان می دهد 

صفحه 23:
تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالش های قرن جاری است وقوع سیل های با شدت بالاه گرما؛ سرماهای بی موقع: تکرار بیشتر خشکسالی هاه بالا آمدن سطح آب درياهاء طغيان آفات و بیماری های گیاهی» کاهش ضخامت لایه ازن» گرم شدن جهانی هوا و ذوب شدن بخ های دائمی از جمله مواردی است که بحث تغییر اقلیم را در دهه جاری در جهان بیشتر مطرح کرده است. در سال ۲۰۰۳ سازمان هواشناسی جهانی شعار سالائه خود را تحت عنوان اقلیم آینده. نامگذاری کرده است. که مقدار تغییر اقلیم در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در سال ۲۰۰۳ چندین کنفرانس بین المللی و منطقه ای با عناوین تغيير اقليم در کشورهای مختلف دنیا .برگزار شده است 

صفحه 24:
در دستور خار خود فرار هر چه شدت نوسانات اقلیمی بیشتر باشد و طول مدت آن افزایش ‎LF‏ ا ا ا ال لل 107 در ذخاير غذايى مى توان به صور مختلف از جمله: تاثیر بر دوره رشد كياه, اثركذارى در مقادير آب كشاورزىء يخبندان هاى شديد. سيلاب هاء طوفان هاى شديد. خشكسالى ها و ... ملاحظه نمود. در | ‏ا‎ Jl> 59 sla jgiS Berrie 1c SOUP pat Ertl Vea man CMC MC Sep) 

صفحه 25:
جامعه شناسان, دیدگاه ها و ابزاراى ارزشمندى براى بررسى و تغييرات آب و هوا و رفع معضلات آن در دست دارند (صالحى و ‎cS, Lucena Ge one‏ ا 1 ‎(My)‏ ‎viene tse Ro) pee wre‏ ۱ ‎Ieteul pees reaeved wT ute] epic rev] Rete l -v Lee pen‏ 000 ‎Rovere trl -97-T laevis Sregear evel brea 0 stata | vl mote Ty‏ pols aslllao E9090 9 03)9> 075 olloizl sla cules L pol wil 9 OLE ‏ا ال ا‎ eve a BR ci-N sme e ae ‏علت توجه جامعه شناسی معاصر به مسئله تغپیرات آب و هوا را‎ .نشان می دهد 

صفحه 26:
لک و ی رن ات امه ای را ‎Pees‏ CL ‏ار مر‎ co eed bpeeeee MS Rs lcs chills pole JE jpn ۷ apni Cr wre) os] Bere ل ال ران ابن وص ‎eee arene‏ ارات اب وك ‎sane‏ ال رات اس ما مات اب ‎een ee‏ ای ان سا ۱ ‎ 

صفحه 27:
زيرا از هم اكنون ناهنجارى هاى اللي جسته وكريخته خود را در كشور ما و جهان نشان می دهند. طوفان های گرد و خاک ‎EH Jin 5)‏ ۰ ۱۳۹۹ ‎ore OO SEER LC Nee ty‏ جنبه اجتماعى دارد (2009 ,61007265 مقطعى در كوشه كنار اثرات که حکومت ها باید خلاقیت و نوآوری را در جامعه مدنی پدیده های اجتماعی بر روی پدیده ر برای مشارکت شهروندان هاى طبيعى اند. ليكن اثرات مختلف حکومت تغییرات میکروکلیمایی آن به ویژه زوکی ‎alps‏ ۱۳۹۶ در شهرهاى بزرك و كوجى حداقل در شکل وارونگی هوا به .خوبی مشهود است 

صفحه 28:
اين تغيبرات كه با سكون جريان هوا همراه است با افزايش ميزان تخليه كازهاى كلخانه اى به ويزه تركيبات هيدروكربورهاء آلودكى هاى فيزيكى و شيميايى هوا را موجب شده و روزها و هفته ها زندكى را بر مردم شهرنشين سخت مى كند. ييدايش جزاير كرمايى در سطح شهر تهران كه مطالعات دانشكده 500 reser ‏ا ا ل‎ PReowrtep ie ere vs بارز این تغییرات میکروکلیمایی است. هر جند كه از اين نوع تغييرات اطلاعات مدون و مستندى در دست نيست, ليكن مطالعات اوليه اى كه در حال انجام است, بروز اين ‎us.‏ ا ا ا 02 

صفحه 29:
7 حوزه عملكرد محيط زيست از جمله نمونه هايى كه بر اساس ان ا ا ا ل ب ل ‎COV ISP‏ است عبارتند از: 

صفحه 30:
دریای ا ‎aflaio‏ ,| 7 بار بیشتر از حد ‎NUON Irgevan -vrtrre‏ ال ل ا 0 0 ناشى از الودكى هوا بالغ بر 7 ميليارد دلار و 16 ميليارد دلار تا سال 6 إبنا به اعلام بانك جهانى). رسوب ساليانه 2 ميليارد متر مكعب ا ل ع ا 2205 0 ل 2 ا 0 00 ا ل ل ا ا ‎tej JUS Ugilre S‏ کشاورزی است. نزاد, 1396؛ 2009 ,61006056). 

