ماهیچه

باسمه تعالی اعضایی که در بدن ایجاد حرکت می کنند ،ماهیچه نام دارند .ح رکت یکی از کاره ای مهم ب دن اس ت ک ه ب ا همک اری استخوانها و ماهیچه ها انجام می شود .ماهیچه ها به استخوانها می چسبند و به علت خاصیت انقباض و انبساط خ ود می توانند مفاصل را خم و راست کنند و باعث حرکت استخوانها شوند .به این ترتیب انسان می تواند تم ام و ی ا قس متی از بدن خود را حرکت دهد؛ یعنی کارهایی مثل ایستادن ،نشستن ،راه رفتن و غیره را انجام دهد. در بدن انسان سه نوع ماهیچه وجود دارد: ماهیچه مخطط :این نوع عضله را به خاطر داشتن نوارهای تیره و روشن (در زیر میکروسکوپ) عضله مخط ط ،ب ه علت چسبیده بودن آنها به استخوانها ،عضله اسکلتی و به جهت عملکرد ارادی آنها عضالت ارادی می‌نامند ک ه وظیف ه اص لی این نوع عضله شرکت در حرکات بدن می‌باشد .سلولهای عضله مخطط چون از بهم پیوستن تعداد زیادی س لول س ازنده عضالنی (میوبالست) بوجود می‌آیند بسیار بلند می‌باشند و رشته‌های عضالنی نیز نامی ده می‌ش وند .گروهه ای س لولهای عضالنی را که از تعدادی سلول موازی هم در هر گروه تشکیل می‌گردد دسته و مجموعه دسته‌ها را باهم عضله می‌نامن د. سلول‌های ماهیچه‌های اسکلتی چند هسته‌ای هستند ماهیچه قلب :سلولهای تشکیل دهنده عضله قلب مشابه سلولهای ماهیچه مخطط بوده ولی تفاوتهای عمده‌ای با س لولهای عضله مخطط دارند که این تفاوتها به شرح زیر است .سلولهای ماهیچه قلبی بسیار کوچکتر از س لولهای ماهیچ ه مخط ط است .سلولهای عضله قلبی یک یا دو هسته‌ای هستند که هسته درشت آنها در مرکز سلول قرار دارد .مکانیسم انقب اض در ماهیچه قلبی همانند ماهیچه مخطط است .سلولهای عضله قلبی غیر قابل تقس یم هس تند و س لولهای آس یب دی ده قل بی توسط بافت همبند جایگزین می‌شوند و به همین دلیل آسیبهای وسیع غیر قابل ج بران می‌باش د .ب افت قلب از س ه الی ه تشکیل شده‌است الیه درونی که درون‌شامه endocardiumنامیده می‌شود ،الیه ماهیچه‌ای می انی ک ه ماهیچ ۀ قلب myocardiumاست و الی ه ب یرونی ک ه آب‌ش امه Pericardiumن ام دارد.الی ه عض النی ماهیچ ۀ قلب ک ه ضخیم‌ترین الیه قلب است از عضالت مخطط تشکیل شده‌است که به صورت غیر ارادی منقبض می‌شوند .میوکارد از نظر توان انجام انقباضات مداوم در طول حیات فرد استثنا است و ادامه حیات انسان به آن وابسته‌است. ماهیچه صاف :مسئول حرکات غیر ارادی اندامهای داخل بدن است .این نوع ماهیچه‌ها در اط راف ان دامهای داخلی مث ل روده ،طحال ،رگهای بزرگ قرار دارند .تحت کنترل اراده نیست و انقباض آن نسبتا به کندی ص ورت می‌گ یرد .ماهیچ ه صاف از تعدادی سلولهای دوکی شکل طویل ساخته شده است که برخالف ماهیچه‌ه ای مخط ط در زی ر میکروس کوپ منظره مخطط ندارند و در دیواره رگهای خونی ،دستگاه گوارشی مانند لوله گوارش و دستگاه تنفسی و قاعده موه ا و ی ا مثانه و بسیاری از اندامهای دیگر قرار دارند .سلولهای این بافت تک هسته‌ای هستند. محل اسکلت بدن عمل اختصاصات -1به استخوان ها متصل شده و باعث حرکت -1ارادی هستند اندام های بدن می شوند. -2سلول ها رشته ای اند -3دارای بخشهای تیره وروشن انواع -1اسکلتی (ارادی= مخطط) -4سلولها تقسیم نمی شوند -5استوانه ای هستند در قلب -1منقبض کننده قلب -1خط داراست -2قلبی -2سلول ها منشعب اند -3غیرارادی اند. -1لوله گوارشي -2مثانه -1به صورت غیر ارادی باعث انقباض می شوند. -1بدون خط است -2غیرارادی است -3مجاری ادراری -3سلولهادوکی شکلند -4سرخرگ ها -4به آهستگی منقبض می شوند. -3صاف ماهیچه‌های بدن انرژی خود را از سوخت و سازهای هوازی و غیر هوازی تولید می‌کنند .سوخت و ساز هوازی برای فعالیت‌های بلندمدت مانند ماراتن و سوخت و ساز غیر هوازی برای فعالیت‌های کوتاه مدت مانند دوی سرعت به کار می‌روند. انرژی غیر هوازی برای فعالیت‌های کوتاه و شدید که نیاز به اکسیژن زیادی ندارند ،اس تفاده می‌ش ود .