پاورپوینت

انديشه 2

360 صفحه
15 بازدید
11 فروردین 1404

صفحه 1:

صفحه 2:
و لسع ‎(endless)‏ ‎١ WG‏ هشاءَ مَ بن الحَكم! ‎oh‏ ين 35 علي ‎aang‏ بالادلاء ( (تحف تون 6۵) ‎٠‏ اي ‎o ea Se‏ ایس زرا عقل كه به آنان ‎eres)‏ 0 20 00 5-7 ب اد رورسم مردم را به پروردگارخویش رهنمون

صفحه 3:

صفحه 4:
ا م 2 ‎pees‏ گسترش آگاهي هاي فراگیران درز شناسي ۱ ار جعيت ‎e‏ ‎if‏ 8 علمي فقها ‎

صفحه 5:
۰ ۲3عجازفرآن ومصونیت آن ازتحریف 5 فلمرورير ‎Se‏ ار را

صفحه 6:
بح ‎ay)‏ :امامت رسودرب 1- حفیقت امامت 2-ضرورت امامت ازديدكاه عقل 3-ضرورت امامت ازدیگاه نقل مهدویت " بخش سوم: مرجعیت وولایت درعصرغیبت 1-تاريخجه ومباني ولايت فقيه 2- ولايت مطلقه فقيه 3-مشروعیت ولايت ققيه

صفحه 7:
اهداف جزئي دی ‎goo!‏ ز بیاسبري راید علیر ور دین. 3- اعجاز قرآن 4 خاتمیت اسر ریات زسان ور 7 نعدد ادیان - اساست رز رهبري مور

صفحه 8:
۳

صفحه 9:
تعريف دين: در لغت:جزاءفرمانبرداري» خضوع.؛ بيروي » اطاعت و.. در اصطلاح fe PCIe es ee Sy Oo TEBE eer ToC Pe TS YS BOLT DD Ve ney 0 00) ‏أن يُبَدلَ دِينَكُمْ أؤ‎ RET sae )99 ‏(غافر‎ eer] 20 ols ‏آفريننده اي براي‎ PU rr oo) ودستورات عملي متناسب با اين عقايد. 0

صفحه 10:
<©-مجموعه عقايد وقوانين ومقرراتي كه خداوند ازطريق بيامبران ل ا ل ل ل ال كك كم اتا 0 تسلیم در برابرخدا بودن. درتاریخ سابقه دين ازنظر تاريخي همزمان باپیدایش انسان بوده است. فطري بودن دين مراتب دين

صفحه 11:
Sod HAT ES شواهد و قرائن نشان مي دهد که این متون آن چيزي نیست که قرآن حافظ و موّید :آنهاست ‎oslo OOS ES or‏ ا ا ا ل كل ,روایت گونه بودن این که به صورت سوم شخص است ۶ ‏ور 1 9 ۱۳ ‎SIS‏ را ‎

صفحه 12:
و ریات اب مقس دربارد خدالییانیران رن ‎٩‏ ‏الف: آموزه هاى ضد عقلى درباره خدا بسح تاو ترزا بد ببلبراد

صفحه 13:
SI ‏تررم باصي‎ EA ‏)سنا ر مسارم رسي‎ eae 2ب) وحي در قران Gros ea) ya ‏ج) صفات خداوند‎ -1 2- ج) جازدانتي انسان. دصر رز ‎tet‏ سستران

صفحه 14:
ل تریت رترررد تبرت تقسيم بندي مباحث نبوت: 1- عامه 2- خاصه 20 ‏ا‎ ‎NS ok ja 0 oleae erry . ‏پیامبران مانند حضبرت محمد بحث و گفتگو مي کند.‎

صفحه 15:

صفحه 16:
الض)) نا و مفوزوم پیادبر 34,5 eer ‏ل‎ CMe emer Ke Sea ise c) شده تا معارفى را بدون واسطه انسانی دیگر از مبدا الهي دریافت وابلاغ کند

صفحه 17:
تسیر مد مر elas eevee re ee ee eed 2- پیامبران برانگيخته شده از سوی خدا هستند 7 ييامبران مجموعه ‎Ney Gi Sie‏ خامي ادك كذ بينشي بو و . ‏دیگر در زندتي اتسنیا ایساد کر ده است‎ Ey ome ere ie ener Ieee)

صفحه 18:
ب) دسا و مفهوم وحي دريائت بيام الببي مد از به عنوان وسي تبیر سي تردد يي .ازوظایف اساسي پیامبران است مس( زر .طبيعي قابل شناخت با ابزار سس 2

صفحه 19:
1 ار لرر رس واژه وحي و مشتقات آن در لغت داراي معاني مختلف و 222 0ن سار اشاره لطبي به دیگران. اعلام در خفاء نوشتن تعریف لشت شناسان: اهم تسام معانی و كاربردهاي ‎PS)‏ 3 زر ترا رت ما لات .بوده و بر ديكران يوشيده است

صفحه 20:
Isp ya? كاربردهاي وحي درترآن: : وان 0-5 تون الب الم الم مد 1 ااا الى ‎2d ae‏ ۰ 1 و 0 5 ‎ae io oo te‏ عت ‎ap ae‏ وحی ا ادراغا ‎ae‏ وروزی خواهدرسيدء 1

صفحه 21:
را رد كل باكيم رد ‎ce?‏ بد آندیتد,تصور یاتصدیق, وجرم سل سي کیرد ند درسحور تسلیمر 1 ا ‎SESE‏ ‎aed‏ لاك وت بر ‎Tee 3 0 ‏ولقداو‎ ‎۱ ‏ام‎ lrne 7 ‏وجعلنا هم ائمه يهدون بأمرناواوحينا الهم فعل الخيرات واقام الصلاه وايتاء ‎Geese Eats)‏ ‏وی ید زنبورحسل(سدایت غريزي) ‏واحینا الی التحل آن اتجذی می الحبال سوناوس السجروممابعرشون ‎BE AA Ae)‏ ‎

صفحه 22:
5 وحي به فرشتکان Aceon een On ees) 6-رزیا هاي ‎ets‏ ار 000000 سم آید اين الست لير ‎28h)‏ رام عالم ساری ی( ‎ol) SLIT Bley SIS yy see‏

صفحه 23:
‎oe‏ + سرا لس ترس ‎ees ‏7-2-كلمة و‎ ‏میت الیك من الستاب سای ستدتا لس بین یدید ‎BUS‏ ‎05000 ‏وحي بيشتو درقرآن به معني وحي رسالي است. ‎lame on ‏ازقرینه باشدمنظور ‏رت رس ‎pill‏ ‏لح رز اس مطرم قيس ‏2 ترا ‎ats ee‏ باطني,حضوري ومصون از خطاست. ‎ ‎

صفحه 24:
9تسا رسي بربياسبران راه هاي ارتباط ببامبران باخدا منحصر به سه راه بوده است: 4 رس سین (بدون واسطد برتلب بیابر) 2 وحي ازفراسوی حجاب(صوت از بشت حجاب) 3- القاي وحي به وسیله فرشته سات کل اد ,ان برد سا او ره ‎aS Uae‏ أن به دست می آید این است علم 9 Sa ۳ ‏و‎ es oon ee

صفحه 25:
‎ae‏ 22 ز تردر: ‎1 oar om inte ret ‏خداوند به انسانهای برگزیده برای هدایت مردم. از راه ديگري‎ ‏غیر از راهینای عمومی و شناخته شده م(عرفت همجون حس.‎ ‏تجربه و عقل و حدس و شپود عرفانی ۲ ‎ae‏ انسانها العا ميق یس ‎oe‏ در ك ‎ee eg ee‏ و و تنم و پر تس ‎ee ۱ Gy‏ نظر دارند که پس ‎yes‏ بر سس رمي نا

صفحه 26:
نظريه علامه طباطبابي: eee De ee غیر از رابطه اي که مان خداوند و فرستادگان او 2 وحي آموزه وبژه اي است که از ناحیه خداوند سبحان به برخي از نسانهای برگزیده اضافه مي و بوحي نخواهد شد

صفحه 27:
تفاوت وحي ‎as 5 0 2‏ است که از ناحیه خداوند سبحان به برخي امي شوق ‏الاو لت سرض ود را بدون نیاز به ‎00 ‏یه درك حقایق‎ dr sid gt oN ‎Be ere ere‏ ان است درحالي ند ‎hey Ge‏ براي نرابغ نیزتابل دسترسي تیستء ‎

صفحه 28:
تارك رس بت ر ترد 000 ۲ pe ۳ آزانسان آغازمی شود. كد ن دخالت هي رس ل ‎١‏ ار دی اس ی ۰ ely ‏ن بيامبرتصرفي دروحي ندارد.‎

صفحه 29:
تفاوت وحي با تجربه ديني: و ول مر كتاب مقدس تفسير اموري أست كه 2 شهود خود يافته استء از هركونه دخالت ذهن ييامبر در بيان آن» بح ادك

صفحه 30:
عج) رورت وی و پیاهبرن 1 ) صنات < ۲ خداوند حکیم است و خکمت از صفات دانی حدااست. حکمت خداوند اقتضا كند كه سفيراني را براي هدايت خلق بة سوي مردم كسيل ذارد و نظر ‎aa‏ را به هدف مطلوب راهنمابي كندء 4 5 ترس

صفحه 31:
۵) ضررزرت ررسي و پياسبري omy ern ey | Ome oe Pee CL Re) Ome ED reap yomr ee re co re ace Mead Do Seel a ete ل ‎ed‏ ل و رساندن او به سعادت واقعي كافي نيست.

صفحه 32:
تدوع مطالب آلگسیس کارل درباره شناخت انسان: 1- علم در شناخت آنسان, تأکنون پیشرفتی نداشته است. 2 روشی در دست نیست که بتواند انسان را در اجزا و در سر را 3 انساني را که متخصصان علوم معرفي مي کنند. شبحي ساخته و ل

صفحه 33:
3 ج) حدود عقل بشري :مسائلي که با عقل درك هستند | 2 برخي اصول اخلاقي نظیر خوي عدل و بدی طلم

صفحه 34:
سس در ‎oreo‏ و ار رل اسر رت لد رل لا ‎eae)‏ و رل ۳

صفحه 35:
شبزد ستران متضاد وآموزه هاي وحباني ازدو حال بیوون نیستند: 1 یا موثی مدرکت و احکام عفلی اس 2یا مخالف با عقل و برهان هاي عقلي است. در خالت اول عنل به تنهابی قادر به آنها است پس نيازي به وجود پیامبران aio Bete eens) eae) ‏برع در‎ ‏حررت رسد انب لترسراس برد‎ et

صفحه 36:
لیم صل ‏ وال ید

صفحه 37:
بل تسد زارد سا ز تسلییر رسیانی بر خسب ترش بد سد دستد تلسییر سي شونده - موائق عقل بشري ‎als 2‏ هاي خردستيز ‎0 ‏ا‎ aes) ‎

صفحه 38:
و سب يس یس وی یا و سب ار ASIII اين دسته از كزاره ها در لم تا 3 كزاره ها و آموزه هاى فر a eee

صفحه 39:
Nee ae ‏و ار‎ LAN Merete or errr er yor rer

صفحه 40:
رابطه علم ودين 1 لس سر سیر ‎lee sabe‏ ار * 1-2-مجموعه مسائلي که داراي موضوع .روش وهدف واحدي هستند ا ري سای که رود 0 ا ا و قابل اثبات یا ابطال باشند. 1

صفحه 41:
ps * دين به معناي روش زندكي * راه ورسم خدايي زيستن * مجموعه اي ازاعتقادات,احكام وقوانين مريوط به زندكي كه ازطرف خالق هستي براي هدايت بشرارائه شده است.

صفحه 42:
بوسر مدای 9 fh

صفحه 43:
Py ree re ey لب ‎Cee‏ ‏ب)نظريه تمايز علمم ن دين اعب) استقلال در زيان 2 یر در رز 3-ب) و موضوع ع)نظريه تنامل علرر ن دين

صفحه 44:
الف) نظر یه تعارض طبر و دین* كت هاي اتارد بت : 1 حلرح نظریه خورشید محوری توسط کیلر ودفاع گلیله از آن 2 طرح ترشید تتاسل درترن نوزدضر

صفحه 45:
بر دار رنه تبرانر) الف - تعیرات کوج و طاها تصلدقي در مان فاد ی توع دید مي ين .- ‎i‏ ب- در رقابت و تنازعی که مان افراه يك نیع با انواع گوناگون در يك محیط پدید مي ‎te‏ ات در را ۳۳ ا ا ا ارات ار( كارن انب یرالت در دراز سدت وب سا ۰-۱ ۱ رت سس تيرد ‎i‏

صفحه 46:
علل و عوامل اجتماعي طرح نظرنه تعارض مبان علم و دين: ‎af‏ علم ودين به واقع: دركيري ميان الهيات مسيحي وعلم 20 ا وازاروتهدیددانشمندان توسط اصحاب کلیسا 2 غرض ورزی عذه أي ازعلم كرايان ويافشاري بر خود كثابي عقل زعلم 3 غرض ورزي عذه أي ازعلم كرايان ويافشاري بر خود ‎ed‏ كل ركم

صفحه 47:
3 دبای له ردنر دا زر ال سردم عادي ‏ عاسي: سيان ترايشها و ستقدات سقيقي دين ن ‎ay Ge Bk gS Bl) ey‏ .مي شودء فرق نمي گذارند

صفحه 48:
بر دنر لت لاس 3-3 - در ميان ارباب مذاهب و عالمان دینی. بودند کسانی که هرگاه. نا راك اناوه ر نه صبالي و ضرررياك درن :ددرا 9101 قرار مي گرفت. چنین وانمود مي كردند كه دين مورد حمله م ج- در سيان سل عبر ز قلر نیز تسانی بد بخشمم سي خوردند کد در ‎ESE Ce‏ رش رات شود ثرا شير از كت .کنجكاوي دارند

صفحه 49:
‎Js‏ و ذينة ‎ss 4‏ سويت راستيني ته علم دارد: نعي توان بشريت را در -© ‎Guys es 5-0‏ بادشدد لایر را ‎BP seo 257 hl, 2.5)‏ ا اند

صفحه 50:
علل و خواحل تاريتخي طرع نظریه تتارض سیان ‎yd yi‏ ‎ee Pea‏ ما دم یت ‏داشته تادر جهان اسلا ‏زیرا در یر ‎Obey ‏و كواهي تار علوم در بستر تمدن اسارسي ‎SF‏ ستتالي براي طرح این تحت نوده أست. ‏و اساسا يکي از کارهاي مهم انبیا و اولیای الهی آموزش و ترویج حقابق ‏کال بر ات

صفحه 51:
ب) نظريه تمايز عور و ذينة بر ارخارف طلم ديز عه او شرب تسیر سیر رس سرت ور رورت 0 روش 6 کات 2 برس حس رات رس سح رات نس لد

صفحه 52:
استقلال درزبان وهدف و راز اک ۱ 7 بایدکارابي آن ل 1 1 1 : ترل است ‎ieee‏ ۶ ‎٠‏ کم ی وین سك نع رد ‎i‏ 200000 انسان براي مواجهه باخدا ‎Be eal pied sa‏ ‎

صفحه 53:
ال ار زبرحرد ‎cs‏ جر لدب و کاملا متفاوت سر اك و 00 سس 0 است: ‎ea oleae 1 7‏ ۳ انسان ‏معرفت ‎eerie‏ وموضوع علم اشياي ‎ee eave‏ وشخصی وموضوع آن واقعیات شخصي

صفحه 54:
" امتیاز:منتفي 00 تعارض 9 از مم ا اززبان دين كه به ۳ راذب پچ مقدس وئیزدرقرآن درباره جهان سخن زياد به ميان امده است.

صفحه 55:
۰ انام رضنا عليه السلام: لَيْسَ الْعباده كَثْرَهُ الضيام وَ الصّلاة :و ما العبادة تفر التَفْكَرِ في أرالله. (تسف العقول :466

صفحه 56:
نظريه مكمل بودن علم ودين ۰ رتدارن ا ” ‎Ly‏ ‎mG‏ بيش قرض عاق علم توشطط دن ‏بش فرسهای غلم ‎oy ‏و مسرت بد ‎

صفحه 57:
نظربه كروه دوم ‎a Ps eine‏ 3 ک ا ا م اب هداد ‎(Oe‏ و واحد ولي تبیین ‏موضوع ‎ie‏ واحداست ولي تبیینها مختلف مي ‏و ‎ull wacky alle‏ طنيعن رويداندا هدف دين كشف معناي وقايع ورويدادها ت ا ا ا ال ‎

صفحه 58:
اصل تعامل وتعارض احتمالي

صفحه 59:
راه هاي شناخت پیامبران سرد 2-تصریح پیامبران بیشیر ‎lad‏ وثراين ‎

صفحه 60:
6 " واذقال عيسي ین مریم بابني اسرئیل اني رسول لاك مصدقا لما بين يدي من التوراة ومبشرا برسول ياتي من بعدي اسمه احمد.(صت6) ا سا را تصديق كرده وهمبه نبوت شخصي كه يس ازاو ‎Retr apy etn peer ieee ir lire e ares‏

صفحه 61:
گرد آوري قراین " این قراین مي تواند امور زیرباشد: 1- بررسي خصوصيات روحي واخلاقي مدعي بيامبري لد ‎٠‏ إرزرانجا برجاسف الست 3- محتویات آبين اوازنظرمعارف واحكام. 4- ثبات او درراه دعوت 0 ‏ا ا ل ا ا‎ enn EPE) ‏وضع روحيء اخلاقي ييروان او‎ -6

صفحه 62:
3- معجزه 3 معجزه ‏ ان كا د 00 ‎Olt‏ ای تسرست رت بر ات را . و تلود ‎aca‏ اراس سارك فر ره درایجاد آن دخالت دارد وفوق مر قدرت بشري است. ‏ویژکهای معجزه: ‏خارق العاده بودن ‎۱ eNOS) OP UCDO) ‏همراه ۳ تحدي ‏مغلوب واقع نشدن ‎by,‏ اك ‏گواهي برصدق مدعي پيامبري ‎joel‏ 0 رد ‎CeCe ‏ثب‎ 0 ‎

صفحه 63:
یرت ازرغیرآن خابل تحیر ‎Berg!‏ " کارهاي خارق العاده دیگر نتیجه آموزش وپرورش استادان فن بوده است قابل معارضه بودن. " همراه باتحدي نبودن ° 959 ود " درکرامت ادعاي نبوت نیست

صفحه 64:
امتیازات قرآن برمعجزات دیگر | 7 I> , 1 2 1 | لا ‎ee eee‏ رت ست وهرگز لازم 3 زرط را ۱ 3 ‎rs Pe 7‏ و ‎a‏ 0 روحي وفكري شخص را نشان مي دهد. 3-2- قابلیت بقا دارد ‎

صفحه 65:
ور ارد رمف 1- فصاحت و بلاغت 0 لس مت سر 3- مماهنگی آیات. ترا ‎hers‏ ‏1- معناي تحريف 2- شواهد تاريخي 3- دلايل روابي 4- دلایل قرآني

صفحه 66:
BED GJ aaa ‎a 2‏ همه ویژ گي هاي معجزه درباره ‎obs‏ ‎a0‏ ‏اي ار الله العم حي ‎PO‏ ‏ا ‏3 نم شورة ‎Fa re‏ دون آله ۳ 0 ‎=o) 4|‏ ناتواني مردم ۳ ‏اه ادر ع درس« ‎

صفحه 67:
1) قرآآن» ابماز و حصزنیت از تعريف SSIES) SEE Ltn ‎)١‏ مطالعه محتوابي قرآن دربوتو اصول مسلم عقلي وعلمي ‏۵ مطالعه ناريخي و سند شاكتي قرآن ‏ال اد ارت اراك ‎01 Eanes ‏5) مطالعه قرآن از كاه قرآن” ‏6) مطالعه قرآن به اعتبار سازكاري ء ناسازكاري آبات با يكديكر ‏7) مطالعه قران به اعتبار رعايت قواعد و صنايع ادبي در ساختار كلامي و لفظي آن(قصاحت و بلاغت» ‎ ‎

صفحه 68:
PSYC be! eee ‎٠‏ طرحي است كه برخاسته از متن زندكي وهم اهنك با استعدادها ونيازهاي فطري بشر باشد. ‎٠‏ جنين طرحي فقط توسط وحي قابل ارائه است. ‎1 ‏اي ا‎ cus! dus J 5G in, ‏" تنها سند ‏۰ نبوت همه انبیا به طور عام ونبوت پیامبر اسلام به طور خاص به شمار مي رود. ‎

صفحه 69:
‎Sy‏ يامب راسلام ‏" 1-ارائه معارف الهي باروش خاص به بشر ‏' 2-ارائه ارزشها ومفاهيم خاصي درباره زندكي انسان. ‏° 1 كرون خالات بباميران كن 01 امتهاي انان ‏4- دربلنداي بلاغت رس كفتار به كار 0 ا ار

صفحه 70:
۵) ترآن؛ اضتاز و حصونيت از تعريف De) eG eee) آباني که بیان دلابل از سوي خدا مي بردازند به دو دسته 1- عي ته سوست اي اياك ‎We a,‏ 7( بشارت 0000| ا اس

صفحه 71:

صفحه 72:
Fegan ‏ل ل‎ RCO OO ‏القيامة علي قدرما آتهم من الغقول في الدنيا.‎ ا حساب مردمان, به میزان عقلي كه به آنان دردنيا داده استء به دقت رسيدكي

صفحه 73:
4) قرآن» اعجاز و مصونيت از سس ولا لاتم 1- معناي تحریش: ‎as papas‏ دا + و تحریف سجن به معنايایجاد گنه اي در گوني در آن ات ‎rel‏ ‏1) لفظي: عوض كردن ظاهر مطلب. ويابس وبي كردن جمله ها ‎es‏ 555500 2) معنوي: بدون تصرف درلقظ, آن وا طوری معنا کنند که خلاف مقصود. گویندهباشد. تس مر و اخ رد ربد يشريت شريد ترده امت

صفحه 74:
2 علل تاريخي عدم تحریف فران: 2-1)حفظ فران توسط مسلعانان 2-2 قرائت قرآن 2-3)كتابت قرآن 0 kcme rales hor ca Bad ‏مر‎ ‏مصحف. اصلاح خط‎ رن ان های آمروزی. به علي بن ابي طالب(علیه

صفحه 75:

صفحه 76:
ب- مصونيت قرآن از تحريف 3 دلایل روایی: دا 2 حديث تقلين ب: معیار حق وباطل ‎eee ilar Shh) pat bee‏ د: قرائت همین قرآن توسظ اهل بیت (ع) ه: امر شيعيان به لت 1 ‎GU peg spa tases‏

صفحه 77:
۳ 4 دل پل قرآنی: oa ‏الف)آيات‎ كات دان بدلاذتر بودن ب-4 نبودن اختلاف درميان آيات

صفحه 78:
Me نا تحن تزلن الذکر وان له تحافضون ۰-۱ کت لو 1 1 ود 2 2 ا ‎Sebel ese)‏ سراي ‎ey‏ ‏3- علت عدم تحريف ذكر بودن قرآن نيستء بلكه وعده الهي است كه داده شده است. ‎eae‏ ا 6 ‏لکتاب عریز لاباتبة لا‎ LI sub dee 77 eee ee

صفحه 79:
ب) مبانی خنم نبوت ‎oS eae‏ 2- جاودانكي اسلام 3- جامعیت دین اسلام 4- مراتب دین

صفحه 80:
۱ صالح؛ وَوَهَبْنَا له إِْحَاقَ وَيَعْقُوتَ ‎Tes ES aE Oe‏ ۳ ر؛وخذ بیيك مت فا ار رس مخلص؛ وَاذْكُرْ فِي الْكتّاب مُوسَى إِنَّهُ كَانَ مُخْلّصًا وَكَانَ رَسُولَا نيا ‎(SLO‏

صفحه 81:
وظیفه اصلي پیامبران وظيفه اصلي يياميران " هدایت انسانها " جلوگيري ازانحراقات احلاقي واجتماعي . مبارزه باطاغوتهاءجباران ومترفين " بایان دادن به اختلافات بین مردم " ایجاد عواطف بین مردم ‎tert) pear tor ios ae‏ زا ‎٠‏ دعوت به عبات ويرستش خداي يكانه ‎

صفحه 82:
وحدت وهمآهنگي بین پیامبران ‎Cy) bere) ee)‏ یت یکدیگربودند. اد ‎۱۳ ‏روي من اسث ازتورات.

صفحه 83:
پیامبران براساس وظیفه برچنددسته لك ا ا ار مر ار ا بشیرونذیربودن(تکامل دهنده قومي هستند که دران بر انگیخته شده اند. ا 0 ‎a‏ آورنده شريعت ‏" امام ورهبرسپاسي ‎

صفحه 84:
ويژگي هاي رسالت پیامبربزرگ اسلام Oop ee oe ‎D>‏ ات در سس جهان شمول بوده است. ‏| خاتميت ‎toee Ci‏ اا

صفحه 85:
6 خالیت ‏ لنش ظهور دین اسلام. با اعلام جاودانگي آن وپایان بافتن دفتر ere ee rarer) .2-202 این است که که پیامبرخاتم جامع همه کمات ممکن است. 220 ازضروريات دين اسلام است. الك- ناتيت ازديد ناد ثرآن 1- یه خنم نبوت: وما کان محمد ابا احد من رجالکم ولکن رسول الله وخاتم ارك م «خاتم »به معناي چیزی است که به وسیله آن پایان جيزي اعلام مي شود.