صفحه 31:
020 ny DEN (CHP ROPE ROC Se Rove 3) ko] bt irwere emt) شماره 12: 16 1 8 Aer po elle!) ato cx GEIS wy ‏کرک رت‎ Bee OSC Shoe ero eee eee Coe Red ae Oey elt ee or a aie oe eee eed g 4.9 :32 ‏رش‎ eres null) ops oy xe a ‏محمدىء ح.؛ عباسى, ف. و كاربخش داورى, س. 1395. ارزيابى بيامدهاى‎ -23 :)14( 7 ‏اقتصادى- محيط زيستى كرمايش جهانى. بزوهش هاى محيط زيست‎ 17 ال ل مص ری کوزنتس 0 2 5 .اولين همايش بين المللى محيط زيست و زئويليتيك خليج فارس. قشم Giddnes, A. 2009. The Policies of Climate Change. Cambridge. Leayh, T. 2007. Sociology and the Environment in Public Sociology: An introduction to Australian Society. Allen & Unwin. Australia. 

نوسانات اقلیمی (تغییر اقلیم) و تأثیر آن بر محیط زیست ایران و جهان )تامین غذا و اثرآن بر روی صلح منطقه ای وجهانی) دکتر مجید مخدوم استاد دانشگاه تهران و عضو وابسته فرهنگستان علوم ایران سرآغاز تغییر اقلیم یا آب و هوا یک مشکل محیط زیستی است که در دهه های اخیر مورد توجه بسیاری از محافل علمی ،سیاسی ،اقتصادی و اجتماعی قرار گرفته است .محمدی و همکاران ( )1395بیان می کنند که کانون مساله تغییر اقلیم ،ظرفیت زمین در جذب دی اکسیدکربن و دیگر گازهای گلخانه ای است که به سوی اشباع می رود و باید آن را به عنوان مهم‌ترین تهدید پیش روی توسعه پایدار معرفی نمود. تهدیدی که منابع طبیعی ،محیط زیست ،سالمت انسان ،امنیت غذایی و اقتصاد را در معرض آسیب های جدی قرار داده است. از آنجایی که تغییر این گازها بستگی زیادی به تغییر فعالیت های اقتصادی و سیاسی تمامی کشورها در آینده دارد ،از سال 1979 سازمان ملل متحد ضمن شناسایی این مساله ،به برگزاری اجالس‌های بین المللی و منطقه ای در این زمینه پرداخته و در نهایت با تصویب دو سند الزام آور به تدریج سیاست ها ،خط مشی ها و تدابیری را جهت رویارویی با این پدیده در نظر گرفته است .مهم ترین این سیاست ها تثبیت غلظت گازهای گلخانه ای ،کاهش میزان آن و سازگاری با تغییر آب و هوا است که سازمان ملل با تصویب (کنوانسیون ملل متحد در مورد تغییر آب و هوا ،)1992 ،خط مشی تثبیت و سازگاری و از طریق (پروتکل کیوتو ،)1997کاهش گازهای گلخانه ای را در دستور .کار قرار داده است اهمیت این موضوع را می توان در سیر مطالعاتی پژوهش های انجام شده در این زمینه مشاهده نمود. تحقیقات صورت گرفته در ایران به طور عمده به تشریح اقدامات حقوقی جامعه بین الملل در برابر تغییرات آب و هوا (تصویب کنوانسیون و سپس پروتکل کیوتو) و فرصت ها و چالش های پیش روی ایران پرداخته .اند از جمله این پژوهش ها بررسی شاخص های معیار برای مقایسه میان انتشار گازهای گلخانه ای در کشورهای مختلف ،به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس (مخدوم )1391و بررسی رابطه مستقیم میزان انتشار سرانه دی اکسید کربن و درآمد سرانه کشورهای عضو اوپک با استفاده از منحنی محیط زیستی کوزنتس .باید اشاره کرد ” یافته های این بررسی ها مبین این نکته کلیدی است که بیشتر کشورهای حاشیه خلیج فارس و اوپک (از جمله ایران) بیشتر به فرایند رشد و توسعه توجه داشته اند و مباحث محیط زیستی در الویت بعدی آنها قرار دارد .