ی ک فع الیت بلن د مدت که بیشتر از 40ثانیه طول می‌کشد ،از سوخت و ساز هوازی برای تولید اکسیژن مورد نیاز استفاده می‌کند. این منبع ثانوی که برای فعالیت‌های بلند مدت مانن د دوی اس تقامت و م اراتن از آن اس تفاده می‌ش ود از س وختن اس ید پیرویک (که باعث کاهش گولیکوژن می‌شود) و اسیدهای چرب استفاده می‌کند و منشاء آن چربی‌های ذخیره شده در بدن است .اسیدهای آمینه و پروتئین‌ها کمتر به عنوان منبع انرژی به کار می‌روند .بدین ترتیب ماهیچه‌ها از راه‌ه ای مختل ف و پیچیده انرژی خود را تامین می‌کنند و این راه‌ها بستگی به نوع فعالیت ماهیچه‌ها دارد .درست مانند ماشین‌ها که ب ا توج ه به میزان و نوع حرکت‌شان (حرکت در شهر ،حرکت طوالنی) از سوخت‌های مختلف استفاده می‌کنند. گرفتگی عضالنی : گرفتگی یا اسپاسم عضله که گاهی به آن کرمپ Muscle crampهم میگویند در واقع انقباض شدید و غیر ارادی یک عضله است .این گرفتگی همراه با درد شدیدی است که در محل عض له احس اس میش ود .انقب اض دردن اک عض له ممکن است چند ثانیه طول کشیده و مرتفع شود و یا ممکن است حتی 15دقیقه هم طول بکشد .انقباض و حرکات غ یر ارادی عضله در بسیاری اوقات در زیر پوست قابل مشاهده هستند .گرفتگی در هر عضله ای بخص وص عض التی ک ه در طول مسیرشان از روی دو مفصل عبور میکنند میتواند اتفاق بیفتد .میتواند در قسمتی از یک عضله ،در هم ه عض له ی ا در دسته ای از عضالت ایجاد شود .بیشترین محل های گرفتگی یا اسپاسم عضله در عضالت پشت ساق ،عضالت پشت ران و عضالت جلوی ران است .اسپاسم عضله در کف پا ،کف دست ،بازو ،شکم و حتی جدار قفسه سینه هم دیده میشود. تقریب ٌا هر کسی در طول عمرش دچار گرفتگی عضله میشود .در هنگام تنیس یا شنا یا بس یاری ورزش ه ای دیگ ر ممکن است است عضله شما دچار اسپاسم شود .این وضعیت در بعضی افراد بخصوص در حین ورزش بیشتر دیده میشود: ‏ ‏ ‏ ‏ نوجوانان ،افراد با با سن باالتر از 65سال ،افراد بیمار ،چاق ،کسانی که فعالیت بدنی شدیدی داشته اند و کس انی که از بعضی داروهای خاص استفاده میکنند بیشتر در معرض گرفتگی عضله هستند. کسانی که ورزش های استقامتی انجام میدهند مث ٌ ال دو ماراتن بیشتر دچار این وضعیت میشوند. گرفتگی عضله در ورزشکارانی که در فصل ورزش خود نیستند و بنابراین بدنشان آماده نیس ت و زودت ر خس ته میشود بیشتر دیده میشود .در انتهای یک فعالیت بدنی و ورزشی شدید و یا حتی بعد از 4-6ساعت ممکن است اسپاسم ایجاد شود. کسانی که عضالت بدنشان تحمل فشارشدیدی را که به آن میاید ندارد دچار گرفتگی عضله میشوند. علت گرفتگی عضله علت عمده گرفتگی و اسپاسم عضله خستگی آن است .وقتی کاری که از یک عض له کش یده میش ود بیش از توان ایی آن باشد بر اثر فعال شدن رفلکس های غیر ارادی که از نخاع سرچشمه میگیرند عضله بی اختیار منقبض میشود .اگ ر ن رمش های کششی را قبل از شروع ورزش به اندازه کافی انجام نداده باشیم احتم ال گ رفتگی عض له در حین ی ا بع د از انج ام ورزش بیشتر میشود ورزش در هوای بسیار گرم ،تعریق فراوان و در نتیجه از دست دادن امالح بدن هم میتوانن د زمین ه س از گ رفتگی عض له باشند .اسپاسم و گرفتگی عضله گرچه اکثرا ٌ خودبخود خوب میشوند ولی اگر شدید باشند ی ا بط ور مک رر ایج اد ش وند ممکن است نشانه ای از یک بیماری باشند .بیماری های زیادی مانند بیماری های نخاع ،تحریک ریش ه ه ای عص بی در کمر ،تصلب شرائین ،تنگی کانال نخاعی ،بیماری های تیروئید ،عفونت های مزمن و یا بیماری های کبدی میتوانن د زمین ه ساز گرفتگی عضله باشند .پس هر گاه اسپاسم ،شدید شد یا بطور مکرر اتفاق افتاد باید حتم ٌا به پزشک مراجعه کنید. درمان گرفتگی یا اسپاسم عضله فعالیت بدنی که موجب اسپاسم شده را قطع کرده و اندام را در وضعیتی قرار دهید که عضله کشیده شود و این وض عیت را آنقدر نگه دارید تا انقباض عضله رفع شود .سرمای موضعی برای رفع درد کمک کننده است.