صفحه 86:
0 نكات آيه: أ تصرییم بد سر نبروت توسط پیامبر اسلام. ‎eee oper‏ ا ‎Rome‏ ‎ae‏ نار يوم نبي با رسول ثرق هات ولي از نار مصداقي تفلوتي با ‎

صفحه 87:
‎al ۳‏ ذکر: ‏۰ انا نجن تزلنا الذکر واناله اساعضون(حجر/9) ‏ا ا اك ا ا ا ‎a igre‏ آسمانی بوده است وییامیران براي ‎re‏ 0 فراموش شده واصلاح تعلیمات تحریف شده ‎ae 0 po] bees pe Stat) pee‏ است. ‎٠‏ تمامي آياتي كه دلالت بر جاودانكي اسلام دارند,دلالت بر خاتميت بيامبراسلام نيز دارند. ‎

صفحه 88:
خانمیت ازدید‌گاه روایات 1- قال رسول الله ( صل الله عليه وآله وسلم) بها الناس حلالي حلال الي يوم التيافه: رستراسي سترام الي يوم القياسدر يسارك بس 2000 لح سل ابا ال ‎hy el oy‏ حرام أبذا الى يرم القیامه. لایکون غیره 2 ‎Byers‏

صفحه 89:
2 بت سرلات. بیلنیر(ص) بد ام علر.(2) ات سنو. بترل. نارون من موسي الا انه لانبي بمدي. 0 oe) 6 بنبانا فاحسته ا ‎WO icp‏ لس رم رل لا ‎gel se Hy‏

صفحه 90:
لمح (2) انب رحية ر شاف رس زر بتیر رح [ تذیر ره 3 لس ‎Se Fak I a)‏ لا تس بر رل بعدرکم... و 2 ال رل ۳ ختم بکتابکم الکتب فلا کتاب بعده ادا

صفحه 91:
نیال شتر برت ‎Me.‏ ۱ ,دانگی اسلام ار 3 جامعيت دين اسلام 4- مرانت دين (5) خاتميت لح

صفحه 92:
جهاني وجاودانگي اسلام ‎il,‏ اي 0 که براي هدایت همه مردم ‎PA ces of el) od Jad) gl ‏يسان‎ a ‏الاذكر للعا ». (تكوير/27)‎ cP 3 ‏1 ۳ حصات فرارداده است, . 8 انعا اليس | 3-آياتي ‎RMA, Jy ye‏ است. ‎er oe ay soa jeep ۳‏ یی الذي ص الفرقان عبده ‏نذیرا » (فرقان/1

صفحه 93:
1 ارال كتاب را خولاب فر 1 0 10 التكاب ساللو الي كلمه سواه بنتا وبینکم الا تتخذوا بعضنا بعضا اربابا من دون الله. 5- آياتي كه دلات بر ييروزي اسلام بر همه اديان را دارند. " «هوالذي ارسل رسوله بالهدي ودين الحق ‎aes ord‏ اب درل لت (33/a193)

صفحه 94:
0 کت ین اسلام إلا از که براق ‎ac‏ ايناد گر فان زرا ‎Py)‏ ‏كت مراتب دی يگانگي حقیقت دین پا ی سس ‎lity‏ ‏كات رتراك

صفحه 95:
‎٠‏ اختلاف آموزه هاي آسماني ازنوع اختلاف در: ‏1- شكل اجرايي يك اصل كلي در شرايع واوضاع ‎asl.‏ ‏2- سطح ومراتب ‏ا ا ار ‎all See ‏3- تفاوت استعدادهاي انساني ‎

صفحه 96:
حکمت ختم نبوت تبليغي انواع رسالت: سا ۳۳ وصي الي نوح وابراهيم وموسي وعيسي. . تعليم وتبليغ شريعت ييامبران صاحب شريعت. " عدم رشد فكري مردم: : براي حفظ دين ازتحريف ا 0

صفحه 97:
Eon © 1- اا ا ‎eso‏ ‏سازد؟ " وقتي كه انسان به حد بلوغ رسيده باشد با داشتن ظ خطوط كلي ونقشه كلي خود مي تواند نيازهاي ظ جزئي به دست اورد وبراسايزس أن مسير زندكي خودرا تا به مقصد ادامه دهد. ۱ roe ECE

صفحه 98:
6-اسلام و مقتضیات زمان payee rene ‏أ‎ ب) کیفیت هماهنگي دین ثابت با نیاز متفیر جر برد للم GIS ee! 2 اجنهاد بویا لا بعای احتامر بر مسالع وان ‎as‏ 7ص رل زر ‎ae al‏ شا قاری ای تس را ‏7- اختیارات حکومت اسلامي ‎

صفحه 99:
اك اسلام و مقتضيات زمان تفسیرمقتضیات زمان 1- هم آهنكي با همه يديده هايي كه درزمان ييدا شده اند نقد هريديده جديد به معتای بهتر وکاملتر بودن آن نیست مخصوصا درحوزه انديشه ‎eel nae)‏ ره را لا لا ا ‎oi‏ ۱ 5 جون يسند مردم براساس ذوق وسليقه است وسليقها تحت تأثير شرايط مختلف قرار دارنده نمي 0

صفحه 100:
انعلام و مقتضيات زهان ‎gol‏ 5 ا ‎Fe oo, sited 2 su‏ toh all ‏ثابت‎ ‎ey ‏تلبت برترنت ازب‎ oa الل سر سار مالي ‎ae‏ رت را

صفحه 101:
انواع ار تباطات 9 ارتباط با مردم ممکن است تغییر کند ال ار دي سد ‎MS od ol os GT‏

صفحه 102:
4- اسلام و مقتضيات زمان ب- كيفيت هماهتكى دين بر ترس رل رد ‎slots hye‏ ظری. نلر از ترس( زد ۳ نيازهاي بشر تایتند. در نظام تال قاری را قوانین متعیر در نظر گرفته شده است.

صفحه 103:
6- لام و دقتفیات زان بح لییت اس دین تابت با نیز لیر Soe ee دینی که ثابت است. جکونه مي نواند راهنهای زندگی بشری باشد که همواره در سال تشيير انس ياس به اين سوال : لل جه شكل نبا عرش شرك جته نيازهاي نديد در تذر زسان به رسيرد البدد در ال ا و ار ‎BG I‏

صفحه 104:
6- اسلام و مقتضيات زهان زر سر انار ارم ‎GES Ss Sy!‏ ‎oh eee eS Es‏ امت ‎ery He (a bg yl‏ سین بزدن استام اساام پرسناسد وال راو .

صفحه 105:
Asal شرالیرن تایبت وستنیر اسازم ۱ ‎cals hed‏ اس را باتثييرات زمان ‎aks‏ هي تشر شرایط مجتهد: ‎oS Se ‎sho)‏ شتاس ‏موشخ شناس, ‎eee ‏اس‎ ‏آشنايي باروح وهدف اسلام اسلام ‎

صفحه 106:
ا زنب سرت ann che ‎bene eye ea Cae ea Pe nye ee E)‏ ل ‏و ‎steno‏ رل ال ۳

صفحه 107:
4 توجه به احکام اولي و انوي " احکامي باتوجه بن نيازهاي ثابت مقررشده اند. استای تاز رد " احکامی که درشرایط خاص مقررمی شود. شرایط خاص: Cream ضرر وضرار © تقيه أهم وميم " حفظ نظام اسلامی حفظ اساس دین

صفحه 108:
6- الام و مقتضيات زهان. 5- عدم جمود به شكل خاص ظاهر رنذكي اهداف كلي آموزه هاي اسلام همه موجه روك معاي زآة انل نه شكل ظاهري 0 ی دهت این قواعد حاکم برهمه احکام اسام هستند

صفحه 109:
9 ‎٠‏ واكذاري اختيارات كسترده به حاكم اسلامي " ملاك احکام حكوكتي» مصلحت جامعه درچارچوب قوانین ‎St”‏ ‎٠‏ وضع قوانين براي كيفيت اجراي احكام اسلام ‎٠‏ وضع قوانين براي برخي حوادث بيش آمده ‏" بهره مندي از نظریات کارشناسان.

صفحه 110:
2 " یاکمیل معرفة العلم دین یدان به» به یکسب الانسان الطاعة في حياته» وجميل الاحدوثة بعد مماته. " شناخت(فضیلت) دانش»دین است كه براي آن ياداش دهند. (يابايد:بدان كردن نهاد) بادانش است كه انسان در زندكاني اش طاعت فرام مي كندء وويس ازمركش نام نيك به جاي مي گذارد.

صفحه 111:
— ۳ DY ‏<انتظار ب بشر ازدین‎ 0 Tone) ‏ووش شنسي‎ ‏روش برون ديني‎ -0 ‏ا ا‎ es ‏انتظاري كه انسان ازدين دارد»اهداف وقلمرو دين مشخص مي‎ -)] ‏شود.‎ ‏نيازهاي اصلي وفرعي قلمرو دين تعیین مي شود.‎ 2 Fe! Vere vos pe 00 ‏فهم دين مشروط به تعيين انتظار بشر از دين است. درصورتي‎ -) ‏كه فهم دين بدون تعبين نوع انتظار انسان ازدين؛ امكان يذيراست‎

صفحه 112:
‎ain gw ASS‏ ات ‏دراین صورت شناخت ین شخصر شود درنتیجه ‎Os CAPRA‏ ‏2 انسان شناسی مقدم بردین شناسی است.درحالی شناخت تست اس ا ا ‎Sees‏ 2 درشناخت قلمرو دین عفل است. ‏<4- ملاك تشخيص هدف دين شناخت نيازهاي ‎١‏ ‏وفرعي است. انا ‎Pos‏ ‏روشن نيست.

صفحه 113:
روش درون ديني ee eNO eS re OOS ‏ا‎ ea) ae exe SEW Sparc SS yee ea) Sryeee ew alert ie en] ۳ ‏ار‎ شناخت قلمرو دين ثمره تعامل دارائيهاي انسان با متون ديني است.

صفحه 114:
0 رويكردهاي مختلف درباره قلمرو دین: Ferber a PEER te eS een eer ern Ne cory ep cle] اک برجدايي دین ودنیا يادسپاري dt eS ee ee heen anes aS SSeS SED) yd الف:معناي سكولاريسم مخالفت با شرعیات ‎FS nes et rte re‏ كرد دنيوى و Wee annem ar cerns er tiger SRP U CONS Pool oon ۳ ۶۰ es ‏خارج از تا ات‎

صفحه 115:
ee ol ‏اجتماعي به جاي‎ ۱ cr ‏ا‎ ‏که برمذهب مبتنی گردد. برداده های علمی بنا شود.‎

صفحه 116:
ا ارا ل ‎Rene re‏ 0 تبیین هدف وفلسفه آفرينش وزندكي (معنابخشي به حيات آدمي لكات ‎(eos ali‏ PEST Ie SED ve ‏ا‎ Fae ECPI ‏ا ا‎ reC EE) WS 5) 0 اك TSE rer rontny ‏ازبين بردن‎ 6 پشتيباني ازاخلاق با : ا اي ‎bb!‏ ©-2- كنترل خودخواهي ها

صفحه 117:
" نقد این دیدگاه " 1 ارائه نکات ارزشمند درباره نقش وکارکرد عملي دین. ‎Ne ome‏ ۱۳۳

صفحه 118:
۳ DCH a ee] Pe SEs Pease CaCI npn Oea) be ey Wes Oren ‏مسیحیت رشد و نمو کند: زیرا سرچشمههای آن در تعالیم مسیحیتبه‎ ‏صورت تحريف شده وجود دارد.‎ ا ا ‎EBC RS Cp ir tO ag‏ تمدن جديد و بالتبع» فرهنگ جدید نقش دارد» بروننگری غرب و جذب عناصر مفید و سازنده از فرهنگ و تمدنهای دیگر است. ۲ ۱ ‏ان‎ ee ‏ا ل ا لت‎ bis Fes e8) ‏ا م‎ ‏نظرى از اهميت والايى برخوردار كرديد‎

صفحه 119:
0 TE Se ee Oe BCPA Gs 9/6. Seine poe ‎Chane‏ ا ا ‎me‏ لك كليسا تصفيه كردند و تابعيت كليسا و دين را به كنارى نهادند. ‎۷ ‏ا‎ Sean) ‏سى ساله در اروياءاز زمينههاى ديكر بيدايش سكولاريسم در غرب‎ ‏بود.‎ ‏©- محتواي ديني موجود ‏2 فقدان قوانین اجتماعي وحکومتي درمسیحیت. ۱ ‏0 جزمیت» مصونیت وخشونت کلیسا

صفحه 120:
eee te EL eaten ‏الف انسان محوری (اومانیسم)‎ " ‏ب. فردگرایی‎ " ‏ج عقلمداری (راسیونالیسم)‎ ‏د علممحوری‎ " ‏ه - آزادى و تساهل‎ © 0 ‏ا‎ ‏ز -ماشينانكارى جهان (ماشينيسم)‎ ٠

صفحه 121:
كدرل لين اسلام (رز يكرد بيوستحي دين ودنيا) برد رت زر درن ی براي حب رز رل دس شيرد ساي بررسي تلسرن راهداث دين به رورش درون ديني. ‎reoees‏ ان OD) pols es 3 بررسي آیات وروایات 4- بررسي مسأله مهدويت.

صفحه 122:
هدف بعثت بيامبران وتفسيرهاي كوناكون ازآن ۲ نی نب ‎ah)‏ 1-1 - عدالت اجتماعي ‎a‏ رفاه وآبادني این جهان ‏3 رهابي ازاصطراب ورنج دائمي زر در نقد تفسير را از يعنت انبا لور مر 0 ب) عدم سازكاري ابن ار ج) پابین آوردن شان ومفام انب ‏© لبزار انخاري دين, ‎ ‎

صفحه 123:
‎pewter)‏ رت را ‏2-1- آخرت گرايي عنصر اصلي نبوت بوده است. ‎eee eral ‏جات ترايائد ‏ا مت ترا ‏بت ی ‏الف) برهان های ضرورت ‏تأ كيد برعدالت اجتماعي 0 تردن شرایط رسیدن انسان بد تال ‎a‏ اسداس ‏'مطرح كردن امامت به عنوان رياست دين ودنيا ازطرف داتشمندان شيعه واهل ‎ ‎

صفحه 124:
ب) دلایل درون دی لس را را دعوت به خدا و توحبد 0 تعلیم و تربيت ‎٠١‏ دعوت به تزکیه و نقوا ارب انار ‎Eerie‏ ‏هر ‎

صفحه 125:
2)سبره عملي ببامیر اسلام 2-1- اجراي احکام اسلام در سطوح مختلف -- وشت تتؤانين وسقررات 2-3- نصب فرماندهان .قضات 4 امضاي پیمانها باقبایل وییروان ادبان 3) جامعیت دبن احکام وآموزه هاي اسلام براي تنظیم روابط جهاگانه انسان. + سر ار دی

صفحه 126:
7- قلهرو این ال ند بت سس ران: ‎Seer Peer mney ee cea era‏ است: عدالت اجتماعي, رفاه ‎ei‏ و رهابي ‎enn‏ ‏رت یس رت بر 2- تفسیر آخرت گرایانه: نگاه فقط نگاه اخروي است.

صفحه 127:
7- قلعرو دین ‎ate)‏ له ‏(- تشسیر جات ترایاند: دید تاد عا نكر در مدت كيري رتست مرن زندكي بشرء اعم از زندكي دشري زر ‎poe Se a) ol palsy Sl Ela) Bye‏ بودن بياس جات و تاسل براي بشر آورده است, ‎

صفحه 128:
7- قلعرو دین الف تشرد ‎ys 07‏ لت تراد در ایتبط طرفاران این نظرید بادز رورش درون ديني و برون ديني جاسيت بيام و دعوت پیامبران را اثبات مي کشند. ‎oe‏ سای ند جیت ضرورت نبوت اراند سي شوند بد توند اي تفسیر جامع گرانانه دوت بیامیران را انا مي کند. ‎

صفحه 129:
7- تلعرو دین ب یل نظرید انب ترا: در ایتبط طرفداران این نظرید با در روش درون دس زر سس مس بت زر رت ‎FES I STAN, Shy‏ بيام و دعوت يباميران ناظر به بخشي از زندكي آدمي و غافل از بخش كر كر تصوير جامع متفكران شيعه و سني از امامتء تصوير جامع يعني ارباست دين و دنياست. بتابراين تعوير جاسم ترایاند در اساست. در مر سب

صفحه 130:
7- قلعرو دين الف - هدف بعتت يباصسران: 5- اسداف پیامبران ذر قرآن: ‎Ae!‏ SE er aes Sap jt 4 دعوت به تزکیه و تقو 5- آزادي انسان 6- عدالت اجتما 0

صفحه 131:
> wont 20000000 ب از رركن ترين دليل درون ديني بر تستردتي تلسرر ‎eee Cer ner)‏ پیامبر است. سیره عملي ايشان تس 3 سل ای 0 تردي و اجتساعي: دنيزي نز اخروي سلدانان را در بر سي الكل

صفحه 132:
> oo ant 2000005 بلس ‎Ole ah) BLS ob Sa Les oe oy‏ ‎ly) Se‏ براي قبايل مختلف منصوب ترد: حل و فصل اختارفات. انستاد عرند ناسه سا رز پیسان ناسه ساي بسیار ‎wg‏ ‏این اشامت تا در منظوسد وتو يك دولت و ‎Safe‏ .که رأس آن پیامیر بوده است. مفهوم مي یابد

صفحه 133:
Po pd gp ‏مسب‎ 2 يكي از رف او سجن رز ین ندمت و انارت ‎cake oe‏ و سبه جانبه و واه کراست ند در آن به سب مرانب نیازساي انسان: ار از دنیزي )359-1 مسر ررزص ‎ey‏ نردو ز متسر نزب سر ات

صفحه 134:
قرو ذين سم ح- جامعيت دين اگر قوانین اسلام را مطالعه کنیم از يك جهت به سه دسته ‎pe‏ شوند احکام و قوائین موبوط به ‎(Reape Ea‏ احکام و قوانین مربوط به رابطه اسان با خودش ۳ آموزه هاي دینی مربوط به رابطه انسان با دیگران ‎٩‏

صفحه 135:
pan 2 مس تسد سرت دربارد جلسیت دین سس نزیسد اسلام طرحي است کی و جامع و همه جانبه و مصندل و متعلدل )۲ ((.حاوي همه طرح هاي جزئي و کارآمد در همه موارد در کناب اصول كافي فصلي است به نام ((تمام تبارهاي مردم در کناب ا ان نا تيه احالنيت زيادي از افنه تقل ۳ .است

صفحه 136:
Paap Ee ‏میدویت‎ ۵ وا 7د ايب اس سر ريل تاريخ وعده دأده شده استء نمونه صالحان صادق و + خلیفه لهي ات ته بر از ‎ae oS dhe‏ ۳ ول تال میک 35 آدامه صفحه بعد

صفحه 137:
800009 د- مهدویت و احياي دین ‎le‏ این مان بك روز بیتر فندد بات رن 0 خائدان رسؤل. ‏دا و از فرزندان فاطسه. شارفت شدا در زهين را بر عبيدد گیرد. نام او مهدي به معناي هدایت یافته است و خداوند -كار او را يك شبه به سامان مي رساند ‎

صفحه 138:
ق- تعده اذیان الك) دين يا اديان توص سر تربردادیر لاس 6 ریس دسر ادین

صفحه 139:
8 gholoas ا دس سبرل بیرزان ز نیز سورخان ادیان رو سذاسب است الك بر لایر ‎EG‏ دنر سب بیان رجاتي بام سرد سار تریت سل بو سر سا ‏تفاوت دینها ‎ep te ‏سق سرتبه دين ‎

صفحه 140:
©. ybal ows ‏رز ره سر تربار لس‎ ‏.لزوم ایمان به حتائیت همه پیامبران و کنابها و سرایع اسماني پیشین‎ ‏ل ل ب سانيت اديان‎ ‏این ا حدا هستند. نه الترام‎ ‏هن‎ ey ۳ ee eee

صفحه 141:
ويگردهاي مختلف درباره ادیان a ‏رستگاريرهايي» کمال» یاهرچیز ديگري که هدف نهايي دین تلقي‎ ۰ ‏مي شودءمنحصرا دريك دین وجودداردیاازطریق يك دین به دست‎ " 1 معرفت وایمان ‎٠‏ رستكاري دركرو لطف وعنايت الهي است نه درتلاش شخصي يس نيوري تجلي بخش را شناخت وأيمان أورد ae ‏تفكيك ميان كساني كه حق را نشاخته اند باكساني كه حق را شناخته‎ ٠ ‏اندء كذاشته نشده است.‎

صفحه 142:
2 درگرو تجلي راستین خداوند است وخداوند يك تجلي بیشتر ندارد. a خداوند تجليات متعدد دارد نه يك تجلى كثرت كرايي اعتقاد به حقانيت همه اديان واين كه همه اديان مي توانند زمينه رستكاري انسان ‎SS EAB)‏ JON ‏قابل فهم نبودن حق‎ -» نقد الف - عدم ارائه معياربراي تشخیص وحدت ب - لازمه كثرت كرايي نوعي شكاكيت است.

صفحه 143:
0 خیر خواهي خدا نقد مسأله نجات غير از هدايت يافتكي است. 2- تنوع در مقام فهم دين كه ناشي از صامت بودن متون ديني است. معنا تابع اراده كوينده استء نه فهم ما ازمتن. تفسیر يك متن درصورتي پذيرفتني اي که مقصود گوینده به دست آمده باشد. تفسيري صحیح است که با معیار انجام گرفته باشد.

صفحه 144:
©- شمول كرايي pe Donen ‏ب:شمول به دلیل حقایق‎ 0 د:نسبيت دربهره مندي ازحقيقت ا ‎ee‏ ا 0)- شتاحة ‎a‏ 0 لز كيان لاك بت 2- شناخت مقدمه عمل است ۱ است.

صفحه 145:
ل 0-بررسي ومطالعه تاريخ زندكي بنيانكزاران ورهبران اديان 0 بررسي تأثيري که دین به لحاظ فرهنگ سازي وتمدن آفريني داشته است, 2- عدم تعارض ميان» اصول ومباني اعتقادي يك دين ‎ce‏ ل ل ا ‏©- توان حل معضل شرك ‎en ‏ا‎ ‏> تضمین ذاتي سندیت واعتبار خود. ‏©-همآهنكي با دريافت هاي وجداني ويايه هاي انساني درزمينه اخلاق.

صفحه 146:

صفحه 147:
بحش دوم یت( ۲

صفحه 148:
9 tse Trl Hj 90 الف + مرجعیت علمي بعدازبامیر oe ae lubes coke ies د: صرورت شاخت تحتيتي معارق اسلامي وناصواب بودن تقلید ‎ears 1 5‏ ترفاس 5200 ات ‎Cag (All| eels ae aay‏

صفحه 149:
معناي لغوي امام: امام ازريشة «ام»به معناي قصد و پيشي گرفتن است. و در لغت به معاني زیر آمده است: الف: آنچه که مورد اقندا و تبعیت ۳0 سییر ج: قيّم و سريرست ‎EP)‏ راه من ۵ ناحيه

صفحه 150:
الف: جانشینی پیامبر گرامی اسلام ‎eth ee)‏ ۹ ج: واجب الإطاعه بودن 90

صفحه 151:
الف: نیابت ازپیامیر گرامی اسلام؛ نيوت را از امامت جدا می کند. ب: ریاست عامه؛ امامت را از منصب های تحت ولایت امام متمایز می کند. ج:ریاست الهیه؛ امامت را از حکومت های غیر دینی جدامی كند. aed

صفحه 152:
لكك ری و ریاد ماه درد ‎BP)‏ ‏امور دينى و دنيوى انها است كه به جانشينى ييامير ‎IS jays ek SUS‏ 8 ۱۳۳ ‎es) Se ay‏ در ریت امامت ‎rein eS Seer]‏ ۱ ‏نزد اهل سنت ب: وجوب نصب امام بر خدا نزد شیعه و انتخاب امام ‏تكليف امت نزد اهل سنت. ‎68 ‎

صفحه 153:
١.امامت‏ ازاصول دين است. زيرا: الف: اهداف واغراضى كه با نيوت حاصل مى شود با امامت نيزيه دست مى آید. ‎ev‏ اساس شريعت حفظ مى شود و نظام اجتماعى قوام مى يابد. ‏ج: زندكى بدون شناخت امام؛ درواقع , زندكى جاهلانه استء نه حيات طيبه ‎as ee)‏ آرر آرن رس

صفحه 154:
اد اننافته يت مخصب الوى ن ثراتر از تر يكشن: زيرا درة امامت عصمت و علم خدادى از شرايط امامت است. هم جنان كه عصمت و وحى در ييامبر از ويزكهاى او به شمار مى رود ى براى مردم امكان تشخيص اين ا ا ا ل 0 معرفى كردد. ال

صفحه 155:
واذ ابتلى ابراهيم ريه بكلمات فأتمهن قال انى جاعلك للناس اماما قال ومن ذريتى قال لاينال عهدى الظالمين. بقره. ‎١5‏ دراين آيه 1 epee pe |rere Eee) ‏است که تنها پیامبران اولوالعزم به آن می رسند‎ ا ا ا ا ل لت

صفحه 156:
90 ترت ۱ 1 ۳ 0 0 2 ‏ات‎ VECTOR TUN) RB ey الف: مودت خاندان ييامير را مزد رسالت قرار داده است. قل لااسئلکم علیه اجرا لا الموده فی القربی. شوری /۲6 ب: مزدى كه خواسته شدهء سودش يراى امت است. قل ما سألتكم من اجر فهو لكم ان اجرى الا على الله إسبأ/اء 000 ا 0 ‎ER Paes Pe‏ میا ل ا لح رلك

صفحه 157:
ورزر رل امام حسين عليه السلام: معرفت خدا اين است كه مردم هر عصر امام و رهبر خود را بشاسد و پیروی از او ‎edly)‏ ردان . امام واسطه فیض الهی زیرا که: را 1 ‎re ie yn erier ree pert s‏ فردى را طيق استعدادش به كمال مى رساند. on

صفحه 158:
ا سس ا ل ل نل ابي هه سارو کات می باه ب: هدف غايى خلقت و آفرينش الهى است. . امام قطب امت علی علیه ال ۱ 3 زیون تن پوشی به تن کشید در حالی که نیک می دانست موقعیت و نقش من در خلافت چون محور سنگ آسیاب است.

صفحه 159:
pee ee eer EES 00 0 ‎١‏ وجود امام عامل يقلى اسلام. ‎ ‎20 0 ar ‎ ‏و ‎66

صفحه 160:
۲ امامت نظام امت ا ل ا 0 PAU Se see PEGS ‏ل‎ ‎70٠١ ‏المسلمين اصول كافىء‎ ‎.٠‏ امام تنها عامل هدايت و تربيت معنوى ‏و جعلناهم ائمة يهدون بأمرنا ‏6 عدم شناخت امام موجب گمراهی ‏پیامبررصلی اله علیه وآله: من مات ولم یعرف امام زمانه مات میته الجاهلیه ‎

صفحه 161:
و زرا ۲ 1- مقام امامت نزداهل سنت ,به طوركلي يك منزلت اجتماعي ومنصب عادي وغيرالهي است كه توده و ويزه اهل حل وعقداين مقام را انتخاب مي ‎bb is 2‏ مهم خليقه 06 برخورداري ازشايستكي اداره کردن امورجامعه ولیاقت وکارداني درامرمدیریت اجتماعي است.نه ‎Sul wel‏ ازگناه وخطا,ونه آگاهي کامل وبصیرت تافذ ویر خورداري ازکتاب وسنت حتي برخي ازمتكلمان اهل سنت تصريح كرده اند امام مي تواندفاسق يا جاهل باشد. ‎ro ‎

صفحه 162:
3- وظايف امام ازنظراهل ات 1 اجراي قوانین در ل 5 3 قوانين اسلامي ‎as ae‏ تیان ار از ۱۳ رن 5 ‎ane‏ 4 ۳۳ در تست )2 3- بأسدار آزمرزهای جامعه اسلامی و ی مت رات انكر ‎Ow ۳‏ نعس ‎ely)‏ ولا عنمت ابه ر دید في 9و ‎isl ;‏ ‎Sti cad Gilat‏ ان زین جهت ازي به امام تدارد.