محمدی و همکاران ( )1395باور دارند که پیامدهای تغییرات آب و هوا در دو دسته آسیب های مستقیم و .غیر مستقیم قابل طبقه بندی هستند “ آسیب های مستقیم ،خسارت های طبیعی ناشی از تغییرات آب و هوا است که استمرار طبیعی حیات بشری را در اکوسیستم های کره زمین مورد تهدید قرار می دهند. خشکسالی ،طوفان های دریایی سهمگین مانند باال آمدن سطح آب دریاها،کاهش منابع آب شیرین ،گرم شدن هوا ،آتش سوزی جنگل ها ،بیابان زایی و مهاجرت ،از جمله آسیب های مستقیم هستند و منظور از پیامدهای غیرمستقیم ،آسیب های اقتصادی .ناشی از اجرای تدابیر جامعه بین المللی در واکنش به تغییرات اقلیمی است در سال 1951سازمان جهانی هواشناسی مطالعاتی را در مورد تاثیر دی اکسید کربن بر هواسپهر و ارتباط بین گرم شدن زمین و گازهای گلخانه ای انجام داد .نتایج حاصل از این مطالعات ،بر فعالیت انسانی که موجب افزایش تمرکز این گازها در سطح جو می شد ،تاکید می کرد .تغییر آب و هوا یکی از پیچیده ترین مشکالتی است که بشر در .حال و آینده با آن مواجه است انسان با بی توجهی به قوانین حاکم بر طبیعت و عدم شناخت مسائل محیط زیستی مرتبط با آن عامل اصلی این تغییرات محسوب می گردد .تغییرات ثبت شده در ایستگاه های هواشناسی و کشتی ها نشان می دهد که از اوایل قرن بیستم هوای سطح زمین و دریا به طور متوسط 0/45درجه سانتی گراد گرمتر شده است .عقب نشینی و ذوب شدن یخ های قطبی از پایان قرن 19شواهد تاریخی مبنی بر .گرم شدن هوای کره زمین می باشد  تحقیقات و بررسی های اخیر در ایران نشان می دهد که از بارش های منجمد کاسته شده و به جای آن بارندگی های رگباری که اغلب با سیل همراه است در غیر فصل و با شدت بیشتری ریزش می نماید. ‏ در سال های اخیر همه شاهد وقوع این پدیده های ناگوار در جهان و کشور بوده ایم که حاصل آن خسارات مالی و جانی فراوان بوده است. در رابطه با تغییر اقلیم و اثرات آن ،کشور ایران با دارا بودن تنوع اقلیمی نسبتا زیاد از حساسیت بیشتری برخوردار است و مطالعات مقایسه ای تغییرات بارندگی در دو مقطع زمانی 30ساله 1961تا 1990و دوره ده ساله 1981تا 1990 نشان می دهد که تغییرات شدید بارندگی در نواحی شمال غربی، غربی و بعضی از نواحی شرقی دریای خزر اتفاق افتاده است که نمایانگر افزایش بارندگی هاست. کاهش بارندگی در ده سال اخیز در شمال خراسان -جنوب سیستان و بلوچستان و اکثر نواحی ساحل دریای خزر مشاهده شده است. کنوانسیون تغییر آب و هوا یکی از پر چالش ترین کنوانسیونهای محیط زیستی محسوب می شود .در یک دهه اخیر بحث های مربوط به کنوانسیون تغییرات آب و هوا (که به کنوانسیون کیوتو نیز معروف است) ،ابعاد بسیار گسترده تری به خود گرفته و فراتر از آن، مذاکرات فرا -کیوتو موضوع انرژی و سوخت های فسیلی را در بر گرفته و موجب شده است تا امنیت انرژی و توسعه پایدار نیز به مباحث تغییر آب و هوا اضافه شود (سازمان حفاظت محیط زیست، .)1387 این کنوانسیون مسئولیت های مشترک ولی متفاوتی را برای کشورهای عضو در نظر گرفته است .