صفحه 163:
هم صل علي محه

صفحه 164:
ازنظر اهل سنت امامت براى امت به دوصورت ۳۳۳ صاحب ‎yl‏ ومعتمدان | و ار اتتصاب ‎ce‏ وسيله امام پیشین سرك ایا 1 3 ۳۹۳۰ 9

صفحه 165:
نسبت بين | مت ونبوت 1-جهت اشتراك نبوت وامامت الف:لطف بودن ب:مأمورالهي بودن ج:هادي بودن د:برخورداري ازدومقام تبیین وحي وتدبیرآمورديني رت 2-تفاوت امامت از نبوت اما با ار بشري است ولي نبي بدون زار بشري است. 66

صفحه 166:
‎ele‏ ,2( ازنجدات( | ار 9 ام ی هر ‎Eve) el aE‏ ‎oun ‏وضرورت‎ a ‏اشاعره امام برامت واجب دانندوبراي اثبات د اه ‎Clea‏ در | د دم ‏1- اجماع ‏2-نصب امام مقدمه اجراي حدود واحکام است ‏3-وجوب دفع ضررجان ومال مردم ‏4- حديت رن مات وم بر اد را ار ‎PAN‏ ‎۱۳ ‏رن وسرقت امام برا ا‎ 10100 reer et eee Roe eee) ‎

صفحه 167:
۳ وضرورت نصب ‎eLl‏ ‏دانشمنداني معتزلي درضرورت نصب امام دودیدگاه دارند. Ror peared: bie) Me oe ett) Py ‎SF HO‏ دیکرآن راء.واجب عقلي مي دانند. ‎a‏ قاعده دفع ضررتمسك مي ‎9۰ ‎

صفحه 168:
۳ ae) > ters Oreo ۳۳۱ nares ‏کشاف جذیل آیه 60 سوره شوري)‎

صفحه 169:
امامیه برای اثبات ضرورت امامت ِا وهم ‎re eee‏ ۱۳ ‎Ee)‏ ا ل ا ا ا كك دلایل عقلی ا ا 0 ".لطن براساس حكمت الهىءبر خداوندواجب است. ا :نياز شرع به حافظ: ‎eee EE‏ ل ات 1 كك پیامبرنیز دین نیازبه حافظ دارد.جراکه خطر تحریف دین بعد ‎veel ae gig)‏

صفحه 170:
و خداوندفیاض علی الاطلاق است,وفیض اوازطریق واسطه ها می رسد.امام واسطه فیض بین مردم و خدا است. ۶:هدایت عمومی واتمام حجت: يكى ديكر ازاهداف بعثت بيامبران نياز جامعه به هدايت اتمام حجت برمردم بوده واين نياز هميشكى است. البته هدايت امام ازنوع ايصال الى المطلوب(رهبرى) است م

صفحه 171:
ییاز شرع به مفر: يكى ازوظايف يبامب رتفسير قرآن وكشف اسرارآن بوده. ا لا ا پاسخ گویی به شبهاتی که ازطرف دیگرات مطرح می شد. ‎ed‏ ال اسر 2 ۳ برای این جهات ضروری است ۳

صفحه 172:
اوصاف وشراط امام ‎Ps pees ate a‏ ‎fein ates Send‏ 91 ‎Byers rea ۱/9 es pea 5‏ axolol los 51 plo! ‏اواك‎ ‏1:عصمت‎

صفحه 173:
امامت درقرآن 1-امامت مقامي است که بایدازطرف خداي متعال تعیین شود " اني جاعلك للناس اماما 2-امام باید معصوم به عصمت الهي باشد لاینال عهدي الظالمين ‎٠‏ 3- زمين مادامي كه موجودي به نام انسان برروي أن هست ممكن نيست ازوجودامام خالي باشد ا ا ترس اه سر ۳۳۱۱ بإمامهم ‏ا ا ا ‎re ‎

صفحه 174:
" 5-اعمال بندگان هرگزنظرامام پوشیده نیست. سرت ۷ رای باب به سام مايعناك اسان زان 59017 باشدچه درامر معاش ودنیایشان وچه درمعادودينشان.افمن يهدي الي الحق احق ان يتبع امن لا بهدي الاان بهدي ی ارت که ‎aS south le EDO PREM‏ ارال سای دافوق ‎lls]‏ با تس

صفحه 175:
تصریح به نصب امام درنصوص ديني ‎ey 1‏ ولايت (مائده.55) ‎ot 9‏ ند الله سول والذ لا 9 ‎SE‏ رت كاه وهم تا عون ‎Te 15۹‏ :,بنا به اعتراف كان اهل سنت ابه درشان انا ست ‏۰ 2.آبه شریفه ببانكر لايت دیا بیرض رت ی كه داراي سه صفت هستند,مي باشد. ‎

صفحه 176:
" 3-سایرافراد علیه هستندوچنین چبز ‎ea a‏ رم 5 دارد. ‎pet] Be‏ و ونصرت عام است وهمه مقومنان موظف به ‎ty‏ ۱ ‏" 5- ایه شریفه تصریح برامامت وزعامت امام علي«عليه السلام» دارد ‎

صفحه 177:
" حدیث منزلت: 7 أفلاترضى باعلى ان تكون منى بمنزلهٌ هارون من موسى الاانه لانبى بعدى. تا رت ‎rane‏ د درن رد تي استثناء شد.وخوداين استثناءقر ينه ديكرى برعموم است.

صفحه 178:
حدیت عدیر: " من کنت مولاه فعلی مولاه ‎laa‏ و ‏۲سوال پیامبرازمردم مبتی براين کهالست اولی بکم من انفسکم ‎۱ ee eae oe oes ae ‏لل ا لا مر‎ ‎۱ ‏و‎ ener aa ‏ورهبری است ه نصرت ومحت جرا که این اختصاص به املم‎ ‏على (ع)ندارد.‎ ‎26 ‎ ‎

صفحه 179:
pn en oe press le saree ur exes) eres ane ‏وعترتی اهل بیتی.‎ EPO See eine a ore " ۲.دراین حدیت اهل بیت در کنارقر آن ذکر شده که پیانگر چند مطلب ‎ge RCS eon]‏ ۱ ال علوم موردنياز جامعه هستند 0 وس بت مرت حی ببس رم ررن ا ل ا ا نخواهند شد. ار لد 9

صفحه 180:
مهدي موعود ا و ‎pee) byes)‏ " هم نام پیامبر زمين را يرازعدل ودادمي كند 100 را جهاني مب كد . عيسي(ع)يشت سراونمازمي خواند oo

صفحه 181:
علائم ظهور ‎ie die Se‏ شارت مي دهد ‎vous J 0‏ ‎asol>,> Glaig ois] —‏ ا ‎cee‏ لت لت 5 شيوع كشتارءقتل وفوت انساتها ار ‎One Oe‏ ا م ‎eees ae‏ 0 8 را ‎ante‏ انم ‎Py‏ ‎Ae‏ يان بعتي ن بنازا ولد يزبدين

صفحه 182:
مشتركات شيعه وسني درمهدويت الف) نسب وشمايل )-ازاهل بيت روالله(ص) وازفرزندان آن حضرت رسول خدا(ص)لولم يبق من الدهرالايوم لبعث الله رجلا من اهل بيتي يملأها عدلا كما ملئت جورا(ابن ابي شيبه»الكتاب 060 المهدي منا اهال البيت ابن ماجه»سننء ح ©6006 ‎ere el eee‏ - هم نام بودن امام مهدي(ع) بانام پیامبر(ص) ۱ ato eP LE

صفحه 183:

صفحه 184:

صفحه 185:
" تولد حضرت مهدي(علیه السلام ازدیدگاه ي اهل سنت * كرجه اهل سنت نوعائولد آن حضرت انکار مي کنند ولي تعدادقایل توجهي ازمورخان ومحدتان اهل سنت , تولد آن حضرت را دركتابهاي خود ذکرکرده ‎Lao a‏ يك وافعیت دانسته اند. مستندترین گزارش درزمینه تولد آن حضرت از سوي «حكيمه» عمه حضرت عسكري (عليه السلام)رسیده است.

صفحه 186:
۰ ران مرق اا ا ا 0

صفحه 187:
رن | 0 هجري 3297 حدود 69 سال ا 0 " امادگي شیعه براي دوره عست کبري اا ‎ier Cae) Cr einer‏ ا کل مر ما نس مر 2- ابو جعفر محمد بن عثمان بن سعید عمري ‎٠‏ 3- ابو القاسم حسين بن روح نوبختي ا ا ا ا

صفحه 188:
" وطایف وفعالیت هاو اساسی بیان خاص 1-پنهان داشتن نام ومکان امام 2- سازماندهي وکلا 3- دریاقت وتوزیه اموال متعلق به امام ۱ . 4- باسخ كوبي به سؤالهاي ففهي ومشكلات عقيدتي " 5- مبارزه با مدعیان دروغین نیابت.

صفحه 189:
" غیبت كبري " بادرگذشت چهارمین نایب خاص امام دوازدهم, دوران غیبت كبري ازسال 329 آغاز شد. . دراين دوره علماي واجد شرايط؛ از سوي اما زمان نيابت عامه دارند.

صفحه 190:
مقدمات ۱ " آمادگي جهاني مردم تکامل عقلي وشعورانسانها ا ‎ee) a‏ " لشکروسیاه انقلابي جهاني

صفحه 191:
1 کلیات امامت الف) ماهیت امامت ب) تغازت در تعريف اساست ‎NM ۳‏ د) صرورت عقی تسس سم 2) مرجعيت سياسي أمام ۳

صفحه 192:
گلیات اماست 0 ترلع بر سر جانسيتي بیاسیر از نخستین سباحتي است مه بس از أن .حضرت میان مسلمانان رواج بافت و و و ۱۳ 0 0 1 را تبرت را مرت مود رد ارت از ره (ع) و ديكر بيشوايان .۱ سل بيروي كرد. :از اين نظر أنان شيعة على (6) لام كرفكاة

صفحه 193:
کلیات اداست 4 كروهي معتقد بودند كه امامت با همه اهميت و-© ضرورتش» يك مقام اجتماعي و علدی است که صاحب آن ب رس رنه سرد يا نخبتان رز يا از راد سرفي شليفه مش بای متام بركزيده مي شود

صفحه 194:
کلیات اساست سل امام شناسي در مذهب اهل بت وبرای دانسمندان شبعه. خود ثتر تناختي در بازرساي ديني دارد و شنم توحيد و نبوتء بر آن استوار است. در اصطلاح روايات» شناخت صحیح .حجت خداء ضامن هدايت يافتكى است

صفحه 195:
sab) os و نت .امام به معناي بيشواء بيشروء سربرست و مقتدا آمذه است رز ور رل را 2 011 1ن لسر السارن باضه با كاب به حق باشف يأيد باطل

صفحه 196:
:امامت در اصطلاح متکلمان .جانشيني ببامبر: امام كسي است كه يس از ييامبر بر مسند او مي نشيئد 21 ‎ee ey oreo ee‏ 717 ‏((ولایت و سرپرستي خود وجوب اطاعت را به دنبال دارد‎ ec eae ae

صفحه 197:
کلیات امامت -0 الف - ماضت امامت رسد ین پرتب ات رس تران مین ريف ترد ييشوايي و رياست عامه ديني بر امت مسلمان در امور دنيوي و ديني.)) مبي ان درا مد شرت ۳

صفحه 198:
کلیات امامت -0 ب نثارت در شريت امامت ا ا ات اا اساس اختلاف آنان در مسایل مهمي از قبیل چگونگي نصب امام. رت ایس زیر دید در سب سارت است. ین ‎pal‏ را تبیین تر سیل سس را ات مس رل سر نو داد

صفحه 199:
& sab) oy ب- تفاوت در تعریف امامت SA) BE LIE ‏ی را‎ نخستء كلامي بودن امامت نزد شيعه و فقهي بودن و فرعي بودن آن نزد اهل سنت 000 ا 1 بحب الا از اقال راجت ان در نزو انا ‎Sesh UI‏ ان سارت

صفحه 200:
گلیات امامت -4 ج- تسیین اسان 5238 نظران» اتفاق نظر وجود ندارد و نظرات متنوعي به شرح “زير دارند امامت جز با حضور و موافقت همه ارباب حل و عقد از هر -) دباري: تين ني یبد

صفحه 201:
کمترین تعدد دخیل در گزینش امام بلج تن از امل حل و عقه مي باشد؛ :0 .امامت به رأي سه تن هم حاصل مي شود 0 ان ‎eee‏ ااا ا ا ‎ ‎0

صفحه 202:
د- ضرورت عقلي امامت :براي امامت عامه از ادله عقلي كمك گرفته مي شود ‎eevee ee PR Cy‏ ار ‎Ree‏ رسالت و جانشینی پیامبری است ‎

صفحه 203:
ور ی ارت و ‎on) ee‏ رد ترا اتسار تاد تا ‎redE‏ 0 7 ‎a eae pc ea RoR ani Ny epee‏

صفحه 204:
د< شرورت عقلي امامت مرجعيت علمي امام -0 م ااام م ا بن به تعامبت خود و بي شائبه جعل ء اختلاف و بدعت, در اختيار هيح كروهي قرار تكرقت. حال

صفحه 205:
د- ضرورت عقلي امامت 000000 :با فراهم آوردن چند مقدمه مي توان این چرا را پاسخ داد بیش از نيمي از دوران بعشت تا وفات پیامبر در مکه گذشت. سوسجتي و آزار و اذیت بت پرستان در برابر - ۱ Beal Sak

صفحه 206:
د رت ارات شرایط سخت و جنگ هاي بي دربي باعث مردم یثرب و مهاجر تا جايي ک : فرصت و توان -(6 ات بد ‎oe‏ نرزسش سارت ر احتام دین. بد دناع از سرجودیت آیین ‎ee ey‏ سي صرف شد و هرجندگاهی به دور بسنوای خود کرد می آمدند. ننها بضنی از علم کتاب و در ان

صفحه 207:
سرت ارت كتاب و سنت افزون بر اصول و معارف اعتقادي و اخلاقيء شامل بخش قابل توجهي از -© ا 0 .وسیع مقررات و احکام ديني اممکن و فراتر ظرفیت و استعداد مخاطبان خواهد بود

صفحه 208:
گلیات امامت -4 دا ات سس ار ۳ ا سنت هم هدف بعثت ‎paren es 1‏ ملل جنان جاب مي نلك على ب 1 شيني , امير از پرورستار تين

صفحه 209:
گلیات اعاست -4 درز بر ات مرجعیت سپاسي اعام 8 شواهد روايي و تاريخي قابل توجهي دلالت بر آگاهي و نگراني پیامبر (ص) از فتنه هاء دشمتي ها ‎ye ee‏ .كه ايشان موضوع رهبري را امر لبهي و انتصابي مي دانسته أسست

صفحه 210:
د- ضرورت عقلي امامت مرجعيت سياسى امام - © و )- ‏بحیرهبراي جانشيتي حضرت پاس یشان به او ((مر جانشيني به دست خداست, هر جا که بخواهد قرار‎ Sey ‏مي دهد‎ و

صفحه 211:
لیات امامت 0 Sab) 025 مرجعيت سياسي امام -© fo yer ie Reed ayy ye any rer rem rer CMe mae pre reeea ‏بات اس از تسدب رترب‎ ES ‏دس بر راب‎ ‏.انتخاب و شرایط انتخاب شوندگان آگاه سازد‎ مورخان و مغازی نویسان یکی از موضوعاتی که گوشزد کرده آند. اقدام -۳ و أصرار ييامبر در تعيين 2 ۱ ,غزوات است ‎i‏

صفحه 212:
2 امامت خاصه الف) حديث نقلين ب) حديث غدير ج) حدیث منزلت ب ارت اننا حتر خیند حلر بح دز امامث و رهبري

صفحه 213:
213 ‏ا‎ ‎1 ores ea ee حديث منزلت -© (epee eee

صفحه 214:
۱ ‏را را‎ om | Onan IOV ERO career CORR ۱ era) 95-2 ge Ws re eee as Pe 5 Gee on ‏عبارت جيزي جر اثبات‎

صفحه 215:
حديث تقلين : جكيده مدلول اين حديثء آن است كه منظور از مولاء همان اولي به نفس يا اولي به 000 ‎arse lee ary‏ 7 سح دز ‏9 ‏و 1 رن ار رساك ار حيسي ايدير 25 ‎

صفحه 216:
كزارش هاي تاريخي حاكي است كه برخي از ياران بيامبر مانند عمربن خطاب؛ بس از اتمام سخنان آن ‎Fe‏ ‎Co rarer Cae en reed‏ 00 ۷ ie Tes el era ye eee rene ny eee ran see 1 ‏رت راز را بات تسد‎

صفحه 217:
۵- ald Solo! ‎ere eee ee eS‏ مرجعیت ديبي و نقش مسدایتی. اسل بیت سورد تاتید ثرار کرفتد است ‏درو ال رح ا خلیفه با والی هاي بس از خود ر 12 تن دانسته و عزت اسلام و .قوام دين را به كونه اي با اد انان را

صفحه 218:
:درباره روایات (اثنا عشر خلیفه) چند نکته قابل توجه است ۱ eal i= Parca peace ee ean Poe .در بسياري از روایات تصریح شده که اینان فقط از قریش هستند <6 ۱ ashe onary nee : : Peat

صفحه 219:
بر بسياري از این رویات, عنواني کم پیمیر ه آذها میهد حلسقه اس .هر برخي روایات عنوان والي و امیر نیز بهآن داده شده است 5 دربرهایکه متقلورپیامبر زاین دو برس سا سر ار

صفحه 220:
اماست شاصه -2 ۸ 1 ٩ ‏وا لت‎ oS Hae gk a Fale Je | poke ey ‏بر انان تتاب‎ Soe در رواياتي که از طریق خاندان پیامبر و مذهب اهل بیت به دست ما رسيده. -© رنه سابي از اين سراس سي توان يانت عارف بزرك قرن هفتم محي الدين ابن عربى بر أساس نقل عارف فقيه نامي - © .اهل سنت عبدالوهاب شعراني به همه نام هاي آنان اشاره كرده است

صفحه 221:
۵- ald Solo! شرح بسیاری از ائمه تا امام رضا به تقضیل در کتاب اهل نسنن 4107 .آمده است اطلاعات تفضيلي دربارة امامت و شرت حال آنان؛ مخصوص ۱۳ 15398 کلامي و تاريحي شيعه است

صفحه 222:
۵- ald Solo! شیخ مفید پس از بیان اعتفاه شیعه ور باره عداه امامان و ۲10 اسامي آنهاء فشرده اي از عقاید شیعه درباره شأن و منزلت امامان ثرا به ثرار ذيل فيرست ترده است آنان اولي الامرهابي هستند که خداوند به اطاعتشان فرمان داده)) ...است؛ آنان شاهذان اعمال مردم اند

صفحه 223:
امامت شاه -۵ ‎AEs c‏ اركان يكنا اند؛ آنان از خطا و لغزش مصون و معصوم اند؛ آنان ‎a‏ سستتد که خدارند: بليدي را از وجزدشان زدوده ز ‏تي پاکشان ساخته است. آنان داراي معجزات و ‎۳ ‏ارس سب اسان‎ hes ‏جنان كه را ‎

صفحه 224:
- sald solv! آنان بندكان كرامي خدايند كه هيج كاه در كفتارء بر او ور ار و تقر الست ‎EPs‏ ‏ترمان خداي بزرك رنب 5 ‎ja) JESS oi‏ ((.پيروي شان ببروی خذای تعالی است

صفحه 225:
3 مهدویت sre ge Gl 1 بشارت ادیان پیش از اسلام 2 بشارت قرآن کریم 3) فلسفه خلقت و بعثت سس _ غیبت امام مهدي ا راز غیبت امام مهدي 00 طول عصر امام مهدي

صفحه 226:
a لت بشارت ادیان پیش از اسلام 1۳ را ول - لد و 2 بت رسلت سار است لصو .خواهد شد و همه ملتها به اورشليم باز خواهند كشت

صفحه 227:
وى 5 yep eres kone در آبين هندو شخصيتي به نام كلكي در بلبان دوره سياهي كه تمام ار كر تاريتي ترنت سزار بر اسب سید ر سسیری سند و شهاب گون ظهور میکند تا شرارت و ستم را ريشه برکند و .عدالت و فضيلت را بر قرار سازد

صفحه 228:
a الف - مباني میدوبت CS PSUS os GUS) sles ‎eee ete eS‏ رن ‎Foley tall» 2) ois cleo epee‏ لك ادن برد مس داد ند رو یندب آر سر .آمد تا همگان را نجات دهد

صفحه 229:
a الف - مباني میدوبت بشارت ادیان بسی ارم ‎٩‏ ‎ese eS‏ ,27 لا لا رل ۶ است که به نوبت در راس هر زاره از وابسين اهزاره بل ی لحا - لاريس تن و جتان رانو تتسدسمستريق آنهاء .آخرينشان است

صفحه 230:
س_ ۳1 الف - نس سرت بر لاب بر اراس ۳ در آيين مسيح ء انديشه موعود در سه كونه نشان داده شده أست كه كونه دوم براي ما مهم است. همان انديشه موعود يهودي است كه عيساي ناصري نقش مسيح نجات بخش -2 ‎CEA‏ نويد رجعت عيسي به مثابه داور جهان در اخر زمان - © ee eel NS cme recat Ren Steen ecand ‏.دهد‎

صفحه 231:
‎Say - ۰‏ لک وت رت در قرآن کریم وعده داده شده است که روزی حق برستان و صالحان زارت رس رات سر در ر سرت ملد راب ‎ROE ayer eee De aes Ce eens‏ ‏و ‏.است ‎

صفحه 232:
3 © cape See فلسفه خلعت و بعنت 9 هدف اساسي بعئت بيامبران كامل كردن شرايط رشد و تكامل آكاهانه براق السائداست قد با ثرا ركرفتن رسي در دسترس مردم: تس ‎eae‏ حقيقت را كه اسلام ‎Soe eee ea‏ حضرت محمد(ص) آخرین پیامبر خداست. و تا ابده آیین و پنامبر نديگري نخواهد آمد. نتیجه مي گیریم

صفحه 233:
ا See) Qa 23) SHS ety ee serene ier reap} ‏تا‎ .ثانياًء رهبري ديني از ميان بيروان همين بيامبر همبن دين بر با مي شود تالثء از آتجا که او رهبری حکومت جیانی صالحان را بر عهده خواهد داشت. کاملترین و صالحترین تسنیا و به مفیوم دقیق کلمه. مهدي و ا 0

صفحه 234:
آي سرد اسر Nz eae ea Ree سخنان پیامبر و امل بیت درباره امم زمان (عج) از حد ود ‎tenes‏ ار در نوشته های متعددی کرداوری شده اس این پوشته ها که به اصول مدوثه شهرت بافتند. اساس کت فرن 1 و 5 هجری رس

صفحه 235:
‎ue‏ وی ‏بپ- سرد اسارم ‎ee)‏ تا ‏از ررایات ‎ab ols co‏ ند ارل- غیبت ‎gh glee‏ جاري خدا بودهء ثانياء غيبت اولياي ‎6 ese ue ‏كا رار داري بايد بد أن اردان حافك باقر‎ 1 ‏ثالثاء راز و حکمت ار‎ ‏..دائد و به أولياي الهي اتيز اجازه افشاي أن اداذه نشده ست‎ ‎

صفحه 236:
مهدويت -© ب- مرحو ‎pal‏ طول عمر امام مهدي (عج) -© اكر عمر طولانى حضرت بر خلاف قوانين طبيعى شناخته شده باشد. دستگاه مهدویت از ‎shape) gill!‏ یراك پر ریت دیا و اسان است. ار 0 در سوره عنكبوت در آيه 14 عمر نوت 950 سال امذه سك

صفحه 237:

صفحه 238:
ب) ولایت در عصر غيبت 5 ماهیت و شرایط ولایت الف) ولايت جيست؟ ب) فقیه کیست؟ عناوین بخش سوم ردت ر ار سر ین

صفحه 239:
برجبثر یار هر فین

صفحه 240:
مناصب رسول -0 رسالت مرجع ديني ولایت ارت .نیز بودند ۱ خویش. جانشین دارد و این تکالیف را بر عهده امامان معصوم ‎cord nt‏ ا | تاق هستند كه علم خود را .وام دار كسب يا اجتهاد نيستند

صفحه 241:
ام درعصر غست -6 ا م ا ل ويزه امام غايبء. تكليف مردمان را در اين دوران تعيين كرده ۲ ضرورت نصب جانشيني ازسوي امام معصوم(ع) براساس مباني» شیعه ا ۱ برييامبر واجب بودء برامام نيز واجب است . تكليف جانشني را براي امت مشخص کند

صفحه 242:

صفحه 243:
3- ضرورت نصب جانشین متكلمان شيعي (جون شيخ مفيد و سيد مرتضي ) بر اين باورند كه بر ييامبر (ص) نيز به مقتضاي حكمت واجب بوده است تا امر امت را بدون تكليف رها نكردهء جانشيني براي خود تعيين كند. بي شك جنين امري درباره آخرين امام شيعي مطرح مي شود كه ‎ee‏ 0

صفحه 244:
3 3 2 ورت تصب حانشين زیرا واگذار اين امر را به مردم ا يادسپاري دراين عضر 0 ‏ل‎ neon pec omnn one ana eae eerane ee ieee ee Oe nen eee korea ‏ا ايت‎ 9

صفحه 245:

صفحه 246:
تاریخجه ولایت 6 | .ولایت را در زمان پیامیر و امامان معصوم جستجو کرد :مسلمانان از همان صدر اسلام با دو مسئله اساسي روبرو بوده اند غیبت پیامبر و عدم حضور ایشان در بسياري از شهرها -1) نیاز مبرم به احکام و دستورات اجتماعي و فردي - چنین مستله اي اقتضاء مي کرد که پیامبر کساني را آموزش دهد و .در شهرهاي مختلف متصدي امور مردم گرداند

صفحه 247:
تاریخچه ولایت -6 اسان سس ای سا ۳ ۱۳ :لازم مي دانست ومي فرمود ‎Tu eesicy‏ ا ا م ((.احادیث و سنت من اند ‏بر اساس دیدگاه پیامبر فقیهان امانت داران پیامبران هستند .و وارث انبیا بوده و از علم آنها ارث مي برند

صفحه 248:
تاریخچه ولایت -6 بینش سياسي پیامبر مبتني بر ولایت بود. براي مقابله با ۱ فرمود فقیهان» امین پیامبران اند تا زماني که وارد دستگاه)) كم 6 0

صفحه 249:
تاریخچه ولایت -6 امام حسين (ع) معتقد است كه همه مردم در جامعه از نظر وظايف يكسان نيستندء بلكه نخبكان جامعه داراي وظيفه اي مظاعف و در نتيجه عقوبتى مظاعف اند. حق حكومت ‎ra‏ ا 5

صفحه 250:
تاریخچه ولایت -6 ‎Om‏ ان تیان سای ترا سای ا معصوم بودند» به عنوان جانشينان خاص خود, و ‎i‏ ‏.غير معصوم را به عنوان جانشينان عام معرفي كرده است

صفحه 251:
تاریخچه ولایت -6 الف- ولايت تا آغاز غيبت (ع) از نيمه دوم سده نخستين (امام باقر و امام صادق عليهم السلام) تا آغاز غیبت را باید سالهاي بالندگي نظریه ولایت ۱ ‎ie ery Mere oer cS‏ ل .به اصول جهارصد كانه معروف بودند ‎a‏

صفحه 252:
تاریخچه ولایت -6 الف- ولايت تا آغاز غيبت (ع) .در این زمان طبقه فقیهان به صورت رسمي شکل گرفت :امام صادق درباره زراره فرمود ((.اگر ‎ESD)‏ ات ا 2 رفت)) 0 حضرت درباره هشام فرمودند هر كس از آثار او يبروي كندء از ما بيروي كرده است و هر)) ((.كس با او مخالفت كند. با ما مخالفت كرده است

صفحه 253:
تاریخچه ولایت -6 ب - ولابت در عصر غیبت (ع) ‎eee‏ 0 ديني و سنت اجتهاد برجسته تر ا ل 0 وظیفه. يعني تفسیر دین بر دوش عالمان و مجتهدان .گذارده شده است

صفحه 254:
تاریخچه ولایت -6 ب- ولایت در عصر غیبت (ع) | pee nace ne eS) ‏رهبري امت را زیر نظر امام بر عهده داشتند. امام پس از‎ ‏پایان نایب چهارم. نایب ديگري معرفي نکردند‎ .

صفحه 255:
تاریخچه ولایت -6 ب- ولایت در عصر غیبت (ع) ۱ پرسیده بود در زمان عدم دسترسی به شماء تکلیف ما جيست و به جه كسي بايد رجوع كنيم؟ امام عالمان دين .را مرجع همة أمور و حجت خود بر مردم معرفي كردند

صفحه 256:
تاریخچه ولایت -6 و رس[ :شیخ مفید مي فرماید أقامه د استام جزابي اسلام» مربوط به حاكم اسلامي)) است که از سوي خداوند ‎eres‏ شود و آنان همان ا ا ا 1۱ ((..را به عنوان امير نصب كنند

صفحه 257:
تاریخچه ولایت -6 2 7 ‏و‎ at aie TC ee ee اجراي حدود و تعزيرات در صلاحيت امام معصوم و نايب)) ((.اوست ی از ۱ ۳ ۱) ۱ Gye RV aA ere) seer Sty Eee rene)

صفحه 258:
تاریخچه ولایت -6 ب- ولایت در عصر غیبت (ع) مرحوم ملا احمد نراقي در کتاب عوائدالایام اشاره کرده که فقیه بر دو امر ولایت دارد ۳ ‏دارند. مگر مواردي که به‎ ey rye pee ea care see ‏.اجماع و نص از حوزه ولايت فقيه خارج شود‎ هر عملي كه به دين و دنياي مردم مربوط باشد و ناكزير 00 Ea Cone gec es Ie Oo

صفحه 259:
ماهیت و شرایط ‎O- Cag‏ الف- ولابت جيست؟ الت ا ل ا لل ا ا ل ا لت ار .رفته است هنكامي كه وازه ولايت. درباره فقيه به کار مي | لقا ا ريص است

صفحه 260:
ماهیت و شرایط ولات -9 الف- ولابت ۱۱ ات ا رت ولايت تكويني: سربرستي موجودات جهان و عالم خارج و -2 تصرف عيني د ‎ne)‏ ا كت .خودش ولايت بر تشريع: ولايت بر قانونكذاري احكام دين است؛ -© ل 2[ .داشته باشد

صفحه 261:
ماهیت و شرایط ولایت -9 الف- ولابت جيست؟ :اقسام ولايت از | و زمامداري ولايت بر مردم: ولايت و سريرستي أمور در محدوده و - 9 ‎eee ie er Lah‏ .همجنين در عرف فقيهان در دو مورد به كار فته است

صفحه 262:
‎aed |‏ ال ل ناتوانی علمی پا عدم حضور. قادر به ادارة امور خود نبوده الايد لك ی لاقت بر خردمندان: تصدی بر امور جامعه لس وحق ‎| ‎۱ ere

صفحه 263:
ماهت و شرایط ولایت -9 ب- فقيه كيست؟ مقصود از فقيه. در بحث ولايت فقيهء مجتهد جامع الشرايط :است. فقيه داراى سه ویژگی است ‎peg‏ ا ا ا ل ا ل سيسات رنه با تلد از دی استدلالى امام خمينى (قدس سره) استفاده مى شود كه .شرط لازم» فقاهت ای و ۱۰

صفحه 264:
ماهیت و شرایط ‎O- Cag‏ ب- فقيه كيست؟ فقیه دا اراي سه ويژگي است عدالت مطلق: فقیه جامع الشرایط کسي است که افزون -6 ۱ ممكن كامل باشد. فقيه بايد مطيع تمايلات و هواهاي .نفساني نباشد و گناهي از او سر نزند

صفحه 265:
ماهیت و شرایط ولات -9 *فقیه دارای سه ویژگی است قدرت مديريت و رهبري: بايد بينش سياسي و -© اجتماعي. تسلط بر ساز و كارهاي اجرایی. آگاهي از افا ار سيان ععرر ری آگاهي از شرایط ‎ES)‏ ا ا ال ۳ سداد صرت ترد معنا ‎orale‏ 1 دن رانس من صا رده ولقك

صفحه 266:
ماهیت و شرایط ولابت -9 ب- فقيه كيست؟ :پیامبر اکرم (ص) فرمودند 1 ويزكي داشته باشد: تقوايي كه او را از كناهان باز دارد؛ ۱ دستان به گونه اي که براي آنان همانند پدر مهربان ((باشد

صفحه 267:
ماهیت و شرایط ‎O- Cag‏ ب- فقيه كيست؟ :اميرالمؤمنين (ع): علي نيز مي فرمايد ا ا ل م و داناترین آنان به دستورات خداوند در امور مربوط به ((.خلافت و حکومت است

صفحه 268:
ماهیت و شرایط ‎O- Cag‏ ب- فقيه كيست؟ ۱ ‏ا‎ ere ‏:شده است‎ صلاحیت علمي لازم براي افتاء در ابواب مختلف فقه؛ -4 او ‎Ro‏ امت اسلام؛ -6 ‎Coed Pee crear‏ ا ل ين .مدیریت و قدرت كافي براي رهبري

صفحه 269:
6- ضرورت ولایت فقیه الف) ضرورث عقلي ولايت ب) دلایل نقلي ولایت Peers ON ee الف) تعریف ولایث مطلقه ب) ادله ولایت مطلقه 8- مشروعیت ولایت فقیه تا ‎pono noes edn‏ 9- ولايث و دموكراسي ‎Cen eee‏ ‎eS een ced‏ ‎ee orcs‏ عناوين بخش سوم Ree prey

صفحه 270:
ضرورت ولابت فقي -© ‎٠. . ١‏ لها الف- ضرورت عقلي ولابت نياز جامعه بشري به دين و قانون الهي؛ -21 ‎Boe ere B‏ ل ان ی ‎ee‏ ‎BS yt deo ils.‏ ‎©- PES ease ete Pes cee ee CP Cee! 700 ts ‏ا 0 ين

صفحه 271:
eon د براي اثبات مشروعيت ولايت فقيهء افزون بر دلايل عقليء 55 احادیث فراواني استتاه شنه‌است به به روشني مبین انتصاب فقیهان پآ .زمامداري و رهبري امت اسلامي است

صفحه 272:
eon د را ا ان مس ‎Clr)‏ ‏اختلافي که نیازمند داوري و قضاوت است. 5 توان به سلطان (حاکم غیر دينی) و قضاوت منصوب از سوي او <<« به شدت منع كرده و عالمان ديني را به عنوان حاكم بر ‎Corer meres‏

صفحه 273:
eon د ييامبر اكرم فرمودند: (( خدايا جانشيان مرا مورد رحمت -© ‎COB NOt cg‏ ا ا ا 0 0 چه كساني هستند؟ فرمود: ((آنان كه يس ۳ آیند و حدیث و سنت مرا روایت می کنند)) رو مر .تري دارد

صفحه 274:
۲3 ات امام زمان (عج) در ياسخ به نامه يكي از يارن خود. - © ۱ :آيدء مي فرمايد 1 در رويدادهابي كه بيش مي آيدء به راويان حديث ما)) ‎Mh)» Gon Se gH lay Oe‏ اومن ((.حجت خدا بر آنانم

صفحه 275:
re 0005 7 ولايت فقيه مطلقه فقيه. در واقع بحث بر سر حدود و حيطة اختيارات و محدودة حق حاكميت و تصرف فقيه در امور اجتماعى مردم است.. فقيهى كه از ديدكاه شيعه به نيابت .از امام معصوم حق ‎oes‏ ولایت دارد

صفحه 276:
من ی الف- تعريف ولايت مطلقه درباره گسترة ولایت فقیه در میان فقهاي شیعه بر سر دو "موضوع تفای تظر لت فتوا دادن در اين مقام. فقیه احکام ديني و مسائل شرعي 4 الم کر فا «قرار مي دهد ‎Sy ies (| cecil lye ce ee‏ .اختلاف هاي مردم و اجراي حدود الهي مي ‎“se‏

صفحه 277:
a | الف- تعريف ولايت مطلقه در بحث ولایت به معناي تصمیم گيري و تصرف در امور :مردم ديدكاه هايى وجود دارد ولايت در اموري كه نياز به ولي دارد ولي متولي خاصي -4 ‎ESSE‏ ا ۱ ‎T)‏ ا ‎Rae Ge ee ree‏ 0 ‎PRO eRe Ee e-bay eae Cee‏ شق رای سیر

صفحه 278:
a الف - تعريف ولابت مطلقه مسائل و مصالحي که در دايرة زندكي خصوصي افراد -9 قرار ]0 1 تحت ولايت مطلقه فقيه قرار نمي كيرد, اكر بتوان جنين | زندكي اجتماعي يافت

صفحه 279:
تن و الف- تعربف ولابت مطلقه :امام خميني در کتاب البیع خود مي نویسند تمام ‎Aes‏ که براي پیامبر و ‎rom au‏ )1 به حکومت و سیاست باز مي گردد. براي فقیه نیز ثابت است »و فرق كذاشتن ميان ولايت آنان معقول نيست ادامه صفحه بعد 6

صفحه 280:
a الف- تعریف ولابت مطلقه زیرا والي و حاکم هر که باشد. مجري احکام شریعت و اقامه کننده حدود الهي و دریافت کننده خراج و سایر مالیات و ‎gee‏ نلاس یمام نان از

صفحه 281:
منت ۲ ب- ادله ولایت مطلقه بر اساس ضرورت عقليء جامع ديني همجون جوامع ديكر نيازمند ‎ere‏ ا ا الم ل 1 ل ا ابر ست ار ‎Pee oly‏ ‎٠‏ زمان جانشين او و متولي دين و مجري قوانين ديني است ‎ ‎

صفحه 282:
مشروعيت ولايت فقيه - © ۳۲ الف- منشاً مشروعیت حكومت با توجه به آيات قرآن مالكيت ذاتاً و اصالتاً حق خداوند است مكر آنكه و آیه 36 سوره احزاب: ((و هيج مرت وازن مومدي رادر كاري دح ‎yas ecco can oe‏ ۱

صفحه 283:
مشروعيت ولايت فقيه - © ۳۲ ees ewer tae :امام خميني مي فرماید ا ا قل حاكميت بالذات دارد؛ حاكميتي که مستند به جعل دیگران نیست و لل رل ترا ی ی را ا ا ا

صفحه 284:
شوب ریب ب- مشروعيت ولابت فقيه در عصر غيبتء فقيهان واجد شرايط به صورت نصب عام از سوي امام معصوم (ع) به ولايت و حكومت منصوب شده اند؛ و ل ات مها زرا ‎Petty (be‏ .است و مردم نقشي در مشروعیت ندارند

صفحه 285:
ولایت و دموكراسي -9 fetes Pep ee نخستین فقيهي که فقيهي استدلال عقلي در این زمینه نمود :ایت الله بروجردي بودند" ۵ جامعه همواره أموري وجود دارد كه مربوط به فرد خاصي -0 ‎Gc sec‏ ای اه ‎pene‏ بدان وابسته است. مانند قضاوت و داوری. ‎sae‏ ‏اموال غايبان و نابالغان» حفظ نظام داخلي جامعه و.. كه از .وظایف رهبر است

صفحه 286:
ولایت و دموكراسي -9 و بررسي قوانين و احكام دين اسلام: ترديدي باقي نمي كذارد -© كه اسلام»ء ديني اجتماعي و سياسي و ديني است و احكام أن ‎eee‏ ل ال 0 ‎ea‏ ل ا ا ل

صفحه 287:
ولایت و دموكراسي -9 و بدون تردید در دین اسلام سیاست كذاري ‎os‏ کشور و -9 تأمین نيازمندي هاي اجتماعيء ‎ay‏ معنوي شئون مربوط به تبليغ احكام و ارشاد مسلمانان جدا نبوده؛ بلكه از همان .صدر اسلام سیاست با دیانت عجین بوده است

صفحه 288:
ولایت و دموكراسي -9 ‎ele eren‏ ا ‎RSS eee eae neem Sere ‎Ree yr vrc peel bir Umi tows ly] IP UVerny wong wD Es PALE ei ote pat eee ree ‏.زمامدار جامعه را تعیین مي کنند‎

صفحه 289:
ولایت و دموكراسي -9 ب- جایگاه مردم در نظام ولايي ا ا 6ت دم حكومتي از ۳ ‎SP‏ صددرصد متکي ۳۹ آراي ملت باشد؛ به شيوه آي كه فرد ايراني احساس كند با رأي خود و کشور خود را مي سازد و چون ‎ea‏ ‏ملت مسلمان اند. پس باید موازین با ((.زمینه ها رعایت شود ‎١‏

صفحه 290:
ولایت و دموكراسي -9 eee Neel cada :بيشتر ديدكاه ها در سه نظريه كلى كنجانده مى شود .اعتقاد به ناسا زگاري به دلیل ‎a- ed ee‏ اعتقاد به ناسازكاري براي جانبداري از دموكراسي -© سازكاري مشروط -©

صفحه 291:
ولایت و دموكراسي -9 en ‏ا‎ :بیشتر دیدگاه ها در سه نظریه كلي گنجانده مي شود گروه اول که ا خداسالاري ۰ب | .بیمناك اند

صفحه 292:
ولایت و دموكراسي -9 ج- حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدكاه ها در سه نظريه كلى كنجانده مى شود ا ار << ۳ ال ا 2 aslo.

صفحه 293:
ولایت و دموكراسي -9 ج- حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدكاه ها در سه نظريه كلى كنجانده مى شود كروه سوم» طرح سازكاري مشروط را مطرح كرده اند و .متعقد به نوعي مردم سالاري ديني ‎Rein‏

صفحه 294:
ولایت و دموكراسي -9 ee eel Sate ال ۳۳ بندي كلي واژه دموكراسي رویکرد ها و قرائت هايي که دموكراسي را نوعي هدف و ‎٩-‏ ‏ارزش مي دانند. در دموكرا اسىء به مثابه ارزشء مردم هر قانوني را وضع كنند اد وان ال بر 5 -محترم ۱ ۰

صفحه 295:
ولایت و دموكراسي -9 ج- حكومت ديني و دموكراسي ‎oe‏ ا ا ا كن ‎cee‏ ا ا ‎en‏ نل ۱ ‎no ag‏ ا ا 52 آيد

صفحه 296:
ولایت و دموكراسي -9 ج- حكومت ديني و دم وكراسي نظریه سازگار کردن دین با دموكراسي با اعتقاد به مضمون و وی رس وتان ‎Bed ees‏ ‎OO eel ie Ee aoe Te ant‏ رو ارات سار ره

صفحه 297:

صفحه 298:
بتكت سم برجبثر یار هر فین

صفحه 299:
مناصب رسول -0 رسرل خدا علرززد بر منصب رسالت و سرجه دینیٍ: داراي مولایت نیز بودند شین پر این باور است که حشرت پیاسبر در دو سئولیت الخير ‎settle ae‏ دارد ز این تتالیف را بر عزندد امامان معصوم كذاشته است. امامان معصوم همان كساني .هستند که علم خود را وام دار كسب يا اجتهاد نيستند

صفحه 300:
ی ‎hap Dae‏ در دوران غیبت کبراد پس از تببین ‎Ne‏ یبد :تکلیف ولایت در این عصر است سوالاتی که مطرح مي شوند آيا امامان معصوم و به ويه امام غايبء مردمان را در اين -0 دوران بلا تكليف رها مي كنئد؟ ‎| nee ere ee eel ‏خويش به جه كسي بابد رحق كذند؟‎ ‎

صفحه 301:
وظایف عصر غیبت -6 ‎Ea‏ آيا جانشين الهي براي امام معصوم متصور است تا -© وظایف آنان را انجام دهد؟ لسن ‎gh) pape‏ تارعي سرضوع نز بررسي نصوص ستيره تأملات كلامي و نظري نيز مي تواند در روشن شدن برخي ا ل .2-۷ سر

صفحه 302:
ضرورت تعسب سانشین -© سل سس مرن یت سید ر سید سرتتی) بر اب ‎cere oe (ees ue eC‏ ا 01100 ‎teense eres‏ 000 بر 3 ۱ را ۱ لافار کید

صفحه 303:
ضوورت نصب جانشین -© ‎ea‏ جر ا 1 زرد که رمات و سريرستي سلس مرررق ‎eed‏ زر ار ديكر نمي توان این امر را به مردم واگذار کرد زبرا ۱ cea abe ۳ ‏ا‎

صفحه 304:
فرورت تسب بانشین ..."ال در تعيين امام معصوم صفانی جون عصمت و اعلمیت اعث و 7 لس راد در رن حال در جانسين انام تيزه به رخ عدم اشتراك ‎Oe eee‏ .جانشينان اعلام كردد

صفحه 305:

صفحه 306:
تاریخچه ولایت - با ترس بد ‎Sl‏ ور قرانن تارب و حديتي: سي. توان بیشین ‎PS‏ ‏مایت را در زسان پیاسپر ون ادامان سصوم جستبعو كرد تک ا ار غيبت ييامبر و عدم حضور ايشان در بسياري از ۹ نیاز مبرم به احکام و دستورات اجتماعي و فردي - جنين مسئله اي اقتضاء مي كرد كه بيامبر كساني را آموزش دهد و ا در ار ترس رل

صفحه 307:
تاریخبفه ولایت - 1006 رترت عالسان به سفت را بر جنس عتارا در الازم سي دائست و سي فرسود و و + ۱ راد رد من اند بر اساس دیدگاه بیامیر فقییان آمانت ذاران بنامیران هستند .و وارث انبیا بوده و از علم انیا ارت مي برند

صفحه 308:
تاریخبفه ولایت - پیتتی سیاسی بیانبر سبتلي بر ولایت بودء براي سقابلد با ‎Pere en na erence‏ Sa Jy oF ‏اران افد فا رهاق‎ Gere ees ‏زمانى بر‎ Mer. © 1

صفحه 309:
تاریخبفه ولایت - امام حسین (ع) معنقد است که همه مردم در جامعه از نظر وظایف یکسان نیستند. بلکه نخبگان جامعه داراي وظیفه اي مظاعف ندر نتيتعه ‎Safe Se ells syle‏ یر ‎Blea esis‏ اه في قاسم

صفحه 310:
۳- ‏ولایت‎ aad ا ل ل تك عم بودئده به عنران جانشیتارن خاص ‎he yay‏ اشير شصزم رأ به عتوان جاتشينان عام سرثي ترده ات

صفحه 311:
تاریخبفه ولایت - (2) S25 FEL FSR ‏الف‎ از برد تسیر (اسلن پاتر ز اس صلدن ‎pte‏ ‏السلام) تا آغاز عسبت را بايد سالهاى بالتدكي نظريه ولایت رس ۱ ار زا( شاگره نخبه مکتب صادقین بود که کتاب هاي فقهي آنها بید اصزل مبارصد تانه مسروف بودند

صفحه 312:
تاریخبفه ولایت - الف- ولابت فا اعار عبت () .در اين زمان طبقه فقيهان به صورت رسمي شكل كرفت "انام سادق دربارد زرارد ‎2g)‏ ‎se Seb)‏ ار :آن حضرت درباره هشام فرمودتد ‎Nts os reise‏ ا ام ((.كس بااو مخالفك وبا متلشت تردد اس

صفحه 313:
۳- ‏ولایت‎ aad ب-رلایت در عصر خیبت (2) بر یت برران نت عالدان ديني ز منت اجتراد برجسته تر گردید. در فرهنگ شيعي» در ار الا ‎eee‏ ‏رت بر تسیر سین بر دش لسن ر مان ار ل

صفحه 314:
تار یشچه ولایت 6 لدب در حر خبت (2) رسد ‎ee re Oe‏ 0 ‏ل‎ teen Ls oe Sores) ‏نتردند‎ By ‏دیتري‎ AH pile ‏یت تایب‎ ۰

صفحه 315:
تاروفعه ولايت ‎Po‏ ب- ولايت در حسر شيبت (ع) در ياسخ نامه اسحاق بن بعقوب که از امام زعان (عج) برسيده بود در زهان عدم دسترسي به شساء تتليف ها بيست و به سه تكسي بايد رستوع تنينم؟ انام عالسان دين در عرستت سب اسور رد حبعت ستود بر مردم عرقي تردئد

صفحه 316:
۳- ‏ولایت‎ aad لدب در حر خبت (2) :شيخ مفيد مي فرمايد اقامه حدود و احکام جزایی اسلام 00 لو( رل 1 ‎pov ns Seip I rere‏ 00 ((..را به عنوان امیر نصب کنند

صفحه 317:
تاریضه ولایت -4۳ ب ولایت در عصر عبت ( مس رل نس بر سر اجراي حدود و نعزیرات در صلاحیت امام معصوم و ایب)) و شري ثاني رين الدين بن علي 1۷ eed ocr oe Ce CO IS Sal epee lel ‏رس‎ Jee)

صفحه 318:
تاریضه ولایت -4۳ ب ولایت در عصر عبت ( رل در ا 2 بر دو امر ولایت دار ا ا لل .جماع و نص از حوزه ولابت فقيه خارك نود ۳ ‏ور‎ Seon ee oe ced ‏.بايد انجام كيرد. جه عقلاً و جه عادتاً‎

صفحه 319:
ماهیت و شرایط ولایت -89 الف لاب - ۱ زرد رلر- بر سل حب ر درس تشر رن ياري: سب ز بر لت زر مب رتي: رسبري رز سربرستي به كار ل هنگامي که واژء ولایت, دربارهققیه به کار مي 0 .زمامداري و سرپرستي است

صفحه 320:
ماهیت و شرایط ولایت - لو سس وس ‎ody pk‏ از سني سرپرستي و زساسداري ‏رابت تریتی: سربرستو. مرجردات با رز لیر ارج و ‎٩‏ ‏تعرف عيني در آنبباة مائئد ولايث نفس بر تواي دروئي ودش ‏ولایت بر تشریع: ولایت پر قانونگذاری احکام دین است؛ ۳ ‏يعني اینکه کسي حق جعل اصول و آحکام شرعي را

صفحه 321:
ماهیت و شرایط ولایت -89 الف- ولایت چیست؟ تس رليك از سر سربرستي زر زار بت رد زر ار 5 مرت رن لا كد در لمان آبت ر ررایلت رز تين در عرف نيدان در دو سورد به تار فته است

صفحه 322:
ماهیت و شرابط ولایت -6 رت لك ولایت بر محجوران: در جامعه کسانی هستند که بر اثر نانوانی علمی با عذم حضور قادر به آذارة آمور خود تبوده ‎Ho ep ee‏ ‎ede os ae‏ ار ار "تصرف در مسابل سیاسی . اقتصادي. فرهنگي. [ خلاصه همة مسائل اجتماعي است.