جمهوری اسالمی ایران نیز یکی از اعضای این کنوانسیون است که در راستای عمل به تعهدات خود طرح توانمندسازی را با کمک مالی تسهیالت جهانی محیط زیست سازمان ملل از سال 1377در سازمان حفاظت محیط زیست تهیه کرده است .برخی از محققان معتقدند که اگر چه به نظر می رسد ایران به بسیاری از تعهدات خود نسبت به کنوانسیون عمل کرده است ،ولی در عین حال ،مشکالتی نظیر ضعف قوانین مربوط به تغییرات آب و هوا ،فقدان عناصر تحقیق و تشویق در قانون و نیز ضعف مدیریت در مورد فعالیت های اجرایی در این زمینه قابل طرح .است همچنین ،عدم هماهنگی بین بخش های مختلف کشور و نیز عدم تناسب بین جرایم محیط زیستی و پاسخ تعیین شده ،از جمله چالش .های اجرایی کنوانسیون تغییر آب و هوا در ایران است برخی از مطالعات نیز نشان داده اند که طی سال های اخیر ،ضعف مدیریت در فعالیت های اجرایی و عدم هماهنگی بخش های مرتبط ،از .جمله عوامل موثر بر گسترش آلودگی در سطح ملی و محلی بوده است ایران در تولید دی اکسید کربن در بخش صنایع ،پاالیشگاه ها و حمل و نقل از رتبه هجدهم دنیا در سال 1996به رتبه دهم در سال 2007 .رسیده بود ایران به همراه روسیه ،آمریکا ،چین و کانادا جزء بزرگترین کشورهای تولیدکننده کربن در سال 2010شناخته شده اند .بر اساس گزارش شاخص های عملکرد آب و هوایی سال 2011موسسه جرمن واچ کشور ایران رتبه 52را از بین 60جایگاه به خود اختصاص داده است که نسبت به سال قبل ،حاکی از سقوط 14پله ای در شاخص عملکرد تغییرات آب و هوایی است. علت این امر رشد باالی انتشار کربن ناشی از احتراق سوخت است که در سال 5/3 ،1373درصد بوده و در سال های اخیر ،به 6درصد رسیده است .این امر نشان می دهد که علی رغم گذشت چندین سال از زمان عضویت جمهوری اسالمی ایران در کنوانسیون تغییر آب و هوا ،روند اجرای سیاست های مقابله با تغییر آب و هوا بسیار آرام و .کند پیش می رود اگر این یک واقعیت است که گرم شدن آب و هوای کره زمین در مقایسه سیاره ای به طور مسلم ایران را هم در قلمرو تاثیرگذاری خود قرار خواهد داد ،لیکن به دلیل بی توجی به این مسئله و ملموس نبودن آن ،می توان گفت این موضوع هنوز به عنوان یک دغدغه ملی مطرح نیست. از هم اکنون ناهنجاری های گستره اقلیمی با ناهنجاری هایی که در اوضاع آب و هوایی به وجود آمده ،جسته و گریخته خود را نشان می دهند .توفان های گرد و خاک که از سال 1392بخش های وسیعی از کشور را در بر گرفت و با توجه به خشکسالی ها و کم آبی های دوره ای ،همچنین سیل خیزی های مقطعی در گوشه و کنار می توان در مورد اثرات این تغییرات طبیعی اقلیمی و آن چه که گریبانگیر ایران خواهد شد ،اظهارنظر کرد (صالحی و پازوکی نژاد.)1396 ،  اقلیمی و تاثیر مستقیم بر تغییرات محیط زیست ‏ مهمترین تاثیرات اقلیم بر بیابان زدایی ،هیدرولوژی و منابع آب ،باال آمدن آب دریا ،خشکسالی ،کشاورزی ،منابع طبیعی و جنگل ها ،بالیای طبیعی ،محیط زیست ،مسائل شهرنشینی و توسعه شهرها ،ذخائر غذایی انسان ،انرژی و دیگر مسائل اقتصادی و اجتماعی جامعه است. ‏ برخی از پیش بینی ها در مورد اثرات مستقیم گرم شدن جهانی و یا تغییر اقلیم که در قرن بیست و یکم رخ خواهد داد عبارتند