صفحه 323:
ماهیت و شرایط ولایت -89 ب- فقيه كيست» لت 2 لا( :است. فقیه دارای سه وبزگی است اجتهاه مطلق:فقیه باید در همه ابواب فقه اعم ار عبادات. -) سیاسات و معاملات مجنهد باشد. با استفاده از طرح استدلالي امام خميني (قدس سره) استفاذة مي شود كه .شرط لازمء فقاهت است نه افقفهيت و اعلميت

صفحه 324:
ماهیت و شرایط ولایت -89 foes eee :فقيه داراي سه ویژگی است عدالت مطلق: فقیه جامع الشرایط کسی است که افزون ‎٩2‏ ‏بر كمال عقل ‎ree‏ به مقدار ‎te Staaten‏ 0 .نفساني نباشد و گناهي از او سر نزند

صفحه 325:
ماهیت و شرایط ولایت - ب- ثقيه كيست؟ فقیه دارای سه وبزگی است قدرت مدیریت و رهبري: باید بینش سياسي و ‎٩‏ ‎ie eee)‏ ۱ ‎es ce te ee ene‏ زمان خود. شجاعت. قدرت اراده. قاطعیت در تصمیم كيري و هنر و استعداد مديريت كه زمينه استحقاق وت سر را رد

صفحه 326:
ماهیت و شرایط ولایت -89 (co ee ابباشبر اترم (ض) ثرمودند امامت و زمامداري شایسته نیست, مگر براي کسي که سه)) ويژگي داشته باشد؛ تقوايي که او را از گناهان باز دارد ‎aie renee‏ را رار Be Cee NOC UMC Menor) 241)

صفحه 327:
ماهیت و شرایط ولایت -89 ب- فقيه كيست؟ 0 ا رز ریب اتان به دمتررات خدارته در امور مربرط بد ا 0

صفحه 328:
داهیت و شرایط ولایت ‎S-‏ ب- فقيه كيست» در قانون اساسي ج.. ایران ويژگي هاي رهبر. چنین بیان شده است دصر در عدالت و نقوای لازم برای رهبری ام اسلام؛ -© بینش صحیح سیاسی و اجنماعی. ندببر» شجاعت . -9 ‎Sr) yo Sear‏

صفحه 329:
6 ضرورت ولایت فقیه ‎Aco‏ ا ا دلب نتر. رايت ‏7- ولابت مطلقه فقيه یت در ‎eu‏ 0 دس لس رت سس 9 ولايت رل ‏الف) مباني نظريه انتصاب مر 2 سرت سر ر دسر ترا ‎eran ey ‎

صفحه 330:
ضرورت ولایت فقیه -6 الف- ضرورت عقلي ولایت نياز جامعه بشري به دين و قانون الهي؛ 9 2 Oso eeee Bd ‏اختلاف در قوانين وجود دارد و بنابراين هميشه قوانين‎ ‏-نیازمند تفسیرند‎ احکام و قوانین اجتعاعی اسلام. مانند احکام عبادی. 9 ابدي و جاودانه اند الزوم احياء و اجراي قوانين اجتماعي دوه دق

صفحه 331:
شرورت ولايت فيه له دی ب- دلايل نقلي ولآيث تردن مر رس احادیث فراوانی استناه شده است. که به روشنی مبین التعاب فتينان و دين شناسان در دوران غيبت براي .زمامداري و رهبري امت لا ارت

صفحه 332:
A>, Barons ب-دلایل تقلی ولا 00 اختلافی که نبازمند داوری و قضاوت است. مي نوان به لكان رساك غير ديني) رن قغارت سعرب از برق از رجوع ‎ere‏ 0 راء رجوع به طاغوت دانسته و به شدت منع کرده و عالعان دسي رابه عنوان حاکم بر ‎eee‏

صفحه 333:
a>, Barons ب- دلايل نقلي ولآيث پیامبر اکرم فرمودند: (( خدایا جانشیان مرا مورد م خویش قرار ده» از آن حضرت پرسیدند که جانشینان شما چه کساني هستند؟ فرمود: ((آنان كه يس از من مي ‎eon onc ne‏ م Gee gy SS Se ‏حدیت. ناتاد‎ Shh je ‏تري دارد‎

صفحه 334:
a>, Barone ب- دلايل نقلي ولآيث امام زمان (عج) در باس به نامه يکي از بارن خود. ۳( برس رل لا دس :آيدء مي فرمايد ا ا ال و ((حجت خدا بر آانم

صفحه 335:
ee الف - تعر یف ولایت مطلقه زلایت فنتید سطلقه شتیهه در واه بعت بر سر حدود و حیطاة اختیارات و محدودة حق حاکمیت و تصرف فقیه در آمور اجتماعي مردم است. فقیهی که از دیدگاه شیعه. به نيابت باز انم سحرم مق رسيري و ولا یت دارد

صفحه 336:
۲۳۹ 7 الف رت رلارت ‎Bile‏ تربارد تمد رلایت فتید در سیان فتاي شید بر سر در :موضوع اتفاق نظر است de ee ee as ‏رل‎ OS ‏استخرام ترده و در اختیار سردم‎ ale ‏را با تاد از‎ رار ني ناهد قضاوت در این جایگاه. فقیه با دانستن احکام حقوقي به ‎٩‏ ‎pee ge SEL‏ زر استراي ستدود الببي سي بردازد

صفحه 337:
‎ame‏ ی ‏الف- تعر یف ولایت مطلقه ‏2-93 رادت به سناي تعسيم كبري ر تصرف در انزز ‎Oe‏ ‏ولایت در اموري که نياز به ولي داردء ولي متولي خاصي -0 .ندارد و شارع راضي نيست أن امور يدون سريرست بماند ولایت بر همة امور ا ‎Fa ee Reet ee ce an eel rene)‏ اشخاص به اقتضاي حکومت

صفحه 338:
ee الف- تعريف ولايت مطلقه مسائل و مصالحي که در دايرة زندگي خصوصي افراد -2 قرار دارد و هیچ گونه ارتباطي با حورة عمومي ثمي یابد. تحت پیت ۱ ۱ ‎2h ale] Se‏

صفحه 339:
ولآيت فقيه مطلقه -م” 4 ال شرب راب رات ا حلص سا تمام اخنباراتي كه براي بباعبر و امامان است ازاموري که 10۰۰ ريا ل »و فرق كذاشتن ميان ولایت آنان معقول نيست آدامه صفحه بعد 6

صفحه 340:
و لایت خقیه مطلقه -۳* ‎ak‏ تالا در ات را کننده حدود الهی و دریافت کننده حراج و سایر مالپات و ات

صفحه 341:
TE ‏مس‎ ب ادله ولابت لته بر اساس ضرورت عقلي؛ جامع دی سر مرت دیگر نیازمند حکومت و رهبری ااست و اساسا پذیرش حکومت, مستلرم پذیرش اختیارات مطلقه است؛ زیرا فقیه جامع الشرایط در زمان غیبت امام ۰ زمان جانشین او و متولي دین و مجری قوانین ديني است

صفحه 342:
مر ۲7۳ الف- منشأ مشروعيت حكومت با توجه به آيات قرآن مالكيت ذاتاً و اصالتاً حق خداوند است مكر آنكه این حق به شخصي واگذار شده باشد که از این رو تثوري حاکمیت .الهي تثبيت مي كردد آیه 36 سوره احزاب: ((و هیج مرد و زن مومني رادر کاري که خدا و رسول حكم كنند اراده و اختياري نيست))

صفحه 343:
مر ۲7۳ الف- منشاً مشروعیت حکومت تس 6 ‏تن ارت‎ 2s) ls gy sb gy ‏ی بل‎ ست زار ترس که مستند بد بسال دشرا در ۱ ((.تنها با جعل و نصب او ميتوانند متصدي امر ولايت كردند

صفحه 344:
شرت رات یج ب- مشروحيت ولايت نقيد در عصر غیبت. فقبهان واجد سرابط به صورت نصب عام از سوي امام معصوم (ع) به ولابت و حکومت منصوب شده اند؛ بنابراین مشروعیت حاکمبت فقبه. تنها ار ناحبة شارع مقدس بط مشروعيت ندارنك

صفحه 345:
ولایت و دم گراسي ‎D>‏ ا 0 ae ss © Ae ae jo a 1 are ‏امعه‎ که شرت سرد نار ظ نظام ۹ رو یز مش ال زر" ‎ee ola ice‏ 0 ‎bal‏ 3 تاکن عم ای و یف رهبر است eS cas

صفحه 346:
ولايت و ذهو كراسي -© بررسي قوانین و احکام دین اسلام. ترديدي بافي نمي گذارد ‎٩‏ ‏کی لا رل ار به اعمال عبادي محضء كه هدف أن تكامل فرد و تامين .سعادت اخروي است؛ منحصر للك

صفحه 347:
ولایت و دسوگراسي -5 بدون نردید در دین اسلام سیاست گذاري کلان کشور و ‎٩2‏ ‏تأمین نيازمندي هاي اجتماعي؛ از امور معنوي شون مربوط ‎bel als g‏ ناد سنا مدا نود باه از مسا .صدر اسلام سیاست پا دیات عجین بوده است

صفحه 348:
D> gall Syd Say gids pS 9 oe Bay ‏رای سرباك‎ ys BS PISS Nee ‏ازا سعد كديا تريس انيد راس‎ 100 aa ‏ا ا لتر مان ولي ار‎ ‏ا‎

صفحه 349:
ولايت و ذهو كراسي -© ‎PES pee‏ ا ‎Sele ‏نرر من‎ ee ata ‏حتل سر دا( ‎Ste sessae‏ 4(( ‎Ser eels a estore NT‏ ۹ رأي خود و كشور خود را مي سازد و جون اكثريت قاطع اين ال [(.زمینه ها رعایت شود ‎

صفحه 350:
رلایت و دسوگراسي -5 2 سر دیس رد ترا تپیشتر دید تاد سا در سه نظريه تلي ‎tthe‏ شود .اعتقاه به ناساز گاري به دلیل جانبداری از ‎ey‏ ‏اعتقاه به ناسا زگاری برای جانیداری از دموکراسي 9 سازگاري مشروط 9

صفحه 351:
رلایت و دسوگراسي -5 wl Pps y gd Saye e :بیشتر دیدگاه ها در سه نظریه کلی گنانده می شود گروه اول که دغدغه دین وارزش هاي ديني را دارند, اساسا خداسالاري ‎el Nes) er sea)‏ بت لیر ات ۲ یل زر سرس بتری با شرح ز ارات حتیساند الری- در ار بيفتدر .بيمتاك اند

صفحه 352:
ولايت و ذهو كراسي -© pls ps) aaa و ار سسوكراسي هقد دين مستولاريزة دقار تهديدي بر نقش آفريني ارآده جمعي و انتخابكري انسان مي

صفحه 353:
ولآيت و ذهو كراسي -© ب - تست دیني ن دسو كراسي :بیشتر دیدگاه ها در سه نظربه وکلی کنجانده مي شود gle Sobel, by sie bp ‏ترز‎ ‏سس در سر رس[‎

صفحه 354:
ولآيت و دموكراسي ‎O-‏ ج- كردت ديني ن دسو كراسي انناد و تقسيم بندي تلي, زازه دمو تراسي رویکرد ها و ا ا ار الك الى ‎ey)‏ دار بر دسوكراسي: به متايه ارزرش: مردم هر رد ارت نت ستر ر لازم الصرا شراعه برد ر بايد ‎ve bev oe os‏ را

صفحه 355:
ولايت و ذهو كراسي -© Cy) se NS eee ery aly ete yon eae ened ‏ابزار سازگاری صوری برای تصمیم کبری است به عفیده‎ ‏لا تا ترس تم با رزش براب تسس کیرد در‎ ‏.جارجوب قوانين و أرزش هاي ليبراليسم به شمار مي آيد‎

صفحه 356:
ولايت و ذهو كراسي -© I) se نظریه سازگار کردن دین با دمواکراسی با اعتفاه به مضمون و محتواي ديني و ساختار و قالب دموگرائیک کوشیده است ثا ‎SS 9) Ga) ea‏ )29 اصطلاح دین را با مقتضیات رمانه سازکار نماید

صفحه 357:
سس 9 9

صفحه 358:
تیه لیر بضزرت استخراي ‎PP RY‏ ‎eNO) ee nea)‏ 1 2 لد ا ‎eerie ee)‏ ار را شناسي شبهات از سوبي و عطش روز افزوتي براي درك حفایق و معنویات .داشته باشد لذا با مطالعه این اف می نراند به ی ار سوالاتش باسیم دهد ‎ ‎

صفحه 359:
تیه لیر بضزرت استخراي ‎PP RY‏ هت سس بر مسر در لت بر ب تست برد دب سم از بر سل ر ‎GUIS OES) i‏ ند در که رم تلو سس رار ار ا ريا لان تراز .عناصري که عقاید او را دسخوش ترلزل مي ا 0