از (صالحی و پازوکی نژاد، :)1396 یخ قطب های کره زمین آب خواهند شد و سطح آب دریا تا 2 -1متر افزایش خواهد یافت؛ گیاهان و جانوران در مناطقی که اکنون زندگی می کنند در معرض انقراض قرار می گیرند یا نابود خواهند شد؛ زمین های کشاورزی به بیابان تبدیل خواهد شد و بالعکس؛ تغییرات شدتی جوی بیشتر معمول خواهد شد؛ شهرها با مشکل کم آبی مواجه خواهند شد. در جمع بندی نظریه هایی که تا کنون در این مورد ارائه شده است ،به نظر می رسد که این دو عامل تکیه شده است :اول عامل زمینی (درون زمین ،سطح زمین ،مقدار نمک آب اقیانوس ها ،جو زمین ،جابجایی قطب و اشتقاق قاره ها) دوم عامل کیهانی (تغییر مدار زمین ،جذب انرژی به وسیله ذرات و غبارهای کیهانی ،و باالخره تغییرات ابتدایی در انرژی تابش خورشید) .از این نظر ،نظریه رانش قاره .ای ،به ویژه از دیدگاه زمین شناسی اهمیت بسیار دارد یکی از وقایع مهمی که در سال 2001میالدی اتفاق افتاد اتمام دوره طوالنی پدیده النینا بود که از اواسط سال 1998 میالدی شروع شده بود. تاثیرات این پدیده بر روی اقلیم جهان شامل دو اثر سرد شدن و گرم شدن مناطق مختلف کره زمین بود که حالت سرد شدن در نواحی جنوب خاورمیانه ،قسمت هایی از آفریقا و سواحل ایالت متحده آمریکا بروز کرد. حالت گرم شدن نیز در نواحی استوایی اقیانوس آرام رخ داد .به دنبال آن النینو که پدیده عکس النیناست به وقوع مستمر خود ادامه داده است. اثر تغییرات اقلیمی بر ذخائر غذایی انسان مطالعات انجام گرفته توسط مرکز پژوهش های اقلیم شناسی انگلیس حاکی از آن است که در طول یک قرن اخیر به دلیل افزایش دی اکسید کربن در جو ،حدود %57آن در هوا باقی مانده و %34در آب اقیانوس ها و دریاها وارد شده و تنها %9آن توسط جنگل ها و پوشش گیاهی جذب شده است .نقش دو برابر شدن میزان دی اکسید کربن در تغییرات اقلیمی یک مساله جدی است و اولین آثار آن به صورت افزایش دما بروز می کند .به دنباله آن آتش سوزی جنگل .ها و تغییرات شدید در میکرو ارگانیسم های خاک صورت می پذیرد گاز اجازه دریافت تشعشعات خورشید را به زمین داده ولی هنگام بازگشت انرژی ،تشعشعات فروسرخ را جذب می کند ،جذب این طیف از انرژی توسط دی اکسید کربن ،تبادالت گرمایی زمین را از حالت تعادلی خارج می سازد و منجر به گرم شدن هوا می شود. افزایش دی اکسیدکربن می تواند بر تولیدات گیاهی ،سطح پوشش گیاهی ،محصوالت و نیز بر بهره وری آب ،تاثیر گذارد. تحقیقات یاد شده ،نشان می دهد که روند فزاینده دی اکسید کربن می تواند موجب مسدود شدن روزنه های برگ گیاهان گردیده و منجر به کاهش تعرق آنها تا %34گردد .تقریبا اغلب تحقیقات و کتاب های نوشته شده در مورد اثر دی اکسیدکربن حاکی از این مساله است که یک افزایش دما به مقدار 1/5تا 4درجه سانتی گراد در هواسپهر اتفاق افتاده است. عالوه بر دی اکسیدکربن دیگر گازهای مازاد مانند متان و SO2بر فعالیت های کشاورزی موثر بوده اند .این گازها می‌توانند هنگام بارندگی در آب های جوی حل شده و باران های اسیدی با غلظت باالیی را در اراضی زراعی ایجاد کنند ،در نتیجه خسارات جدی را به محصوالت وارد می آورند. هر نوع تغییراتی در آب و هوا (چه به صورت گرم تر شدن و چه به صورت سرما یا سیالب و طوفان) می توان حاصل دهی اراضی کشاورزی و تولید محصوالت را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. تغییرات اقلیمی می توانند در سطح محلی (میکرو) و در سطح ماکرو بر روند تولیدات کشاورزی موثر واقع شوند. در خشکسالی 1969 -70استرالیا ،تولیدات محصوالت کشاورزی بیش از %25افت کردند و در همین سال در بوالدالی (استرالیا) یک طوفان ترنادو منجر به کنده شده و شکسته شدن 1/5میلیون اصله درخت گردید .چنین وقایعی می توانند توانایی اراضی را در زمینه تولید غذا در سطح منطقه ای و قاره ای تحت تاثیر قرار دهند .مسلما به دلیل کاهش بازدهی تحت تاثیر خشکسالی ها یا دیگر شرایط ناشی از تغییرات اقلیمی ،قیمت محصوالت کشاورزی افزایش می یابد. در نواحی نیمه خشک که بخشی از اقتصاد مردم به دامداری وابسته است ،تغییرات اقلیمی می تواند در تولید گوشت و مواد لبنی موثر .شده و الگوی تغذیه ساکنان منطقه را تحت تاثیر قرار دهد تغییر اقلیم یک پدیده پیچیده اتمسفری -اقیانوسی در مقیاس جهانی و دراز مدت است .این پدیده متاثر از عواملی چون فعالیت های خورشیدی ،آتشفشان ها ،اتمسفر ،اقیانوس ها و درصد گازهای گلخانه ای در اتمسفر می باشد که دارای اثرات متقابل می باشند .این تغییرات منجر به دگرگونی در وضع آب و هوا ،تغییر توزیع مکانی و زمانی بارش و نوع آن (جامد یا مایع) ،جریانات سطحی ،تبخیر ،تغذیه سفره آب های زیرزمینی و کیفیت آب شده و به طورکلی روند جدیدی را در اقلیم جهانی موجب می شود. بررسی انجام گرفته در سناریوهای مختلف در بررسی آمار و اطالعات )افق زمانی RAM 2100مدل برآورد( موجود با استفاده ار نرم افزار مورد تجربه و تحلیل قرار گرفت .تغییرات بارش و دما با استفاده از .برنامه کامپیوتری(رواناب) به رواناب رودخانه ای تبدیل گردید نتایج حاصل از سناریوهای مختلف تغییر اقلیم در ایران نشان می دهد که با باال رفتن دما ،تبخیر در اکثر حوضه های رودخانه ای در تمام سال افزایش می یابد .افزایش دما در حدود تقریبا 2تا 6درجه سانتی گراد موجب 6تا 12درصد افزایش در تبخیر سی حوزه و بارش 71تا 78درصد تغییر دارد .کاهش رواناب ساالنه از 88تا +50درصد تغییرات .نشان می دهد نتیجه گیری تغییر اقلیم یکی از مهمترین چالش های قرن جاری است وقوع سیل های با شدت باال ،گرما ،سرماهای بی موقع ،تکرار بیشتر خشکسالی ها، باال آمدن سطح آب دریاها ،طغیان آفات و بیماری های گیاهی ،کاهش ضخامت الیه ازن ،گرم شدن جهانی هوا و ذوب شدن یخ های دائمی از جمله مواردی است که بحث تغییر اقلیم را در دهه جاری در جهان بیشتر مطرح کرده است. در سال 2003سازمان هواشناسی جهانی شعار ساالنه خود را تحت عنوان اقلیم آینده ،نامگذاری کرده است .که مقدار تغییر اقلیم در آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است .در سال 2003چندین کنفرانس بین المللی و منطقه ای با عناوین تغییر اقلیم در کشورهای مختلف دنیا .