صفحه 360:
aL ro

• امام كاظم (عليه السالم) • يا هشاَم بن الَح َك م! ِاّن هللا عّز وجَّل َاكمَل ِللناِس الُحجَج بالعقوِل وَافضي ِاليهم بالبياِن وَد َّلُهم علي ربوبيته باالدالء (تحف العقول)283/ • اي هشام بن حكم!خداي بزرگ،حجتهاي خويش را برمردمان ،ازراه عقل كه به آنان دادتمام كرد.وبامردمان(دركتابهاي آسماني) سخن گفت.وبه وسيله دليالن راه(پيامبران واوصيا) مردم را به پروردگارخويش رهنمون گشت. اسالمي22 انديشهاسالمي انديشه دوم ويراستدوم ويراست هدف كلي تعميق وگسترش آگاهي هاي فراگيران درزمينه نبوت شناسي، امام شناسي وواليت ومرجعيت علمي فقها سرفصل • • • • • • • • بخش يكم وحي،پيامبري ودين -1وحي وپيامبري 2رابطه علم ودين -3اعجازقرآن ومصونيت آن ازتحريف -4خاتميت -5قلمرودين -6اسالم واديان آسماني ديگر بخش دوم :امامت ومهدويت • • • • -1حقيقت امامت -2ضرورت امامت ازديدگاه عقل -3ضرورت امامت ازديگاه نقل مهدويت • بخش سوم: • • • • مرجعيت وواليت درعصرغيبت -1تاريخچه ومباني واليت فقيه -2واليت مطلقه فقيه -3مشروعيت واليت فقيه اهداف جزئي آشنايي دانشجو با: -1وحي و پيامبري -2رابطه علم و دين -3اعجاز قرآن -4خاتميت -5اسالم و مقتضيات زمان -6قلمرو دين -7تعدد اديان -8امامت و رهبري -9مرجعيت و واليت در عصر غيبت بخش يكم • • • • • • تعريف دين: در لغت:جزا،فرمانبرداري ،خضوع ،پيروي ،اطاعت و.. در اصطالح -1راه ورسم زندگي(مجموعه اي تعاليم اعتقادي، اخالقي،قوانين ومقررات َو َقاَل ِفْر َع ْو ُن َذ ُروِني َأْقُتْل ُموَس ى َو ْلَي ْد ُع َر َّبُه ِإِّن ي َأَخ اُف َأن ُيَب ِّد َل ِد يَن ُك ْم َأْو َأن ُيْظ ِه َر ِفي اَأْلْر ِض اْلَفَس اَد ﴿غافر﴾26/ -2اعتقاد به آفريننده اي براي براي جهان وانسان ودستورات عملي متناسب با اين عقايد. -3اعتقاد به امر قدسي • • • • • • • • -4مجموعه عقايد وقوانين ومقرراتي كه خداوند ازطريق پيامبران براي هدايت وسعادت انسانها نازل فرموده وناظر برابعادمختلفي است. -5تسليم در برابرخدا بودن. پيشينيه درتاريخ سابقه دين ازنظر تاريخي همزمان باپيدايش انسان بوده است. فطري بودن دين مراتب دين يهوديت مسيحيت تحريف كتابهاي پيشين شواهد و قرائن نشان مي دهد كه اين متون آن چيزي نيست كه قرآن حافظ و مؤيد :آنهاست .مخدوش بودن ازنظر اصالت و سند قطعا به دست موسي(ع) تدوين نشده است 1- .روايت گونه بودن اين كه به صورت سوم شخص است 2- -3گردآوري انجيلهاي چهارگانه بعد از حضر عيسي(ع) درفاصله زماني سي سال ازسال 70تا 100صورت گرفته است. ...محتويات كتاب مقدس درباره خدا،پيامبران و 4- الف :آموزه هاي ضد عقلي درباره خدا ب:نسبت هاي ناروا به پيامبران -1تعريف و ضرورت نبوت الف) معنا و مفهوم پيامبر ب) معنا و مفهوم وحي -1ب) معناي لغوي وحي -2ب) وحي در قرآن ج)ضرورت وحي و پيامبري -1ج) صفات خداوند -2ج) جاودانگي انسان 3ـ ج) حدود عقل بشري -4ج)شبهه منكران نبوت ضرورتنبوت تعريفووضرورت --11تعريف تقسيم بندي مباحث نبوت -1 :عامه -2خاصه نبوت عا مه :مجموعه مباحثي كه پيامبر معيني اختصاص ندارد و درباره امورمشترك پيامبران بحث مي كند. نبوت خاصه :به مباحثي اطالق مي شود كه درباره نبوت يكي از پيامبران مانند حضرت محمد بحث و گفتگو مي كند. است. عامهاست. نبوتعامه فصلنبوت اينفصل اصلياين دغدغهاصلي دغدغه نبوت محورينبوت عناصرمحوري عناصر است وحياست همان وحي كه همان قانون كه قانون همان كه همان وحي كه آورندهوحي آورنده است پيامبر است پيامبر الف) معنا و مفهوم پيامبر تعريف: پيامبر بشري است كه براي هدايت انسانها برانگيخته شده تا معارفي را بدون واسطه انساني ديگر از مبدا الهي دريافت و ابالغ كند. درتعريف قبل چند قيد وجود دارد : -1پيامبر بشر است -2پيامبران براي هدايت انسانها آمده اند. -3پيامبران برانگيخته شده از سوي خدا هستند - 4ميراث پيامبران مجموعه معارف نظري و عملي خاصي است كه بينشي نو و روشي ديگر در زندگي انسانها ايجاد كرده است. -5يكي از وظايف مهم پيامبران دريافت پيام الهي است. ب) معنا و مفهوم وحي دريافت پيام الهي كه از به عنوان وحي تعبير مي گردد يكي .ازوظايف اساسي پيامبران است حقيقت وحي دست يافتني نيست زيرا پديده وحي يك پديده .طبيعي قابل شناخت با ابزار متعارف عمومي و علمي نيست -1ب) معناي لغوي وحي واژه وحي و مشتقات آن در لغت داراي معاني مختلف و سرعت ،تفهيم و القاي پنهاني ْ،كاربردهاي گوناگون آن :نظير :اشاره مطلبي به ديگران ،اعالم در خفا ،نوشتن تعريف لغت شناسان :جامع تمام معاني و كاربردهاي ويژه وحي ((تفهيم و القاي سريع و نهاني )) است كه متوجه خاص مخاطب .بوده و بر ديگران پوشيده است -2ب) وحي در قرآن كاربردهاي وحي درقرآن: -1القائات شيطاني وان الشياطين ليوحون الي اوليائهم ليجادلوكم انعام 121/ نفوذشيطان ازراه،علم وانديشه است كه به صورت انديشه سازي وتصميم سازي انجام مي گيرد. -2وحي به آسمانهاوزمين فقضاهن سبع سموات في يومين واوحي كل سماءامرها.فصلت12/ خداوندقوانين حاكم برآسمانها وزمين راكه موجب نظم دقيق عالمانه وگردش منظم وبهره وري شايسته ازآنهاست. آسمان وزمين وحي وشعورمرموز خودرادرآغازپيدايش به سرعت گرفته اند وهمچنان به سيرتكاملي خويش ادامه مي دهند وروزي خواهدرسيد،آنچه را كه برآنهاگذشته بازگويند. -3الهام(ياوحي به عمل ياتصميم سازي) وحي گاهي به انديشه،تصور ياتصديق وجزم تعلق مي گيردكه درمحور تعليم وتعلم است وگاهي به عزم وتصميم تعلق مي گيرد مانندرغبت،تشويق،ترساندن و... ولقداوحيناالي موسي ان اسر بعبادي طه77/ واذااوحيت الي الحواريين أن آمنوا وبرسولي مائده111/ وجعلنا هم ائمه يهدون بأمرناواوحينا اليهم فعل الخيرات واقام الصاله وايتاء الزكاه وكانوالنا عابدين انبياء73/ -4وحي به زنبورعسل(هدايت غريزي) واحينا الي النحل ان اتخذي من الجبال بيوتاومن الشجروممايعرشون (كوشكهايي كه مي سازند)ثم كلي من كل الثمرات فاسلكي سبل ربك ذلال.نحل68/ -5وحي به فرشتگان اذيوحي الي المالئكه اني معكم انفال 12/ -6رؤيا هاي صادقه دراحاديث آمده كه خوابهاب راست،نوعي وحي است. نتيجه :آنچه كه ازكاربرد وحي درقرآن به دست مي آيد اين است علم وشعور درتمام عالم ساري وجاري است وهر موجودي به اندازه ظرفيت خود ازعلم وشعور برخوردار است.پس تمام حركات وسكنات موجودات آگاهانه است. -7وحي به پيامبران(وحي تشريعي) والذي اوحينا اليك من الكتاب هوالحق مصدقا لما بين يديه فاطر31/ -7-1اين وحي شاخصه نبوت است. -7-2كلمه وحي بيشتر درقرآن به معني وحي رسالي است. -7-3هرگاه واژه وحي به صورت مطلق وخالي ازقرينه باشدمنظور وحي رسالي است. -7-4تفاوت وحي باالهام :منشأالهام معلوم نيست ولي منشأوحي معلوم است. -7-5وحي دريافت باطني،حضوري ومصون ازخطااست. -7-6اقسام وحي برپيامبران راه هاي ارتباط پيامبران باخدا منحصر به سه راه بوده است: -1وحي مستقيم(بدون واسطه برقلب پيامبر) -2وحي ازفراسوي حجاب(صوت از پشت حجاب) -3القاي وحي به وسيله فرشته وما كان لبشر ان يكلمه الله اال وحيا اومن وراء حجاب اويرسل رسوال ... • نتيجه :آنچه كه ازكاربرد وحي درقرآن به دست مي آيد اين است علم وشعور درتمام عالم ساري وجاري است وهر موجودي به اندازه ظرفيت خود ازعلم وشعور برخوردار است.پس تمام حركات وسكنات موجودات آگاهانه است. تعريف وحي در مباحث اعتقادي و كالمي: عبارت است از فهماندن يك سلسله حقايق و معارف از سوي خداوند به انسانهاي برگزيده براي هدايت مردم ،از راه ديگري غير از راههاي عمومي و شناخته شده م(عرفت همچون حس، تجربه و عقل و حدس و شهود عرفاني). نظريه شيخ مفيد: ...حقايقي كه در رويا به انسانها القا ميشود و همچنين علومي كه پس از پيامبر اكرم(ص) به امامان معصوم ارائه و القا شده است ،نام وحي بر اينها اطالق نمي گردد ،زيرا مسلمانان اتفاق نظر دارند كه پس از پيامبر(ص) بر كسي وحي نازل نشده است. نظريه عالمه طباطبايي: ادب ديني در اسالم اقتضا مي كند كه وحي بر غير از رابطه اي كه ميان خداوند و فرستادگان او .وجود دارد ،اطالق نگردد وحي آموزه ويژه اي است كه از ناحيه خداوند سبحان به برخي از انسانهاي برگزيده اضافه مي ....شود .وحي نخواهد شد تفاوت وحي با نبوغ : وحي آموزه ويژه اي است كه از ناحيه خداوند سبحان به برخي انسانهاي برگزيده افاضه مي شود ولي نبوغ ،قدرت شديد ذهني است كه برخي افراد را بدون نياز به طي مراحل علمي الزم و معمول ،به درك حقايق توفيق مي دهد. درنبوغ حقايق ازنوعي است كه عقل قادربه درك آن است درحالي كه حقايق وحياني براي نوابغ نيزقابل دسترسي نيست. تفاوت وحي با كشف و شهود: كشف وشهود: براثر“رياضت نفس“ به دست مي آيد. ازانسان آغازمي شود. ذهن انسان درآن دخالت مي كند. درحالي كه:خاستگاه وحي جهاني است وراي شعوروآگاهي ظاهري پيامبر تنها گيرنده پيام است و خود مخاطبي است كه كسي براي او سخن مي گويد. ذهن پيامبرتصرفي دروحي ندارد. تفاوت وحي با تجربه ديني: وحي بر خالف تصور رايج در ميان برخي فرقه هاي :مسيحيت كه آن را با تجربه ديني قياس كرده و مي گويند كتاب مقدس تفسير اموري است كه عيسي(ع) در كشف و شهود خود يافته است ،از هرگونه دخالت ذهن پيامبر در بيان آن، .خالي است پيامبري وحي وو پيامبري ج)ضرورت وحي ج)ضرورت -1ج) صفات خداوند خداوند حكيم است و حكمت از صفات ذاتي خداست .حكمت خداوند اقتضا مي كند كه سفيراني را براي هدايت خلق به سوي مردم گسيل دارد و نظر آنان را به هدف مطلوب راهنمايي كند. -2ج) جاودانگي انسان انسان در زندگي اين جهاني كمتر نيازمند وحي است .اصل سعادت و كمال ابدي و زندگي جاودان انسان، .نياز بشر به وحي را آشكارتر و ملموس تر مي كند ج)ضرورت وحي و پيامبري برهان ضرورت نبوت با تكيه بر 4مقدمه هدف از آفرينش انسان ،كمال راستين اوست كمال واقعي انسان در گرو اختيار و انتخاب صحيح است اختيار و انتخاب صحيح بدون معرفت و شناخت كافي ،ممكن نيست آگاهي هاي برخاسته از عقل و حس ،در پاسخ به نيازهاي انسان و رساندن او به سعادت واقعي كافي نيست. مجموع مطالب آلكسيس كارل درباره شناخت انسان: -1علم در شناخت انسان ،تاكنون پيشرفتي نداشته است. -2روشي در دست نيست كه بتواند انسان را در اجزا و در مجموعه و روابطش با محيط خارج بشناسد. -3انساني را كه متخصصان علوم معرفي مي كنند ،شبحي ساخته و پرداخته تكنيك هاي همان علم است. 3ـ ج) حدود عقل بشري :مسائلي كه با عقل درك هستند -1مسائل مربوط به جهان بيني - 2برخي اصول اخالقي نظير خوبي عدل و بدي ظلم محدوديت هاي عقل: -1احكام عقل ،كلي و اجمالي است. - 2عقل در تشخيص آثار اخروي رفتارهاي انساني ناتوان است. -3عقل در مرحله تشخيص و عمل آسيب پذير است. شبهه منكران متضاد وآموزه هاي وحياني ازدو حال بيرون نيستند: -1يا موافق مدركات و احكام عقلي است -2يا مخالف با عقل و برهان هاي عقلي است. در حالت اول عقل به تنهايي قادر به آنها است پس نيازي به وجود پيامبران نيست. درحالت دوم ازنظرعقل و برهان هاي عقلي قابل پذيرش نخواهد بود. پس درهر صورت فرستادن انبيا لغوخواهدبود .اللهم صل علي محمد وآل محمد پاسخ شبهه: گزاره ها و تعاليم وحياني بر حسب فرض به سه دسته تقسيم مي شوند: -1موافق عقل بشري -2گزاره هاي خردستيز -3گزاره ها و آموزه هاي فراحسي و فراعقلي -1موافق عقل بشري: شمول وحي بر مسقالت عقلي مستلزم لغويت نيست ،زيرا تاييد دانسته هاي عقلي از سوي وحي ،سبب اطمينان بيشتر عقل بريافته خود مي شود -2گزاره هاي خردستيز اين دسته از گزاره ها در زمره تعاليم آسماني نخواهند بود. -3گزاره ها و آموزه هاي فراحسي و فراعقلي وحي افقهاي جديدي به روي عقل باز مي كند عصمت پيامبران • • • • • •• • • • • • • • • انواع عصمت: -1عصمت علمي دريافت وحي ابالغ وحي تفسيروحي ضرورت مصونيت وحي ازخطا تحقق هدف نبوت بستگي به عصمت انبيادارد علت عصمت عملي -2عصمت عملي ديدگاه مذاهب اسالمي درباره عصمت انبيا الف:عدم عصمت انبياازگناه عمدي ب -عدم عصمت انبياازگناه سهوي ج-عصمت پيامبرا ازگناه عمدي وسهوي علت عصمت عملي نيروي عصمت است سبب است علمي و شعوري كه به هيچ وجه مغلوب هيچ سبب ديگرنميشود . رابطه علم ودين • • • • -1معنا ومفهوم علم -1-1مطلق آگاهي -1-2مجموعه مسائلي كه داراي موضوع ،روش وهدف واحدي هستند -1-3مجموعه گزاره هااي كه به روش تجربي قابل اثبات يا ابطال باشند. تعريف دين • • • دين به معناي روش زندگي راه ورسم خدايي زيستن مجموعه اي ازاعتقادات،احكام وقوانين مربوط به زندگي كه ازطرف خالق هستي براي هدايت بشرارائه شده است. •اللهم صل علي محمد وآل محمد -2ديدگا ه هاي مختلف درباره رابطه علم و دين الف)نظريه تعارض علم و دين ب)نظريه تمايز علم و دين -1ب) استقالل در زبان -2ب) تمايز در روش -3ب) و موضوع ج)نظريه تعامل علم و دين الف)نظريه تعارض علم و دين: زمينه هاي تاريخي: - 1طرح نظريه خورشيد محوري توسط كپلر ودفاع گاليله از آن. -2طرح فرضيه تكامل درقرن نوزدهم نظريه داروين (كتاب تبار انسان) الف -تغييرات كوچك و ظاهرا تصادفي ،در ميان افراد يك نوع پديد مي .آيد ب -در رقابت و تنازعي كه ميان افراد يك نوع يا انواع گوناگون در يك محيط پديد مي آيد ،تغييرات ياد شده ،امتيازهاي نامحسوس ايجاد .مي كنند ج -افرادي كه داراي اين امتيازات هستندد ،بيشتر عمر كرده و زادوولد بيشتري دارند ،اين تغييرات در دراز مدت و به انتخاب طبيعي .صورت مي گيرد علل و عوامل اجتماعي طرح نظريه تعارض ميان علم و دين: وعلم مسيحيوعلم الهياتمسيحي ميانالهيات درگيريميان واقع:درگيري ودينبهبهواقع: علمودين تعارضعلم تعارض گرايي گرايي -1اذيت وآزاروتهديددانشمندان توسط اصحاب كليسا -2غرض ورزي عده اي ازعلم گرايان وپافشاري بر خود كفايي عقل وعلم -3غرض ورزي عده اي ازعلم گرايان وپافشاري بر خود كفايي عقل وعلم عللي كه در پيدايش اين شهرت نقش داشته اند: الف -مردم عادي و عامي ،ميان گرايشها و معتقدات حقيقي دين و آداب و رسوم و ظواهري كه از سوي دستگاههاي ديني ترويج .مي شود ،فرق نمي گذارند عللي كه در پيدايش اين شهرت نقش داشته اند: ب -در ميان ارباب مذاهب و عالمان ديني ،بودند كساني كه هرگاه، انديشه هاي رايج آنان ،و نه مباني و ضروريات دين ،مورد انتقاد قرار مي گرفت ،چنين وانمود مي كردند كه دين مورد حمله .قرار گرفته است ج -در ميان اهل علم و قلم نيز كساني به چشم مي خوردند كه در نوشته ها و اظهارات خود ،اغراضي غير از حقيقت يابي و .كنجكاوي دارند علل و عوامل تاريخي طرح نظريه تعارض ميان علم و دين: با آن هويت راستيني كه علم دارد ،نمي توان بشريت را در 2- پوشش هويت كاذبي كه گروههاي يادشده از علم مي سازند، فريب داد و اين واقعيت را ناديده گرفت كه بسياري از متفكران .بزرگ قرن ها ،مردان مذهبي بوده اند علل و عوامل تاريخي طرح نظريه تعارض ميان علم و دين: تعارض علم ودين بيشتر در جهان مسيحي و غرب مجال رشد 3- داشته تادر جهان اسالم زيرا درجهان اسالم به دليل عدم تحريف قرآن و گواهي تاريخ علوم در بستر تمدن اسالمي كمتر مجالي براي طرح اين بحث بوده است. و اساسًا يكي از كارهاي مهم انبيا و اولياي الهي آموزش و ترويج حقايق .عالم بوده است ب)نظريه تمايز علم و دين: براي برون رفت ازتعارض علم دين ،عده اي نظريه تمايز علم ودين مطرح :كردند موضوع 1- روش 2- غايت 3- اين هاروش علمي راتنها روش شناخت واقع نمي دانند استقالل درزبان وهدف • • • • • • • -1ابزار انگاري علم: درارائه نظريه هاي علمي بايدكارآيي آن را ديد تا واقعي نمايي وظيفه اصلي علم:پيش بيني وكنترل است دانش تجربي فقط مدل وفرضيه است وفاقد خاصيت حكايت گري است. - 2ابزار انگاري دين :وظيفه دين توصيه به يك نوع زندگي اخالقي است نه توصيف واقعيات عالم طبيعت وظيفه دين آماده كردن انسان براي مواجهه باخدا ومالقات اواست. گاليله :دين آمده بگويد :به آسمان چگونه مي توان رفت نه آن كه آسمان وستارگان چگونه مي روند. استقالل درروش وموضوع علم والهيات با موضوعات كامال متفاوت سر وكاردارند: موضوع علم :جهان طبيعت موضوع الهيات :تجلي خدا درمسيح روشهاي علم ودين هم كامال متفاوت است: روش علم:عقل بشري روش دين:ازطريق تجلي خدا برانسان ازنظرطرفداران فلسفه وجودي : معرفت علمي :عيني وغيرشخصي وموضوع علم اشياي مادي وكاركرد آنه است. معرفت ديني:ذهني وشخصي وموضوع آن واقعيات شخصي واخالقي است نقد • • • • امتياز:منتفي شدن تعارض اشكال :ناديده گرفتن بخشي اززبان دين كه به طبيعت شناسي مربوط است. چراكه علم ودين هردو به يك جهان طبيعت مي نگرند. دركتاب مقدس ونيزدرقرآن درباره جهان سخن زياد به ميان آمده است. • امام رضا عليه السالم: • َلْيَس اْلِعباَد ُه َك ْث َر ُه الِّص ياِم َو الَّص الُه ؛ َو ِإَّنما الِعباَد ُه َك ْث َر ُه الَّت َفُّك ِر ِفي أْم ِراللِه ( .تحف العقول)466، نظريه مكمل بودن علم ودين • • • • • • • • • • طرفدارن اين نظريه به دو گروه تقسيم مي شوند: نظريه گروه اول تأييد پيش فرضهاي علم توسط دين پيش فرضهاي علم قانون مندي جهان قابل فهم بودن جهان منبع اساسي معرفت بودن جهان تأييد پيش فرضهاي دين توسط علم تعامل درتبيين هدفها تعامل درتبيين موضوع نظريه گروه دوم • • • • • • • تعارض زماني بروز مي كند كه علم ودين پديده هاي واحد رابايك تبيين عرضه كنند تمايززماني رخ مي دهد وه علم ودين پديده هاي متفاوت را به شكل هاي مختلف تبيين كنند. مكمل بودن زماني است كه موضوع واحد ولي تبيين ها وهدف متفاوت باشد. موضوع علم ودين واحداست ولي تبيينها مختلف مي باشد. هدف علم كشف علل طبيعي رويدادها هدف دين كشف معناي وقايع ورويدادها هردو به روش عقالني به تبيين پديده ها مي پردازند. اصل تعامل وتعارض احتمالي راه حل ها: الف :تأييد علم توسط دين ب -فرضيه انگاري علم ج -فرضيه انگاري دين د -تأويل پذيري دين رابطه گزاره هاي علمي وديني: -1هردو غير يقيني -2هردويقيني -3علمي يقيني ديني غيريقيني -4ديني يقيني علمي غيريقيني راه هاي شناخت پيامبران -1معجزه -2تصريح پيامبران پيشين -3شواهد وقراين • تصريح پيامبرپيشين • واذقال عيسي بن مريم يابني اسرئيل اني رسول الله اليكم مصدقا لما بين يدي من التوراة ومبشرا برسول يأتي من بعدي اسمه احمد(.صف)6، • عيسي (ع) دراين گفتار هم نبوت حضرت موسي را تصديق كرده وهمبه نبوت شخصي كه پس ازاو مي آيدونام او احمد است ،تصريح نموده است. گرد آوري قراين • اين قراين مي تواند امور زيرباشد: -1بررسي خصوصيات روحي واخالقي مدعي پيامبري -2محيطي كه اوازآنجا برخاسته است -3محتويات آيين اوازنظرمعارف واحكام. -4ثبات او درراه دعوت -5وسايلي كه براي پيشرفت آيين خود استفاده مي كند. -6وضع روحي ،اخالقي پيروان او -3معجزه • تعريف معجزه :معجزه آن كاري واثري كه ازپيغمبري به عنوان تحدي –يعني براي اثبات مدعاي خودش-آورده شود ونشانه اي باشد از اين كه يك قدرت ماوراء بشري درايجاد آن دخالت دارد وفوق مرز قدرت بشري است. • ويژگهاي معجزه: • خارق العاده بودن • صادر شدن از مدعي منصب نبوت • همراه با تحدي • مغلوب واقع نشدن • ازامور شرنبودن • گواهي برصدق مدعي پيامبري • امورغير ممكن نباشد • چگونه معجزه ازغيرآن قابل تميز است؟ • • • • كارهاي خارق العاده ديگر نتيجه آموزش وپرورش استادان فن بوده است قابل معارضه بودن. همراه باتحدي نبودن • فرق معجزه با كرامت • دركرامت ادعاي نبوت نيست امتيازات قرآن برمعجزات ديگر -1عهده داري هدايت ،تربيت وراهنمايي پيروان خود تاآخرين درجه كمال انساني. -2قرآن مجيد درهر زمان معرف خويشتن است وهرگز الزم نيست كه آورنده آن همراه آن باشد. -3استفاده ازبسيط ترين وساده ترين چيز براي تحدي (حروف الفبا) «ازنوع سخن بودن» چراكه سخن بيش ازهر فعل واثري : -3-1خصوصيات روحي وفكري شخص را نشان مي دهد. -3-2قابليت بقا دارد -4قرآن ،اعجاز و مصونيت از تحريف الف) از سوي خدا بودن قرآن -1فصاحت و بالغت و نظم قرآن -2امي بودن پيامبر -3هماهنگي آيات ب) مصونيت قرآن از تحريف -1معناي تحريف -2شواهد تاريخي -3داليل روايي -4داليل قرآني معجزه بودن قرآن • • • • • • • صدق همه ويژ گي هاي معجزه درباره قرآن -1ادعاي نبوت قل ياايها الناساني رسول الله اليكم جميعا(.اعراف)58، -2تحدي قل ان كنتم في ريب ممنزلنا علي عبدنافأتوا بسورة من مثله وادعوا شهدائكم من دون الله ان كنتم صادقين( .هود)13، -3ناتواني مردم ازمقابله قل لئن اجتمعت اإلنس والجن علي أن يأتوا بمثل هذاالقرآ ال يأتون بمثله ولوكان بعضهم لبعض ظهيرا. (اسراء) )4قرآن ،اعجاز و مصونيت از تحريف درشناخت قرآن از راههاي زير مي توان ياري گرفت: )1مطالعه محتوايي قرآن درپرتو اصول مسلم عقلي وعلمي )2مطالعه تاريخي و سند شناختي قرآن )3مطالعه به لحاظ نقش آفريني قرآن )4مطالعه قرآن از نگاه صاحبنظران و قرآن شناسان. )5مطالعه قرآن از نگاه قرآن. ) 6مطالعه قرآن به اعتبار سازگاري و ناسازگاري آيات با يكديگر ) 7مطالعه قران به اعتبار رعايت قواعد و صنايع ادبي در ساختار كالمي و لفظي آن(فصاحت و بالغت) • • • • • • بهترين طرح براي زندگي طرحي است كه برخاسته از متن زندگي وهم آهنگ با استعدادها ونيازهاي فطري بشر باشد. چنين طرحي فقط توسط وحي قابل ارائه است. قرآن كتابي است ،ازسوي خداوندگار هستي براي هدايت بشر نازل شد است. تنها سند نبوت همه انبيا به طور عام ونبوت پيامبر اسالم به طور خاص به شمار مي رود. ويژگي هاي رسالتپيامبر اسالم • • • • -1ارائه معارف الهي باروش خاص به بشر - 2ارائه ارزشها ومفاهيم خاصي درباره زندگي انسان. - 3بازگو كردن حاالت پيامبران گذشته وتاريخ امتهاي آنان - 4دربلنداي بالغت وفصاحت گفتار به كار بردن روشهاي جديد ذربيان مطالب. )4قرآن ،اعجاز و مصونيت از تحريف الف-داليل از سوي خدا بودن قرآن آياتي كه بيان داليل از سوي خدا مي پردازند به دو دسته كلي: -1آيات بيانگر دليل عقلي كه مجموعه اي آيات را آيات تحدي مي نامند. - 2آيات بيانگر نقلي بشارت پيامبران گذشته و كتابهاي آسماني پيشين را درباره بعثت پيامبر اسالم و نزول قران نقل مي كند. ) 4قرآن ،اعجاز و مصونيت از تحريف الف -از سوي خدا بودن قرآن جنبه هاي اعجاز قرآن -1لفظي -1-1فصاحت وبالغت -1-2آهنگ پذيري -2معنوي -2-1علو معنا -2-2گستردگي معنا -3آورنده آن -4هماهنگي آيات • امام باقر(عليه السالم) ِاّن ما ُيداُق ُهللا العباَد في الحساِب يوَم القيامِة علي قدِر ما آتهم مَن الُعقوِل في الدنيا. • خدا درروز قيامت به حساب مردمان ،به ميزان عقلي كه به آنان دردنيا داده است ،به دقت رسيدگي مي كند. )4قرآن ،اعجاز و مصونيت از تحريف ب -مصونيت قرآن از تحريف -1معناي تحريف: تحريف از ريشه (حرف) است ومنحرف كردن چيزي ازمسير ووضع اصلي كه درآن قرار دار يابايد داشته باشد ،تحريف ناميده مي شود. و تحريف سخن به معناي ايجاد گونه اي دگرگوني در آن است. انواع تحريف )1لفظي :عوض كردن ظاهر مطلب ،وياپس وپيش كردن جمله ها كه معناي آن فرق كند. ) 2معنوي :بدون تصرف درلفظ ،آن را طوري معنا كنند كه خالف مقصود گوينده باشد. تحريف معنوي از لفظي خطرناكتر است. «يهوديان»درجهان قهرمان تحريفند ،هيچ كس به اندازه اينها درتاريخ قلب حقيقت وايجادنكرده وبه بشريت ضربه نزده است. -2علل تاريخي عدم تحريف قرآن: )2-1حفظ قرآن توسط مسلمانان )2-2قرائت قرآن )2-3كتابت قرآن ) 2-4اقدامات ديگر مسلمانان :نقطه گذاري ،اعراب گذاري ،يگانه سازي مصحف ،اصالح خط ياد سپاري :سند قرائت،قرآن هاي امروزي ،به علي بن ابي طالب(عليه السالم) مي رسد. ب -مصونيت قرآن از تحريف -3داليل روايي: الف:قرآن عامل هدايت حديث ثقلين ب :معيار حق وباطل ج :محك تشخيص روايات صحيح ازغير صحيح د :قرائت همين قرآن توسط اهل بيت (ع) ه :امر شيعيان به قرائت همين قرآن توسط ائمه(ع) و :مطرح نشدن مسئله تحريف قرآن توسط ائمه(عليم السالم) )4قرآن ،اعجاز و مصونيت از تحريف ب -مصونيت قرآن از تحريف -4داليل قرآني: الف)آيات تحدي ب)اوصاف قرآن ب1-فصاحت وبالغت ب2-حق بودن ب3-ذكر بودن ب 4-نبودن اختالف درميان آيات ج)ضمانت الهي ِاَن اّنحُن َنّز لنا الِّذ كَر َو ِاَل اّنُه َلحاِفظوَن -1منظور از ذكر قرآن است( به دليل الف والم «الذكر» كه عهد ذهني است. -2تأكيدهايي كه در آيه به كار رفته است ،داللت دارد بر اين كه كسي قادر به تحريف قرآن نيست. -3علت عدم تحريف ذكر بودن قرآن نيست ،بلكه وعده الهي است كه داده شده است. -4وصف«لحافظون) داللت دارد برعدم تحريف قرآن درآينده. ِاَنيذلا ّن َك َف روا ِبالِذكِر َلَئاج اّمُه م َو ِاَّنُه َلِكتاًب َع زيًز الَيأتيِطابلا ّهُل من َبيِن والِمن َخ لِفِه َتنزيًل من َح كيًم َح ميًد (فصلت41/و)41 (حجر)9/ -5خاتميت الف) ادله نقلي خاتميت ب) مباني ختم نبوت -1جهاني بودن -2جاودانگي اسالم -3جامعيت دين اسالم -4مراتب دين خاتميت • • • • • • اوصاف انبيادرقرآن اًّل صالح؛ َو َو َه ْب َن ا َلُه ِإْس َح اَق َو َي ْع ُقوَب َن اِفَلًة َو ُك َج َع ْل َن ا َص اِلِح يَن ﴿انبيا﴾72 صديق؛ َو اْذ ُك ْر ِفي اْلِك َت اِب ِإْب َر اِه يَم ِإَّن ُه َك اَن ِص ِّد يًقا َّن ِبًّي ا ﴿مريم﴾41 صبور؛َو ُخ ْذ ِبَي ِد َك ِض ْغ ًث ا َفاْض ِر ب ِّب ِه َو اَل َت ْح َن ْث ِإَّن ا َو َج ْد َن اُه َص اِبًر ا ِنْع َم اْلَع ْب ُد ِإَّن ُه َأَّو اٌب ﴿﴾44 مسلم؛ َم ا َك اَن ِإْب َر اِه يُم َي ُهوِد ًّي ا َو َال َن ْص َر اِنًّي ا َو َلِك ن َك اَن َح ِنيًفا ُّمْس ِلًما َو َم ا َك اَن ِم َن اْلُم ْش ِر ِك يَن ﴿العمران﴾67 مخلص؛ َو اْذ ُك ْر ِفي اْلِك َت اِب ُموَس ى ِإَّن ُه َك اَن ُم ْخ َلًص ا َو َك اَن َر ُسواًل َّن ِبًّي ا ﴿﴾51 وظيفه اصلي پيامبران وظيفه اصلي پيامبران • هدايت انسانها • جلوگيري ازانحرافات اخالقي واجتماعي • مبارزه باطاغوتها،جباران ومترفين • پايان دادن به اختالفات بين مردم • ايجاد عواطف بين مردم • دعوت به خداوتوحيد .