برگزار شده است سازمان هواشناسی کشور سومین کنفرانس منطقه ای تغییر اقلیم را با همکاری دانشگاه اصفهان در سال 1382در دستور کار خود قرار داد. آب و هوا یکی از ارکان بنیادین زندگی بشر محسوب می شود. تغییرات اقلیمی چه به صورت کوتاه مدت و یا به شکل طویل المدت می توانند بر فعالیت های بشری از جمله فعالیت های کشاورزی موثر شده و سرانجام بر ذخیره غذایی و زنجیره تغذیه ساکنان یک منطقه تاثیرگذارند .نوسانات اقلیمی بر فعالیت های کشاورزی از آغاز هولوسن تا سال های اخیر وجود دارد. هر چه شدت نوسانات اقلیمی بیشتر باشد و طول مدت آن افزایش یابد ،تاثیرگذاری بر انسان نیز بیشتر خواهد شد .اثر تغییرات اقلیمی را در ذخایر غذایی می توان به صور مختلف از جمله :تاثیر بر دوره رشد گیاه ،اثرگذاری در مقادیر آب کشاورزی ،یخبندان های شدید ،سیالب ها ،طوفان های شدید ،خشکسالی ها و ...مالحظه نمود .در کشورهای در حال توسعه بایستی نقش تغییرات اقلیمی در برنامه ریزی های ملی و منطقه ای دولت لحاظ شود. جامعه شناسان ،دیدگاه ها و ابزارای ارزشمندی برای بررسی و تغییرات آب و هوا و رفع معضالت آن در دست دارند (صالحی و پس از طرح پیش بینی های Leayhپازوکی)2007( .)1396 ، دانشمندان علوم طبیعی ،نتیجه گیری می کند که برای مقابله با این پدیده نامطلوب استفاده از علوم اجتماعی گریزناپذیر است زیرا وضعیت نامطلوب پدید آمده تنها مسئله مربوط به علوم طبیعی نیست و این امر با فعالیت های اجتماعی گره خورده و موضوع مطالعه علوم به خوبی Leayhاجتماعی و جامعه شناسی نیز هست .توضیحات علت توجه جامعه شناسی معاصر به مسئله تغییرات آب و هوا را .نشان می دهد اگر چه در نگاه اول ،مطالعات جامعه شناختی در باب تغییرات آب و هوا ،نامنسجم یا پراکنده به نظر می رسد ،ولی استیون زیهر ()2014 معتقد است که در حال حاضر ،مطالعات جامعه شناسی در باب تغییرات آب و هوا در چهار دسته خالصه می شود: الف) علل اجتماعی تغییرات آب و هوا؛ ب) برساخت مسئله تغییرات آب و هوا؛ پ) ارتباط بین تغییرات جهانی آب و هوا و نابرابری اجتماعی؛ ت) ابعاد اجتماعی کاهش و انطباق تغییرات آب و هوا. ورود جامعه شناسان به همراهی با محیط زیست شناسان برای رفع مشکالت این پدیده نامطلوب به جامعه شناس برجسته جهانی آنتونی گیدنز نیز رسیده است. گیدنز معتقد است که منشاء اثرگذاری ما بر محیط زیست ،جنبه اجتماعی دارد ()Giddnes, 2009 که حکومت ها باید خالقیت و نوآوری را در جامعه مدنی به ویژه در بخش کسب و کار برای مشارکت شهروندان و مسئولیت پذیری آنان در سطوح مختلف حکومت را تشویق کنند (صالحی و پازوکی نژاد.)1396 ، زیرا از هم اکنون ناهنجاری های گسترده اقلیمی جسته و گریخته خود را در کشور ما و جهان نشان می دهند .طوفان های گرد و خاک از سال ،1392خشکسالی ها و کم آبی های دوره ای ،سیل خیزی مقطعی در گوشه کنار اثرات پدیده های اجتماعی بر روی پدیده های طبیعی اند .لیکن اثرات تغییرات میکروکلیمایی آن به ویژه در شهرهای بزرگ و کوچک حداقل در شکل وارونگی هوا به .خوبی مشهود است این تغییرات که با سکون جریان هوا همراه است با افزایش میزان تخلیه گازهای گلخانه ای به ویژه ترکیبات هیدروکربورها ،آلودگی های فیزیکی و شیمیایی هوا را موجب شده و روزها و هفته ها زندگی را بر مردم شهرنشین سخت می کند. پیدایش جزایر گرمایی در سطح شهر تهران که مطالعات دانشکده محیط زیست دانشگاه تهران آن را تایید کرده است ،از نمونه های بارز این تغییرات میکروکلیمایی است. هر چند که از این نوع تغییرات اطالعات مدون و مستندی در دست نیست ،لیکن مطالعات اولیه ای که در حال انجام است ،بروز این .تغییرات میکروکلیمایی را تایید می کنند گزارش سازمان های بین المللی نیز نشان می دهد رتبه ایران در حوزه عملکرد محیط زیست از جمله نمونه هایی که بر اساس آن بتوان ادعا کرد که آژیر خطر در محیط زیست کشور به صدا در آمده است عبارتند از: کاهش سطح جنگل ها طی 3دهه از 21میلیون به 14میلیون هکتار و مقایسه سهم سرانه 2/0هکتاری هر ایرانی در مقایسه با 8/0هکتار سرانه جهانی ،تقلیل متوسط سرانه آب قابل تجدید از 7000متر مکعب در سال 1340به 2100متر مکعب در سال 76و پیش بینی آن در حد 1300مترمکعب تاسال ،1400ورود ایران به مرحله تنش آبی ،پیش‌بینی حجم پساب های اصلی (صنعتی ،شهری و کشاورزی) در سال 1400به میزان 40میلیارد مترمکعب که نسبت به 29میلیارد متر مکعب سال 1380از رشد 38درصدی برخوردار است و به حدود یک سوم منابع تجدیدپذیر کشور می رسد. نشت نفت سالیانه حدود 2/1میلیون بشکه در منطقه خلیج فارس و دریای عمان که میزان آلودگی نفتی این منطقه را 47بار بیشتر از حد متوسط بین المللی اقیانوسها قرار داده است ،ضرر و زیان سالیانه ناشی از آلودگی هوا بالغ بر 7میلیارد دالر و 16میلیارد دالر تا سال ( 2016بنا به اعالم بانک جهانی) ،رسوب سالیانه 2میلیارد متر مکعب خاک در سدهای کشور بر اثر فرسایش که 36درصد مخازن سدهای تازه ساخته را از بین می برد ،فرسایش خاک 2میلیارد تنی که سه برابر متوسط جهانی است که معادل تخریب یک میلیون هکتار زمین کشاورزی است. رتبه جهانی 13تولید گازهای گلخانه ای در بین کشورهای دنیا تعهد ایران در قبال جامعه جهانی و پذیرش پروتوکل کیوتو از یک طرف و تالش دولت برای ایجاد محیط زیستی سالم از طرف دیگر ،نیازمند مشارکت همه اقشار و گروه های اجتماعی است (صالحی و پازوکی نژاد1396 ،؛ .)Giddens, 2009 منابع مورد استفاده: سازمان حفاظت محیط زیست .1387 .الگوهای تولید و مصرف پایدار (محدودیت های موجود و اقدامات الزم جهت حرکت به سمت پایداری) مدیران سبز اندیش. شماره .1 -16 :12 صالحی ،ص .و پازوکی نژاد ،ر .1396 .جامعه و تغییرات آب و هوا .پژوهشگاه فرهنگ و هنر و ارتباطات .وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی. عباس پور ،م.؛ کرباسی ،ع .و سخاوت جو ،م .1386 .گرمایش جهانی و ضرورت های توسعه پایدار در بخش نفت کشور .انسان و محیط زیست .ش .4-9 :32 محمدی ،ح.؛ عباسی ،ف .و کاربخش داوری ،س .1395 .ارزیابی پیامدهای اقتصادی -محیط زیستی گرمایش جهانی .پژوهش های محیط زیست -23 :)14( 7 .17 مخدوم ،م .1391 .منحنی محیط زیستی کوزنتس و محیط زیست خلیج فارس. .اولین همایش بین المللی محیط زیست و ژئوپلیتیک خلیج فارس .قشم ‏Giddnes, A. 2009. The Policies of Climate Change. Cambridge. ‏Leayh, T. 2007. Sociology and the Environment in Public Sociology: ‏An introduction to Australian Society. Allen & Unwin. Australia.