معاد • دعوت به عبات وپرستش خداي يگانه وحدت وهمآهنگي بين پيامبران • • پيامبران همواره مؤيدومصدق يكديگربودند. ومصدقا لما بين يدي من التوراه(العمران)50/وتصديق كننده آنچه پيش روي من است ازتورات. پيامبران براساس وظيفه برچنددسته تقسيم مي شوند • • • • • رساندن تعاليم خداوند به مردم بشيرونذيربودن(تكامل دهنده قومي هستند كه درآن بر انگيخته شده اند. مربي والگو بودن آورنده شريعت امام ورهبرسياسي ويژگي هاي رسالت پيامبربزرگ اسالم جهان شمول بودن • درميان پيامبران تنها رسالت پيامبر اسالم جهان شمول بوده است. • خاتميت • باآمدن پيامبراسالم نبوت يايان گرفت. )5خاتميت ظهور دين اسالم ،با اعالم جاودانگي آن وپايان يافتن دفتر نبوت ،توأم بوده است. معناي خاتميت اين است كه كه پيامبرخاتم جامع همه كماات ممكن است. «مسأله خاتميت» ازضروريات دين اسالم است. الف -خاتميت ازديدگاه قرآن -1آيه ختم نبوت :وما كان محمد ابا احد من رجالكم ولكن رسول الله وخاتم النبيين (احزاب)40/ «خاتم »به معناي چيزي است كه به وسيله آن پايان چيزي اعالم مي شود. )5خاتميت نكات آيه: -1تصريح به ختم نبوت توسط پيامبر اسالم. -2ختم نبوت به معناي ختم رسالت نيز هست. ياد سپاري :ازنظر مفهوم نبي با رسول فرق دارد ولي از نظر مصداقي تفاوتي با هم ندارند. • • • • • آيه ذكر: انا نحن نزلنا الذكر واناله لحافظون(حجر)9/ نكته :يكي ازعلل تجديد نبوتها درگذشته تحريف كتاب آسماني بوده است وپيامبران براي احياي سنن فراموش شده واصالح تعليمات تحريف شده مي آمدند. خداوند عدم تحريف قرآن را خود تضمين فرموده است. تمامي آياتي كه داللت بر جاودانگي اسالم دارند،داللت بر خاتميت پيامبراسالم نيز دارند. خاتميت ازديدگاه روايات -1قال رسول الله ( صلي الله عليه وآله وسلم) :ايها الناس حاللي حالل الي يوم القيامه ،وحرامي حرام الي يوم القيامه( بحار،ج، 2ص)260 حالل محمد حالل ابدا الي يوم القيامه ،وحرامه حرام ابدا الي يوم القيامه ،اليكون غيره واليجيُء غيره.. - 2حديث منزلت :پيامبر(ص) به امام علي(ع) :انت مني بمنزله هارون من موسي اال انه النبي بعدي - 3رسول الله(ص) :مثلي و مثل االنبياء من قبلي كمثل رجل بني بنيانا فاحسنه و اجمله اال موضع لبنه من زاويه من زواياه فجعل الناس يطوفون به و يعجبون له و يقولون هال وضعت هذه اللبنه و انا خاتم النبيين - 4امام علي (ع) :امين وحيه و خاتم رسله و بشير رحمته و نذير نقمه (خطبه)172 - 5پيامبر (ص) ... :اال فليبلغ شاهدكم غائبكم ال نبي بعدي و الامه بعدكم... - 6امام صادق(ع) :ان الله ختم بنبيكم النبيين فال نبي بعده ابدا و ختم بكتابكم الكتب فال كتاب بعده ابدا... ( )5خاتميت ب -مباني ختم نبوت -1جهاني بودن -2جاودانگي اسالم -3جامعيت دين اسالم -4مراتب دين جهاني وجاودانگي اسالم -1آياتي كه دالت دارند براين كه براي هدايت همه مردم نازل شده است. • «شهررمضان اذي انزل فيه القرآن هدي للناس». (بقره)185/ للعالمين»( .تكوير)27/ • «ان هواالذكر -2آياتي كه همه مردم را خطاب قرارداده است. • «يا ايهاالناس اني رسول الله اليكم» -3آياتي كه گوياي عموميت رسالت پيامبر اسالم است. «وما ارشلناك اال كافه للناس بشيرا ونذيرا» (سبأ)28/ «تبارك الذي نزل الفرقان علي عبده ليكون للعالمين نذيرا» (فرقان)1/ - 4آياتي كه اهل كتاب را خطاب قرار داده است. • يا اهل الكتاب تعالو الي كلمه سواء بيننا وبينكم اال تتخذوا بعضنا بعضا اربابا من دون الله. - 5آياتي كه دالت بر پيروزي اسالم بر همه اديان را دارند. • « هوالذي ارسل رسوله بالهدي ودين الحق ليظهر علي الدين كله ولو كره المشركون». (توبه)33/ ب -جامعيت دين اسالم اسالم ديني است كه براي همه ابعاد زندگي انسان برنامه ريزي كرده. ج -مراتب دين يگانگي حقيقت دين • اسالم نام دين همه پيامبران • اختالف درشرايع • • اختالف آموزه هاي آسماني ازنوع اختالف در: - 1شكل اجرايي يك اصل كلي در شرايع واوضاع گوناگون -2سطح ومراتب -2-1قوانين ديني -2-2معارف الهي -3تفاوت استعدادهاي انساني حكمت ختم نبوت تبليغي انواع رسالت: • صاحبان شريعت5 ،نفر شرع لكم من الدين ما وصي الي نوح وابراهيم وموسي وعيسي. • تعليم وتبليغ شريعت پيامبران صاحب شريعت. • عدم رشد فكري مردم: • براي حفظ دين ازتحريف • براي تبيلغ دين استنباط نيازهاي جديد ازمتن دين حكمت ختم نبوت تشريعي • • • • پرسشها وپاسخها -1خاتميت چگونه با سيرتكاملي انسان ،مي سازد؟ وقتي كه انسان به حد بلوغ رسيده باشد با داشتن خطوط كلي ونقشه كلي خود مي تواند نيازهاي جزئي به دست اورد وبراسايژس آن مسير زندگي خودرا تا به مقصد ادامه دهد. قوانين ثابت چگونه با نيازهاي متغير ،مي سازد؟ -6اسالم و مقتضيات زمان الف)رابطه اسالم با مقتضيات زمان ب) كيفيت هماهنگي دين ثابت با نياز متغير ج) قانون پوياي اسالم -1ورود عقل در قانونگذاري -2اجتهاد پويا -3بناي احكام بر مصالح واقعي -4توجه به احكام اولي و ثانوي -5عدم جمود به شكل خاص ظاهري زندگي -6قوانين كنترل كننده -7اختيارات حكومت اسالمي -6اسالم و مقتضيات زمان تفسيرمقتضيات زمان - 1هم آهنگي با همه پديده هايي كه درزمان پيدا شده اند نقد هرپديده جديد به معناي بهتر وكاملتر بودن آن نيست مخصوصا درحوزه انديشه وظيفه انسان اصالح محيط وپديده هاي اجتماعي است. - 2هم آهنگي با تقاضاي زمان ،يعني تقاضاي مردم زمان و پسند مردم. نقد: چون پسند مردم براساس ذوق وسليقه است وسليقها تحت تأثير شرايط مختلف قرار دارند ،نمي توانند معيار باشند. -6اسالم و مقتضيات زمان -3تغييراحتياجات واقعي بشر در طول زمان قوانين اسالم مي تواند پاسخگونيازهاي متغير انسانها را در زمان هاي مختلف باشد. انواع نيازها ثابت نيازهاي ثابت برگرفته ازبعد روحي ومتغير نيازهاي متغيربرگرفته از جسماني چگونگي قانونگزاري در اسالم متغير و ثابت انواع ارتباطات ارتباط با خدا تغيير نمي كند ارتباط با مردم ممكن است تغيير كند ارتباط با خود تغيير نمي كند ارتباط با طبيعت ممكن است تغيير كند -6اسالم و مقتضيات زمان ب -كيفيت هماهنگي دين ثابت با نياز متغير توسعه و كمال زندگي است ،ولي نيازهاي ثانوي ،ناشي از توسعه و كمال زندگي است.بيشتر نيازهاي بشر ثابتند .در نظام قانون گذاري اسالم نيازهاي ثابت ،قوانين ثابت و براي نيازهاي متغير قوانين متغير در نظر گرفته شده است. -6اسالم و مقتضيات زمان ب -كيفيت هماهنگي دين ثابت با نياز متغير اشكالي كه مطرح مي شود: ديني كه ثابت است ،چگونه مي تواند راهنماي زندگي بشري باشد كه همواره در حال تغيير است؟ پاسخ به اين سوال : -2چه شكل نياز عوض شود چه نيازهاي جديد در گذر زمان به وجود آيد ،در پرتو قوانين ثابت حق مدار و عدالت گستر قابل پاسخگويي هستند. -6اسالم و مقتضيات زمان ويژگي هاي سيستم قانونگذاري اسالم: -1ورود عقل در قانونگذاري عقل درمعارف اسالمي حجت باطني است. مالزمه بين حكم عقل وشرع مبتين بودن احكام اسالم برمفاسد ومصالح واقعي. -2اجتهاد پويا قوانين ثابت ومتغير اسالم اجتهاد قوانين اسالم را باتغييرات زمان همآهنگ مي كند. شرايط مجتهد: اسالم شناس زمان شناس موضوع شناس احاطه كامل برنسبت حكم وموضوع آشنايي باروح وهدف اسالم اسالم -3بناي احكام بر مصالح ومفاسد واقعي انواع احكام اسالم • وجوب • حرمت • مستحب • مكروه • مباح قرآن وروايات خود به بيان فلسفه احكام پرداخته است. عنوان «تزاحم بين احكام» درفقه دليل بر مبتني بودن احكام اسالم بر مصالح ومفاسد واقعي مبتني بودن احكام اسالم بر مصالح ومفاسد واقعي يكي ازعلل انعطاف پذيري احكام اسالم. -4توجه به احكام اولي و ثانوي احكام اوليه • احكامي باتوجه بن نيازهاي ثابت مقررشده اند. احكام ثانويه • احكامي كه درشرايط خاص مقررمي شود. شرايط خاص: • حرج • ضرر وضرار • تقيه • اهم ومهم • حفظ نظام اسالمي • حفظ اساس دين -6اسالم و مقتضيات زمان -5عدم جمود به شكل خاص ظاهر زندگي اهداف كلي آموزه هاي اسالم همه متوجه روح ومعناي راه است نه شكل ظاهري -6قوانين كنترل كننده مانند :قاعده الضرر ،الحرج اين قواعد حاكم برهمه احكام اسام هستند -7اختيارات حكومت اسالمي • واگذاري اختيارات گسترده به حاكم اسالمي • مالك احكام حكوكتي ،مصلحت جامعه درچارچوب قوانين • شريعت. • وضع قوانين براي كيفيت اجراي احكام اسالم • وضع قوانين براي برخي حوادث پيش آمده • بهره مندي از نظريات كارشناسان. • • • امام علي(ع) ياكميل معرفة العلم دين يدان به ،به َي كسب االنسان الطاعة في حياته ،وجميل االحدوثِة بعد مماته. شناخت(فضيلت) دانش،دين است كه براي آن پاداش دهند. (يابايد:بدان گردن نهاد) بادانش است كه انسان در زندگاني اش طاعت فرام مي كند ،ووپس ازمرگش نام نيك به جاي مي گذارد. -5قلمرو دين=انتظار بشر ازدين • روش شناسي • • • • • • • -1روش برون ديني دراين روش براساس -1انتظاري كه انسان ازدين دارد،اهداف وقلمرو دين مشخص مي شود. -2نيازهاي اصلي وفرعي قلمرو دين تعيين مي شود. نقد روش برون ديني: طبق اين ديدگاه -1فهم دين مشروط به تعيين انتظار بشر از دين است .درصورتي كه فهم دين بدون تعيين نوع انتظار انسان ازدين ،امكان پذيراست • -2شناخت دين مبتني بر شناخت نيازهاي انسان است. دراين صورت شناخت قلمرو دين شخصي مي شود درنتيجه هيچگونه امكان مفاهمه وگفتگو نخواهد بود. • -3انسان شناسي مقدم بردين شناسي است.درحالي شناخت انسان عامل شناسايي دين نيست بلكه عامل اساسي درشناخت قلمرو دين عقل است. • -4مالك تشخيص هدف دين شناخت نيازهاي اصلي وفرعي است .درصورتي كه هيچ مالكهاي اصلي ازفرعي. روشن نيست. • • • • روش درون ديني بامراجعه به متون ديني قلمرو واهداف دين مشخص مي شود. البته انسان شناسي ،جهان شناسي ،وخداشناسي در شناخت اهداف وقلمرو دين تأثيردارد. شناخت قلمرو دين ثمره تعامل دارائيهاي انسان با متون ديني است. ب)سكوالريسم رويكردهاي مختلف درباره قلمرو دين: الف :تأكيد برپيوستگي دين ودنيا وكارآيي دين درصحنه هاي اجتماعي ب :تأكيد برجدايي دين ودنيا يادسپاري رويكرد دوم ،مولود غرب مسيحي است كه با عنوان سكوالريسم شناخته مي شود. الف:معناي سكوالريسم: مخالفت با شرعيات و مطالب دينى ،روح دنيادارى ،طرفدارى از اصول دنيوى و عرفى .ماده سكوالر وابسته به دنيا ،غير روحانى ،غير مذهبى ،عامى ،عرفى، بيسواد ،خارج از صومعه ،مخالف شرعيات و طرفدار دنيوى شدن امور. • تعريف سكوالريسم: اعتقاد به اين كه قوانين ،آموزش وساير امور اجتماعي به جاي آن كه برمذهب مبتني گردد ،برداده هاي علمي بنا شود. • خدمات دين ازنگاه دانشمدان غرب: -1تبيين هدف وفلسفه آفرينش وزندگي (معنابخشي به حيات آدمي باپاسخ به موقع پرسشها) -2برقراري آرامش پايدارروحي ورواني -3تحمل پذيري مشكالت ،رنجها،بي عدالتي ها ونجات انسان ازسردرگمي ها -4حل معماي مرگ -5ازبين بردن دغدغه هاوخألها -6پشتيباني ازاخالق با : -6-1قابل قبول ساختن ارزشهاي اخالقي -6-2كنترل خودخواهي ها • • • نقد اين ديدگاه -1ارائه نكات ارزشمند درباره نقش وكاركرد عملي دين. -2محدود كردن قلمرو دين به زندگي شخصي الف -زمينههاى فكرى شكلگيرى سكوالريسم • • • - 1نهضت اصالح دينى :سكوالريسم مشربى است كه تنها مىتواند در اقليم مسيحيت رشد و نمو كند; زيرا سرچشمههاى آن در تعاليم مسيحيتبه صورت تحريف شده وجود دارد. -2تبديل جامعه بسته به جامعه باز :از جمله عواملى كه در شكلگيرى تمدن جديد و بالتبع ،فرهنگ جديد نقش دارد ،بروننگرى غرب و جذب عناصر مفيد و سازنده از فرهنگ و تمدنهاى ديگر است. -3پيدايش جامعه صنعتى :همزمان با تحوالت مقارن با عصر روشنگرى و پس از آن ،متفكرانى در غرب ،پا به عرصه وجود نهادند كه به صنعت و فنآورى روى آوردند ،به گونهاى كه علم در قبال عقل نظرى از اهميت وااليى برخوردار گرديد • • • • • • -4ظهور قدرتهاى مطلقه در اروپا :پيدايش قدرتهاى مطلقه و مستقل از سيطره كليسا موجب سكوالر شدن جامعه شد .طى جنگهاى متعدد پس از عصر روشنگرى ،حكومتهاحساب خود را با كليسا تصفيه كردند و تابعيت كليسا و دين را به كنارى نهادند. -5جنگهاى داخلى در اروپا :جنگهاى متعدد و بخصوص جنگهاى سى ساله در اروپا،از زمينههاى ديگر پيدايش سكوالريسم در غرب بود. -6محتواي ديني موجود -7فقدان قوانين اجتماعي وحكومتي درمسيحيت. -8فساد مالي كليسا -9جزميت ،مصونيت وخشونت كليسا ب-بنيادهاى فكرى سكوالريسم • • • • • • • الف انسان محورى (اومانيسم) ب -فردگرايى ج عقلمدارى (راسيوناليسم) د علممحورى ه -آزادى و تساهل و -سنتگريزى و نوگرايى ز -ماشينانگارى جهان (ماشينيسم) قلمرو دين اسالم(رويكردپيوستگي دين ودنيا) بهره گيري ازروش درون ديني براي تعيين قلمرو واهداف دين شيوه هاي بررسي قلمرو واهداف دين به روش درون ديني -1بررسي هدف پيامبران - 2بررسي قرآن ،سيره عملي پيامبر (ص)و ائمه(ع) -3بررسي آيات وروايات -4بررسي مسأله مهدويت. هدف بعثت پيامبران وتفسيرهاي گوناگون ازآن -1تفسير دنيا گرايانه – 1-1عدالت اجتماعي -1-2رفاه وآبادني اين جهان -1-3رهايي ازاضطراب ورنج دائمي زندگي دنيوي. نقد تفسير دنيا گرايان ازهدف بعثت انبيا الف) قراردادن هدف فرعي به جاي هدف اصلي ب) عدم سازگاري اين تفسير باآموزه هاي ديني ج) پايين آوردن شأن ومقام انبيا د) ابزار انگاري دين -2تفسير آخرت گرايانه - 2-1آخرت گرايي عنصر اصلي نبوت بوده است. - 2-1منحصر كردن دين به امور معنوي واخالقي -3تفسير جامع گرايانه داليل نظريه جامع گرا داليل برون ديني الف) برهان هاي ضرورت بعثت انبيا تأ كيد برعدالت اجتماعي براي فراهم كردن شرايط رسيدن انسان به كمال ب) تجزيه ناپذيري حيات آدمي ج) تعريف امامت مطرح كردن امامت به عنوان رياست دين ودنيا ازطرف دانشمندان شيعه واهل سنت. ب) داليل درون ديني -1اهداف پيامبران در قرآن )1دعوت به خدا و توحيد )2دعوت به معاد )3تعليم و تربيت )4دعوت به تزكيه و تقوا )5آزادي انسان )6عدالت اجتماعي )7اصالح جامعه و مبارزه با فساد )2سيره عملي پيامبر اسالم -2-1اجراي احكام اسالم در سطوح مختلف -2-2وضع قوانين ومقررات -2-3نصب فرماندهان ،قضات -2-4امضاي پيمانها باقبايل وپيروان اديان )3جامعيت دين احكام وآموزه هاي اسالم براي تنظيم روابط چهاگانه انسان. -4مهدويت و احياي دين -7قلمرو دين الف -هدف بعثت پيامبران: - 1تفسير دنياگرايانه :كه بر روي سه هدف جهاني متمركز است :عدالت اجتماعي ،رفاه آباداني و رهايي از اضطراب و رنج دايمي زندگي دنيوي - 2تفسير آخرت گرايانه :نگاه فقط نگاه اخروي است. -7قلمرو دين الف -هدف بعثت پيامبران: - 3تفسير جامع گرايانه :ديدگاه جامع نگر در جهت گيري پيامبران ،همه شئون زندگي بشر ،اعم از زندگي دنيوي و اخروي را شامل است و پيامبر اسالم (ص) به جهت خاتم بودن ،پيامي جامع و كامل براي بشر آورده است. -7قلمرو دين الف -هدف بعثت پيامبران: - 4داليل نظريه جامع گرا :در اينجا طرفداران اين نظريه با دو روش درون ديني و برون ديني جامعيت پيام و دعوت پيامبران را اثبات مي كنند. ‏برهان هايي كه جهت ضرورت نبوت ارائه مي شوند به گونه اي تفسير جامع گرايانه دعوت پيامبران را اثبات مي كند. -7قلمرو دين - 4داليل نظريه جامع گرا :در اينجا طرفداران اين نظريه با دو روش درون ديني و برون ديني جامعيت پيام و دعوت پيامبران را اثبات مي كنند. پيام و دعوت پيامبران ناظر به بخشي از زندگي آدمي و غافل از بخش ديگر نيست. تصوير جامع متفكران شيعه و سني از امامت ،تصوير جامع يعني رياست دين و دنياست .بنابراين تصوير جامع گرايانه در امامت ،در نبوت نيز جريان مي يابد. -7قلمرو دين الف -هدف بعثت پيامبران: -5اهداف پيامبران در قرآن: -1دعوت به خدا و توحيد -2دعوت به معاد -3تعليم و تربيت -4دعوت به تزكيه و تقوا -5آزادي انسان -6عدالت اجتماعي -7اصالح جامعه و مبارزه با فساد قلمرو دين 7- ب -سيره عملي پيامبر اسالم يكي از روشن ترين داليل درون ديني بر گستردگي قلمرو دين اسالم ،شيوه عملي پيامبر است .سيره عملي ايشان نشان مي دهد كه تعاليم دين اسالم .همه شئون زندگي فردي و اجتماعي ،دنيوي و اخروي مسلمانان را در بر مي .گيرد قلمرو دين 7- ب -سيره عملي پيامبر اسالم پيامبر در زمان خود تشكيل حكومت داد ،كساني را به عنوان حاكم و ولي براي قبايل مختلف منصوب كرد ،حل و فصل اختالفات ،انعقاد عهد نامه ها و پيمان نامه هاي بسيار و ... اين اقدامات تنها در منظومه وجود يك دولت و حكومت .كه رأس آن پيامبر بوده است ،مفهوم مي يابد قلمرو دين 7- ج -جامعيت دين يكي از راههاي شناسايي قلمرو دين ،جامعيت دين است. اسالم مكتب جامع و همه جانبه و واقع گراست كه در آن به همه جوانب نيازهاي انسان ،اعم از دنيوي و اخروي، جسمي و روحي ،عقلي و عاطفي ،فردي و اجتماعي توجه .شده است . قلمرو دين 7- ج -جامعيت دين اگر قوانين اسالم را مطالعه كنيم ،از يك جهت به سه دسته :تقسيم مي شوند احكام و قوانين مربوط به رابطه انسان با خدا 1- احكام و قوانين مربوط به رابطه انسان با خودش 2- آموزه هاي ديني مربوط به رابطه انسان با ديگران 3- . قلمرو دين 7- ج -جامعيت دين :استاد مطهري درباره جامعيت دين مي نويسد اسالم طرحي است كلي و جامع و همه جانبه و معتدل و متعادل((. )).حاوي همه طرح هاي جزئي و كارآمد در همه موارد در كتاب اصول كافي فصلي است به نام ((تمام نيازهاي مردم در كتاب و سنت بيان شده است)) كه احاديث زيادي از ائمه نقل شده .است . قلمرو دين 7- د -مهدويت و احياي دين موعودي كه در روايات اسالمي ،به آمدنش در فرجام تاريخ وعده داده شده است ،نمونه صالحان صادق و خليفه الهي است كه پس از جهاني شدن ظلم ،قيام كرده و زمين را پر ...از عدل داد ميكند . ادامه صفحه بعد قلمرو دين 7- د -مهدويت و احياي دين حتي اگر از عمر اين جهان يك روز بيش نمانده باشد ،خداوند آن روز را طوالني مي كند تا خليفه اي از خاندان رسول خدا و از فرزندان فاطمه ،خالفت خدا در زمين را بر عهده گيرد .نام او مهدي به معناي هدايت يافته است و خداوند .كار او را يك شبه به سامان مي رساند -8تعدد اديان الف) دين يا اديان ب) وظيفه مسلمان درباره اديان آسماني ج) گزينش در ميان اديان تعدد اديان 8- موضوع بحث ما ادياني است كه به لحاظ تاريخي الهي يا وحياني بودن آنها مورد .قبول پيروان و نيز مورخان اديان و مذاهب است الف -دين يا اديان .اسالم›› ،نام همه اديان وحياني با همه جلوه هاي تاريخي شان است‹‹ .حقيقت دين ،واحد است تفاوت دينها مسائل فرعي سطح .مرتبه دين تعدد اديان 8- ب -وظيفه مسلمان درباره اديان آسماني .لزوم ايمان به حقانيت همه پيامبران و كتابها و شرايع آسماني پيشين :منظور ازايمان به حقانيت اديان .تصديق اين كه ازطرف خدا هستند ،نه التزام عملي َو ِإْذ َأَخ َذ ُهّللا ِم يَث اَق الَّن ِبِّيْي َن َلَم ا آَت ْي ُتُك م ِّمن ِك َت اٍب َو ِح ْك َم ٍة ُثَّم َج اءُك ْم َر ُسوٌل ُّم َص ِّد ٌق ِّلَم ا َمَع ُك ْم َلُتْؤ ِم ُنَّن ِبِه َو َلَت نُصُر َّن ُه َقاَل َأَأْق َر ْر ُتْم َو َأَخ ْذ ُتْم َع َلى َذ ِلُك ْم ِإْص ِر ي َقاُلوْا َأْق َر ْر َن ا َقاَل َفاْش َه ُد وْا َو َأَن ْا َمَع ُك م ِّم َن الَّش اِهِد يَن (العمران)81/ رويكردهاي مختلف درباره اديان • • • • • • • حصرگرايي رستگاري،رهايي ،كمال ،ياهرچيز ديگري كه هدف نهايي دين تلقي مي شود،منحصرا دريك دين وجودداردياازطريق يك دين به دست مي آيد. داليل -1معرفت وايمان رستگاري درگرو لطف وعنايت الهي است نه درتالش شخصي پس بايد نيوري تجلي بخش را شناخت وايمان آورد نقد تفكيك ميان كساني كه حق را نشاخته اند باكساني كه حق را شناخته اند ،گذاشته نشده است. • • • • • • • • • • • -2فيض ورستگاري درگرو تجلي راستين خداوند است وخداوند يك تجلي بيشتر ندارد. نقد خداوند تجليات متعدد دارد نه يك تجلي كثرت گرايي اعتقاد به حقانيت همه اديان واين كه همه اديان مي توانند زمينه رستگاري انسان رافراهم آورند. داليل -1قابل فهم نبودن حق نقد الف -عدم ارائه معياربراي تشخيص وحدت دينها. ب -الزمه كثرت گرايي نوعي شكاكيت است. • • • • • • • -2خير خواهي خدا نقد مسأله نجات غير از هدايت يافتگي است. -3تنوع در مقام فهم دين كه ناشي از صامت بودن متون ديني است. معنا تابع اراده گوينده است ،نه فهم ما ازمتن. تفسير يك متن درصورتي پذيرفتني اي كه مقصود گوينده به دست آمده باشد. تفسيري صحيح است كه با معيار انجام گرفته باشد. • • • • • • • • -3شمول گرايي الف:شمول عفو ب:شمول به دليل حقايق ج:شمول كفاره د:نسبيت دربهره مندي ازحقيقت. د 1-فايده دعوت ديني -1شناخت بخشي ازكمال انسان است. -2شناخت مقدمه عمل است. • • • • • • • • • معيار براي ارزيابي اديان -1بررسي ومطالعه تاريخ زندگي بنيانگزاران ورهبران اديان -2بررسي تأثيري كه دين به لحاظ فرهنگ سازي وتمدن آفريني داشته است. -3عدم تعارض ميان ،اصول ومباني اعتقادي يك دين -4مسدود نكردن راه تصديق وفهم دين -5توان حل معضل شرك -6عدم تعارض بادست آوردهاي مسلم عقلي وعلمي -7تضمين ذاتي سنديت واعتبار خود. - 8همآهنگي با دريافت هاي وجداني وپايه هاي انساني درزمينه اخالق. 146 بخش دوم ضرورت طرح بحث: الف :مرجعيت علمي بعدازپيامبر ب :مرجعيت سياسي ج :شكل وماهيت حكومت اسالمي د :ضرورت شناخت تحقيقي معارف اسالمي وناصواب بودن تقليد درآن ه :امام شناسي پايه واساس فهم توحيد ونبوت است و :مرگ بدون شناخت امام مرگ جاهليت است 148 149 معناي لغوي امام: امام ازريشه «َاّم »به معناي قصد و پيشي گرفتن است .و در لغت به معاني زير آمده است: الف :آنچه كه مورد اقتدا و تبعيت قرار گيرد ب :مقدم ج :قّيم و سرپرست د :راه ه :ناحيه الف :جانشيني پيامبر گرامي اسالم ب :واليت وسرپرستي همه مكلفان ج :واجب اإلطاعه بودن 150 الف :نيابت ازپيامبر گرامي اسالم؛ نبوت را از امامت جدا مي كند. ب :رياست عامه؛ امامت را از منصب هاي تحت واليت امام متمايز مي كند. ج:رياست الهيه؛ امامت را از حكومت هاي غير ديني جدامي كند. 151 امامت پيشوايي و رياست عامه ديني بر امت مسلمان در امور ديني و دنيوي آنها است كه به جانشيني پيامبر گرامي اسالم حافظ شريعت و تدوام گر هدايت الهي است. تفاوت شيعه وسني درتعريف امامت الف :كالمي بودن مسأله امامت نزد شيعه و فقهي بودن آن نزد اهل سنت ب :وجوب نصب امام بر خدا نزد شيعه و انتخاب امام تكليف امت نزد اهل سنت. 152 .1امامت ازاصول دين است .زيرا: الف :اهداف واغراضي كه با نبوت حاصل مي شود با امامت نيزبه دست مي آيد. ب :با امامت ،اساس شريعت حفظ مي شود و نظام اجتماعي قوام مي يابد. ج :زندگي بدون شناخت امام ،درواقع ،زندگي جاهالنه است ،نه حيات طيبه اي كه اديان ،ارمغان آور آن هستند. 153 .2امامت ،يك منصب الهي و فراتر از گزينش ،زيرا در: امامت عصمت و علم خدادي از شرايط امامت است .هم چنان كه عصمت و وحي در پيامبر از ويژگهاي او به شمار مي رود و براي مردم امكان تشخيص اين ويژگي هانيست ،بلكه بايد از طريق خداوند به مردم معرفي گردد. َ 154 .3امامت آخرين مرحله سيرتكاملي انسان واذ ابتلي ابراهيم ربه بكلمات فأتمهن قال اني جاعلك للناس اماما قال ومن ذريتي قال الينال عهدي الظالمين .بقره124. دراين آيه الف :امامت آخرين مرحله سير تكاملي انسان شمرده شده است كه تنها پيامبران اولوالعزم به آن مي رسند ب:عصمت ازشرايط احرازاين مقام شمرده شده است 155 .4امامت يگانه راه خدا قرآن درباره مودت خاندان رسالت سه تعبير دارد الف :مودت خاندان پيامبر را مزد رسالت قرار داده است. قل الاسئلكم عليه اجرا إال الموده في القربي .شوري24/ ب :مزدي كه خواسته شده ،سودش براي امت است .قل ما سألتكم من اجر فهو لكم ان اجري اال علي اهلل/سبأ47 ج :اين اجر«مودت» درواقع را خداست .قل ما اسألكم عليه من إجراالمن شاء ان يتخذ الي ربه سبيال فرقان57 156 .5شناخت امام اساس خداشناسي امام حسين عليه السالم :معرفت خدا اين است كه مردم هر عصر امام و رهبر خود را بشاسد و پيروي از او را واجب بداند .6امام واسطه فيض الهي زيرا كه: امام پيشرو قافله انسانيت وغايت تكامل نوع انسان است كه به وسيله افاضات معنوي و جذبه هاي باطني هر فردي را طبق استعدادش به كمال مي رساند. 157 .7جهان هستي وابسته به وجودامام زيرا كه امام: الف :واسطه فيض الهي به ساير ممكنات مي باشد. ب :هدف غايي خلقت و آفرينش الهي است. .8امام قطب امت علي عليه السالم :قسم به خداكه فالني خالفت راچون تن پوشي به تن كشيد در حالي كه نيك مي دانست موقعيت و نقش من در خالفت چون محور سنگ آسياب است. 158 .9اطاعت ازامام در رديف اطاعت خدا و پيامبر يا ايها الذين آمنوا اطيعواهلل واطيعوا الرسول و اولواالمر منكم نساء59/ .10تجلي توحيد در نظام امامت .زيرا كه امام خليفه و جانشين خدا در زمين است و معناي خالفت الهي اين است كه او مظهر صفات جمال و جالل الهي است. .11وجود امام عامل بقاي اسالم. زيرا كه او با تفسير معصومانه دين جلو تحريفها و انحرافات و تفسيرهاي مغرضانه و به رأي را مي گيرد. 159 .12امامت ،نظام امت امام علي عليه السالم :فرض اهلل ....األمامه نظاما لألمه نهج البالغه252/ امام رضا عليه السالم :ان اإلمامه زمام الدين و نظام المسلمين اصول كافي2،300، .13امام تنها عامل هدايت و تربيت معنوي و جعلناهم ائمة يهدون بأمرنا .14عدم شناخت امام موجب گمراهي پيامبرصلي اهلل عليه وآله :من مات ولم يعرف امام زمانه مات ميته الجاهليه 160 جايگاه امامت درنظراهل سنت -1مقام امامت نزداهل سنت ،به طوركلي يك منزلت اجتماعي ومنصب عادي وغيرالهي است كه توده مردم،به ويژه اهل حل وعقداين مقام را انتخاب مي كنند. -2شرط مهم خليفه،صرفا برخورداري ازشايستگي اداره كردن امورجامعه ولياقت وكارداني درامرمديريت اجتماعي است.نه عدالت،پيراستگي ازگناه وخطا،ونه آگاهي كامل وبصيرت نافذوبرخورداري ازكتاب وسنت حتي برخي ازمتكلمان اهل سنت تصريح كرده اند امام مي تواندفاسق يا جاهل باشد. 161 -3وظايف امام ازنظراهل سنت - 1تأمين عدالت اجتماعي بااجراي قوانين اسالمي درجامعه ديني كه باتأسيس دادگستري قابل حصول است. - 2تأمين امنيت عمومي براي ايجاد آسايش وآرامش درجامعه ديني تشكيل نيروهاي انتظامي حاصل مي شود. -3پاسداري ازمرزهاي جامعه اسالمي -4توسعه وگسترش اسالم درجهان باتبليغ وجهاددرراه خدا براين اساس نقش ورسالت امام نزد اهل سنت،به تدبيرامور معيشتي محدود مي شودوامام درآموزش وكسب معارف واحكام اسالم فاقدنقش است چراكه امت مسلمان اراين جهت نيازي به امام ندارد. 162 • َاّللهّم صِّل علي محَّمٍد • وآِل محَّمٍد فرايند تعّين امامت ازنظر اهل سنت امامت براي امت به دوصورت حاصل مي شود: الف:ازراه گزينش صاحب نظران ومعتمدان امت كه ممكن است بابيعت 5نفر3نفر وحتي يكنفر تحقق يابد ب:ازراه انتصاب به وسيله امام پيشين يادسپاري: طبق نظرتعدادي ازمتكلمان اهل سنت،امامت،بااعمال زوروقدرت نيزحاصل مي شود. 164 نسبت بين امامت ونبوت -1جهت اشتراك نبوت وامامت الف:لطف بودن ب:مأمورالهي بودن ج:هادي بودن د:برخورداري ازدومقام تبيين وحي وتدبيرامورديني ودنيوي -2تفاوت امامت ازنبوت اما با واسطه بشري است ولي نبي بدون واسطه بشري است. 165 ضرورت امامت همه فرقه هاي اسالمي غيرازنجدات(فرقه اي ازخوارج) درضرورت امام اتفاق نظردارندودرچگونگي انخاب آن به شدت اختالف دارند. اشاعره وضرورت امامت اشاعره نصب امام برامت واجب مي دانندوبراي اثبات مدعاي خود به ادله اي تمسك كرده اند. -1اجماع - 2نصب امام مقدمه اجراي حدود واحكام است -3وجوب دفع ضررجان ومال مردم - 4حديث من مات ولم يعرف امام زمانه مات ميتة جاهلية طبق حديث فوق معرفت امام برامت واجب است ومعرفت فرع برتعيين است. 166 معتزله وضرورت نصب امام دانشمنداني معتزلي درضرورت نصب امام دوديدگاه دارند. برخي آن راواجب شرعي برامت مي دانند. وبرخي ديگرآن را،واجب عقلي مي دانند. البته هردو به قاعده دفع ضررتمسك مي كنند. 167 • رسول گرامي اسالم(صلي هللا عليه وآله)َاال َو َم ْن ما َت َع لي ُحِّب آِل ُمحَّمٍد َج َع َل ُهللا َقْب َر ُه َم زاَر َم الِئكِة الَّر ْح َم ِة (تفسير كشاف ج4ذيل آيه 23سوره شوري) اماميه وضروت امامت اماميه براي اثبات ضرورت امامت هم داليل شرعي اقامه كرده اند وهم براهين عقلي؛باتوجه به اين كه ضرورت امامت را عقلي مي دانند داليل شرعي را حمل برارشاد نموده اند. داليل عقلي :1قاعده لطف: .1نصب امام لطف خداوندبربندگان است. .2لطف براساس حكمت الهي،برخداوندواجب است. .3نصب امام برخداوندواجب است. :2نياز شرع به حافظ: يكي ازوظايف پيامبرحفظ دين ازتحريف وخرافات بوده .بعداز پيامبرنيز دين نيازبه حافظ دارد.چراكه خطرتحريف دين بعد ازپيامبر بيشتراست. 169 :3واسطه فيض: خداوندفياض علي االطالق است،وفيض اوازطريق واسطه ها مي رسد.امام واسطه فيض بين مردم و خدا است. :4هدايت عمومي واتمام حجت: يكي ديگر ازاهداف بعثت پيامبران نياز جامعه به هدايت اتمام حجت برمردم بوده واين نياز هميشگي است .البته هدايت امام ازنوع ايصال الي المطلوب(رهبري) است 170 ه:نياز شرع به مفسر: يكي ازوظايف پيامبرتفسير قرآن وكشف اسرارآن بوده. و نيز تبيين وتشريح احكام در مسائلي كه براي مردم رخ مي دادو پاسخ گويي به شبهاتي كه ازطرف ديگران مطرح مي شد. نيازجامعه بعدازپيامبربه اين امور بيشتر مي شود.ولذا نصب امام براي اين جهات ضروري است 171 اوصاف وشراط امام نظراشاعره ومعتزله درميان متكلمان معتزلي واشعري دراوصاف هشت گانه امام تاحدودي اتفاق نظر وجودداردكه عبارتند از:مجتهدبودن، صاحب رأي،شجاع،عادل،عاقل،بالغ،مرد وحّر اوصاف امام ازنظراماميه :1عصمت :2افضليت :3علم :4معجزه :5ايمان :6شجاعت 172 امامت درقرآن • • • • • -1امامت مقامي است كه بايدازطرف خداي متعال تعيين شود اني جاعلك للناس اماما -2امام بايد معصوم به عصمت الهي باشد الينال عهدي الظالمين -3زمين مادامي كه موجودي به نام انسان برروي آن هست ممكن نيست ازوجودامام خالي باشد اني جاعل في االرض خليفه –يوم ندعوكل اناس بإمامهم - 4امام بايدمؤيدازطرف پروردگارباشد واوحينا اليهم فعل الخير 173 • -5اعمال بندگان هرگزنظرامام پوشيده نيست. وجعلناهم ائمة يهدون بأمرنا • -6امام بايد به تمام مايحتاج انسان هاعلم داشته باشدچه درامر معاش ودنيايشان وچه درمعادودينشان.افمن يهدي الي الحق احق ان يتبع امن ال يهّدي االان يهدي • -7محال است كه باوجودامام كسي پيدا شودكه ازنظرفضايل نفساني مافوق امام باشد. 174 تصريح به نصب امام درنصوص ديني • .1آيه واليت (مائده)55، • انما وليكم الله ورسوله والذين آمنواالذين يقيمون الصالة و يؤتون الزكاه وهم راكعون. • نكات آيه.1:بنا به اعتراف بزرگان اهل سنت آيه درشأن امام علي «عليه السالم» نازل شده است. • . 2آيه شريفه بيانگرواليت خدا،پيامبرومؤمناني كه داراي سه صفت مذكوردرآيه هستند،مي باشد. 175 • • • - 3سايرافرادمولي عليه هستندوچنين چيزي فقط بامعناي زعيم،رهبروصاحب اختيارتناسب دارد. . 4انما براي حصراست،واليت به معناي محبت ونصرت عام است وهمه مؤمنان موظف به محبت ونصرت همديگر هستند. - 5ايه شريفه تصريح برامامت وزعامت امام علي«عليه السالم» دارد • • • حديث منزلت: أفالترضي ياعلي ان تكون مني بمنزلة هارون من موسي االانه النبي بعدي. اضافه منزلت به هارون مفيدعموم است.يعني امام« عليه السالم»داراي همه منصبي است كه هارون داشت،مگرموردي كه استثناءشد.وخوداين استثناءقرينه ديگري برعموم است. 177 • • • • • • حديث غدير: من كنت مواله فعلي مواله نكات.1:حديث وحادثه غديرازمسلمات تاريخ اسالم است. . 2سؤال پيامبرازمردم مبني براين كه:الست اولي بكم من انفسكم . 3بعدازبيعت مردم باامام به ايشان تبريك گفتند:بخ بخ لك يابن ابي طالب اصبحت موالي ومولي كل مؤمن ومؤمنة . 4اين نكات بيان گر اين كه منظور ازواليت دراين حديثامامت ورهبري است نه نصرت ومحبت.چرا كه اين اختصاص به امام علي(ع)ندارد. 178 • • • • • • • • حديث ثقلين: ياايها الناس اني تارك فيكم ماان أخذتم به لن تضلوا،كتاب اهلل وعترتي اهل بيتي. .1اين حديث ازاحاديث متواتربه شمارمي رود . 2دراين حديث اهل بيت دركنارقرآن ذكر شده كه بيانگر چند مطلب است.1.اهل بيت ازهرگونه خطا واشتباه معصومند .2اهل بيت عالم به همه علوم موردنيازجامعه هستند .3اهل بيت مرجع علمي مردم به شمار مي روند. . 4اگرامت اسالمي به قرآن واهل بيت تمسك كنندگمراه نخواهند شد. حديث دوازده خليفه 179 مهدي موعود • • • • • • ويژگي هاي مهدي موعود ازخاندان پيامبر هم نام پيامبر زمين را پرازعدل ودادمي كند دين خدا را جهاني مي كند عيسي(ع)پشت سراونمازمي خواند 180 • • • • • • • • 181 عالئم ظهور نداي آسماني كه جبرئيل مردم را به آن حضرت بشارت مي دهد خسوف كسوف غيرطبيعي اختالف ونفاق درجامعه شيوع ظلم وتبعيض درميان امت شيوع كشتار،قتل وفوت انسانها دراثرطاعون قتل نفس زكيه ازفرزندان پيامبر(ص) خروج دجال خروج سفيان يعني عثمان بنازاوالد يزيدبن معاويه مشتركات شيعه وسني درمهدويت • • • • • • الف) نسب وشمايل -1ازاهل بيت روهللا(ص) وازفرزندان آن حضرت رسول خدا(ص)لولم يبق من الدهرااليوم لبعث هللا رجال من اهل بيتي يمألها عدال كما ملئت جورا(ابن ابي شيبه،الكتاب المصنف،ح)37637 المهدي منا اهال البيت ابن ماجه،سنن،ح4085 وترمذي،سنن،ح2230 -2هم نام بودن امام مهدي(ع) بانام پيامبر(ص) ابوداود،سنن،ح4276وترمذي،سنن2230، • • • تولد حضرت مهدي(عليه السالم ازديدگاه علماي اهل سنت گرچه اهل سنت نوعاتولد آن حضرت انكار مي كنند ولي تعدادقابل توجهي ازمورخان ومحدثان اهل سنت ،تولد آن حضرت را دركتابهاي خود ذكركرده اند وآنرا يك واقعيت دانسته اند. مستندترين گزارش درزمينه تولد آن حضرت از سوي «حكيمه» عمه حضرت عسگري (عليه السالم)رسيده است. • • • • علل سياسي غيبت الف) آزمايش مردم ب) حفظ جان امام آزادي ازيوغ بيعت با طاغئتهاي زمان • • • • غيبت صغري ازسال 260هجري تا 329حدود 69سال فلسفه غيبت صغري آمادگي شيعه براي دوره غيبت كبري • تعيين نايبان خاص در اين دوره • • • • -1ابو عمرو عثمان بن سعيد عمري -2ابو جعفر محمد بن عثمان بن سعيد عمري -3ابو القاسم حسين بن روح نوبختي -4ابوالحسن علي بن محمد َس َمري • • • • • • وظايف وفعاليت هاي اساسي نايبان خاص -1پنهان داشتن نام ومكان امام -2سازماندهي وكال -3دريافت وتوزيع اموال متعلق به امام - 4پاسخ گويي به سؤالهاي فقهي ومشكالت عقيدتي -5مبارزه با مدعيان دروغين نيابت. • • • • غيبت كبري بادرگذشت چهارمين نايب خاص امام دوازدهم، دوران غيبت كبري ازسال 329آغاز شد. دراين دوره علماي واجد شرايط ،از سوي اما زمان نيابت عامه دارند. مقدمات ظهور • • • • آمادگي جهاني مردم تكامل عقلي وشعورانسانها پيشرفت علمي وصنعتي لشكروسپاه انقالبي جهاني 190 عناوين بخش دوم -1كليات امامت الف) ماهيت امامت ب) تفاوت در تعريف امامت ج) تعيين امام د) ضرورت عقلي امامت )1مرجعيت علمي امام )2مرجعيت سياسي امام كليات امامت 1- نزاع بر سر جانشيني پيامبر از نخستين مباحثي است كه پس از آن .حضرت ميان مسلمانان رواج يافت گروهي معتقد بودند كه پيامبر جانشين خود را انتخاب كرده و نظريه1- امامت به عنوان استمرار نبوت را مطرح نموده و مي بايست از علي (ع) و ديگر پيشوايان كه از سوي پيامبر معرفي شده اند پيروي كرد. .از اين نظر آنان شيعه علي (ع) نام گرفتند كليات امامت 1- گروهي معتقد بودند كه امامت با همه اهميت و2- ضرورتش ،يك مقام اجتماعي و عادي است كه صاحب آن به دست توده مردم يا نخبگان و يا از راه معرفي خليفه .پيشين به اين مقام برگزيده مي شود كليات امامت 1- امام شناسي در مذهب اهل بيت و براي دانشمندان شيعه ،خود نقش روش شناختي در باورهاي ديني دارد و فهم توحيد و نبوت ،بر آن استوار است .در اصطالح روايات ،شناخت صحيح .حجت خدا ،ضامن هدايت يافتگي است كليات امامت 1- الف -ماهيت امامت .امام به معناي پيشوا ،پيشرو ،سرپرست و مقتدا آمده است امام در نزد عرب ،چيزي است كه پيروي و اطاعت مي شود ،اعم از اينكه آن چيز ،انسان باشد يا كتاب ،به حق باشد يا به .باطل كليات امامت 1- الف -ماهيت امامت :امامت در اصطالح متكلمان .جانشيني پيامبر :امام كسي است كه پس از پيامبر بر مسند او مي نشيند 1- رياست عامه :واليت بر امت در امور ديني و دنيوي 2- .واجب االطاعه بودن :قيد ((واليت و سرپرستي خود وجوب اطاعت را به دنبال دارد 3- كليات امامت 1- الف -ماهيت امامت :امامت در اصطالح متكلمان :بدين ترتيب ،امامت را مي توان چنين تعريف كرد پيشوايي و رياست عامه ديني بر امت مسلمان در امور دنيوي و ديني((، كه به جانشيني پيامبر اعظم (ص) و براي حفظ شريعت و تداوم الهي )).است كليات امامت 1- ب -تفاوت در تعريف امامت تفاوت اهل تشيع با تسنن در تصور امامت ،نه تنها تفاوت آشكار ،كه اساس اختالف آنان در مسايل مهمي از قبيل چگونگي نصب امام، ويژگيهاي امام و مانند اينهاست زيرا ديدگاه دو مذهب متفاوت است .يكي امام را تبيين گر مسايل معنوي مردم ميداند ولي ديگري امام را فقط تحليل گر امور سياسي .مردم مي داند كليات امامت 1- ب -تفاوت در تعريف امامت :شيعه و سني داراي دو اختالف اساسي در جايگاه امامت نيز هستند نخست ،كالمي بودن امامت نزد شيعه و فقهي بودن و فرعي بودن آن نزد اهل سنت است؛ ديگر آنكه در نزد شيعه ،نصب امام از افعال واجب خداست ،اما در نزد اهل .سنت از افعال واجب بندگان خداست كليات امامت 1- ج -تعيين امام در شيوه گزينش امام به دست ارباب حل و عقد و صاحب نظران ،اتفاق نظر وجود ندارد و نظرات متنوعي به شرح :زير دارند امامت جز با حضور و موافقت همه ارباب حل و عقد از هر 1- .شهر و دياري ،تعيين نمي يابد كليات امامت 1- ج -تعيين امام كمترين تعداد دخيل در گزينش امام پنج تن از اهل حل و عقد مي باشد؛ 2- .امامت به رأي سه تن هم حاصل مي شود 3- .امامت حتي با گزينش يك نفر هم حاصل مي شود 4- .امامت بااعمال زور و قدرت حاصل مي شود و نياز به گزينش و بيعت ندارد .چنين امامي اميرالمؤمنين خوانده مي شود 5- كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت ‍:براي امامت عامه از ادله عقلي كمك گرفته مي شود متكلمان دو را ه پيشنهاد كرده اند -1 :راه لطف -2راه حكمت .نقطه مشترك هر دو روش ،تصوير امامت به .عنوان تداوم رسالت و جانشيني پيامبري است كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت در اصطالح متكلمان لطف آن فعلي است كه خداوند درباره بندگانش انجام مي دهد تا انجام تكليف براي .آنان سهل و آسان شود .پيام اصلي استدالل از راه حكمت ،آن است كه امامت مجوز ختم نبوت است كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت مرجعيت علمي امام 1- .علم به كتاب و سنت و مصونيت از خطا دو مقام هدايت و پيشوايي ،دو شرط ضروري خالفت و همانندي است پس از پيامبر معارف و و احكام دين به تماميت خود و بي شائبه جعل و اختالف و بدعت ،در اختيار هيچ گروهي قرار نگرفت .حال چرا؟ كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت مرجعيت علمي امام 1- :با فراهم آوردن چند مقدمه مي توان اين چرا را پاسخ داد بيش از نيمي از دوران بعثت تا وفات پيامبر در مكه گذشت .سرسختي و آزار و اذيت بت پرستان در برابر 1- آموزه ها و اصول علمي و عملي اسالم ،باعث شد تا مسير وحي در جهت تحكيم اينگونه مبادي قرار .گيرد كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت شرايط سخت و جنگ هاي پي درپي باعث مردم يثرب و مهاجر تا جايي كه فرصت و توان 2- آنان به جاي آموزش معارف و احكام دين ،به دفاع از موجوديت آيين و دولت ديني جديد صرف شد و هرچندگاهي به دور پيشواي خود گرد مي آمدند ،تنها بخشي از علم كتاب و .سنت را مي آموختند كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت كتاب و سنت افزون بر اصول و معارف اعتقادي و اخالقي ،شامل بخش قابل توجهي از 3- مقررات اجتماعي و سياسي است .روشن است كه آشنا نمودن چنين جوامعي با اين حجم .وسيع مقررات و احكام ديني ناممكن و فراتر ظرفيت و استعداد مخاطبان خواهد بود كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت مرجعيت علمي امام 1- بر اساس حكمت و لطف الهي ،اين دستگاه نيز بايد مانند دستگاه نبوت ،هم عالم به كتاب و سنت باشد و هم در تبليغ و عمل ،مصون از خطا .از اين نظر تكميل هدف بعثت و تبليغ و گسترش صحيح دين خاتم در ميان ملل جهان ايجاب مي كند كه كسي به .جانشيني پيامبر از طرف پروردگار تعيين گردد كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت مرجعيت سياسي امام 2- شواهد روايي و تاريخي قابل توجهي داللت بر آگاهي و نگراني پيامبر (ص) از فتنه ها ،دشمني ها و دسته بندي هاي پس از خود دارد .از مجموع سخنان پيامبر مي توان اين موضوع را فهميد .كه ايشان موضوع رهبري را امر الهي و انتصابي مي دانسته است كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت مرجعيت سياسي امام 2- :داليل امر الهي و انتصابي بودن از ديدگاه حضرت رسول(ص) نپذيرفتن پيشنهاد بحيره براي جانشيني حضرت پاسخ ايشان به او(( :امر جانشيني به دست خداست ،هر جا كه بخواهد قرار 1- مي دهد)). .بيعت عقبه دوم كه يكي از نقطه هاي تاثيرگذار در جامعه اسالمي مدينه بود 2- كليات امامت 1- د -ضرورت عقلي امامت مرجعيت سياسي امام 2- اگر موضوع انتخاب خليفه به دست امت بود ضرورت داشت كه پيامبر3- ، نه تنها اصل موضوع را به مردم گوشزد كند ،بلكه امت از نحوه برگزيدن، .انتخاب و شرايط انتخاب شوندگان آگاه سازد مورخان و مغازي نويسان يكي از موضوعاتي كه گوشزد كرده اند ،اقدام 4- و اصرار پيامبر در تعيين جانشين خود در مدينه در آستانه تمامي .غزوات است عناوين بخش دوم -2امامت خاصه الف) حديث ثقلين ب) حديث غدير ج) حديث منزلت د) حديث اثنا عشر خليفه امامت خاصه 2- :با توجه به احاديث و روايات مدولول آيه امامت را به امامت خاصه سوق مي دهد كه معروف ترين آنها عبارت است از حديث ثقلين 1- حديث غدير 2- حديث منزلت 3- حديث اثنا عشر خليفه 4- امامت خاصه 2- :حديث ثقلين :چكيده مدلول اين حديث ،آن است كه منظور از موال ،همان اولي به نفس يا اولي به طاعت است ،زيرا پيامبر پيش از گفتن من كنت مواله فعلي مواله ،فرمود(( :آيا من نسبت به شما از خودتان اولي تر نيستم؟)) هدف تقارن اين 1- دو عبارت چيزي جز اثبات واليت علي (ع) نبود . امامت خاصه 2- حديث ثقلين :چكيده مدلول اين حديث ،آن است كه منظور از موال ،همان اولي به نفس يا اولي به :طاعت است ،زيرا پيامبر در آغاز سخنراني از نزديك شدن مرگ خود سخن گفته ،نشان ميدهد كه پيامبر براي پس از 2- .مرگ خود ،مي خواهد خللي را كه از رحلت او پديد مي آيد پر كند امامت خاصه 2- گزارش هاي تاريخي حاكي است كه برخي از ياران پيامبر مانند عمربن خطاب ،پس از اتمام سخنان آن 3- .حضرت ،واليت علي (ع) را بر وي تبريك و تهنيت گفته اند بر فرض كه موال به معناي يار و ياور باشد ،بي شك تقاضاي رسول خدا از مردم اين بوده كه بعد از من علي را .دوست بدارند و او را ياري كنند امامت خاصه 2- در حديث سفينه و حديث ثقلين مرجعيت ديني و نقش .هدايتي اهل بيت مورد تاكيد قرار گرفته است در حديث اثنا عشر خليفه پيامبر در رواياتي تعداد امير و يا خليفه يا والي هاي پس از خود را 12تن دانسته و عزت اسالم و .قوام دين را به گونه اي با خالفت آنان پيوند زده است امامت خاصه 2- :درباره روايات (اثنا عشر خليفه) چند نكته قابل توجه است .رسول خدا به مردم اين خبر را داده كه صالح امتش با خالفت دوازده تن گره خورده است 1- .در بسياري از روايات تصريح شده كه اينان فقط از قريش هستند 2- در شمار ديگري از روايات تصريح شده است كه اين دوازده نفر قريشي مانند نقيبان و سركردگان بني 3- ...اسراييل هستند امامت خاصه 2- .در بسياري از اين روايات ،عنواني كه پيامبر به آنها ميدهد خليفه است 4- .در برخي روايات عنوان والي و امير نيز به آنان داده شده است 5- .درباره اينكه منظور پيامبر از اين دوازده مرد قرشي چه كساني هستند منابع روايي اهل سنت ساكت اند 6- امامت خاصه 2- درباره مهدي موعود و اينكه تنها امام قرشي و علوي در آخر زمان است كه 7- بر اساس كتاب و سنت ،جهان را پر از عدل خواهد كرد ،جاي مناقشه قابل .توجهي نيست در رواياتي كه از طريق خاندان پيامبر و مذهب اهل بيت به دست ما رسيده8- ، .نمونه هايي از اين شواهد مي توان يافت عارف بزرگ قرن هفتم محي الدين ابن عربي بر اساس نقل عارف فقيه نامي 9- .اهل سنت ،عبدالوهاب شعراني به همه نام هاي آنان اشاره كرده است امامت خاصه 2- شرح بسياري از ائمه تا امام رضا به تفضيل در كتاب اهل تسنن 10- .آمده است اطالعات تفضيلي درباره امامت و شرح حال آنان ،مخصوص منابع 11- .حديثي ،كالمي و تاريخي شيعه است امامت خاصه 2- شيخ مفيد پس از بيان اعتقاد شيعه در باره تعداد امامان و 12- اسامي آنها ،فشرده اي از عقايد شيعه درباره شأن و منزلت امامان :را به قرار ذيل فهرست كرده است آنان اولي االمرهايي هستند كه خداوند به اطاعتشان فرمان داده(( ...است؛ آنان شاهدان اعمال مردم اند امامت خاصه 2- آنان گنجينه هاي علم الهي و ترجمان وحي و اركان يكتا پرستي اند؛ آنان از خطا و لغزش مصون و معصوم اند؛ آنان كساني هستند كه خداوند؛ پليدي را از وجودشان زدوده و به راستي پاكشان ساخته است .آنان داراي معجزات و نشانه هاي الهي اند؛ آنان سبب آسايش زمينيان هستند، چنان كه ستارگان؛ امان آسمانيانند؛ امامت خاصه 2- آنان بندگان گرامي خدايند كه هيچ گاه در گفتار ،بر او .پيشي نمي گيرند ،در رفتار ،فرمانبردار او هستند دوستي شان ايمان و دشمني شان كفر است .فرمان آنان فرمان خداي بزرگ و نهي شان نهي خداي متعال است و )).پيروي شان پيروي خداي تعالي است عناوين بخش دوم -3مهدويت الف) مباني مهدويت )1بشارت اديان پيش از اسالم )2بشارت قرآن كريم )3فلسفه خلقت و بعثت ب) موعود اسالم )1غيبت امام مهدي )2راز غيبت امام مهدي )3طول عمر امام مهدي مهدويت 3- الف – مباني مهدويت بشارت اديان پيش از اسالم 1- در آيين يهود ،دركتاب مقدس عبراني عنوان مسيح ،تداعي گر نجات .بخشي رسالت مدار است بنابر باور يهود آن زمان كه مسيح بيايد ،پادشاهي خدا بر زمين مستقر .خواهد شد و همه ملتها به اورشليم باز خواهند گشت مهدويت 3- الف – مباني مهدويت بشارت اديان پيش از اسالم 1- در آيين هندو شخصيتي به نام كلكي در پايان دوره سياهي كه تمام دنيا را ستم و تاريكي گرفته سوار بر اسبي سپيد و شمشيري آخته و شهاب گون ظهور ميكند تا شرارت و ستم را ريشه بركند و .عدالت و فضيلت را بر قرار سازد مهدويت 3- الف – مباني مهدويت بشارت اديان پيش از اسالم 1- در آيين بودا منجي موعود در آيين بودا ،با مفهوم ميتريه تبيين مي گردد .كه اين واژه به معناي مهربان است .در الهيات بودايي ،او را بوداي پنجم و آخرين بودا مي دانند كه هنوز نيامده است او خواهد .آمد تا همگان را نجات دهد مهدويت 3- الف – مباني مهدويت بشارت اديان پيش از اسالم 1- در آيين زرتشت ،موضوع نجات بخش با مفهوم سوشينت گره خورده است كه به معناي سود رساننده است .اين مفهوم اشاره به كساني است كه به نوبت در رأس هر هزاره از واپسين هزاره روزگار مي آيند تا پليدي را ريشه كن و جهان را نو كنند.مهمترين آنها، .آخرينشان است مهدويت 3- الف – مباني مهدويت بشارت اديان پيش از اسالم 1- در آيين مسيح ،انديشه موعود در سه گونه نشان داده شده است كه گونه دوم براي ما مهم است همان انديشه موعود يهودي است كه عيساي ناصري نقش مسيح نجات بخش 1- .را ايفا مي كند نويد رجعت عيسي به مثابه داور جهان در اخر زمان 2- سخن از شخص ديگري است كه خود عيسي مسيح وعده آمدنش را مي 3- .دهد مهدويت 3- الف – مباني مهدويت بشارت قرآن كريم 2- در قرآن كريم وعده داده شده است كه روزي حق پرستان و صالحان جهان ،وارثان زمين خواهند شد و قدرت و حكومت جهاني را به .دست خواهند گرفت و اسالم بر همه اديان چيره خواهد شد در آيات 21سوره انبياء و 28سوره قصص به اين موضوع اشاره شده .است مهدويت 3- الف – مباني مهدويت فلسفه خلقت و بعثت 3- هدف اساسي بعثت پيامبران كامل كردن شرايط رشد و تكامل آگاهانه براي انسانهاست كه با قرارگرفتن وحي در دسترس مردم ،تحقق مي يابد .اگر اين حقيقت را كه اسالم آخرين دين آسماني است، حضرت محمد(ص) آخرين پيامبر خداست ،و تا ابد ،آيين و پيامبر :ديگري نخواهد آمد ،نتيجه مي گيريم مهدويت 3- الف – مباني مهدويت فلسفه خلقت و بعثت 3- اوًال ،تحقق مشيت الهي و هدف بعثت تنها در قلمرو اين دين و چارچوب .قرآن و سنت ،عملي خواهد شد .ثانيًا ،رهبري ديني از ميان پيروان همين پيامبر همين دين بر پا مي شود ثالثًا ،از آنجا كه او رهبري حكومت جهاني صالحان را بر عهده خواهد داشت ،كاملترين و صالحترين انسانها و به مفهوم دقيق كلمه ،مهدي و .هدايت يافته خواهد بود مهدويت 3- ب -موعود اسالم غيبت امام مهدي (عج) 1- سخنان پيامبر و اهل بيت درباره امام زمان (عج) از حدود دويست سال پيش از غيبت كبري و از اوايل قرن دوم هجري در نوشته هاي متعددي گردآوري شده است .اين نوشته ها كه به اصول مدونه شهرت يافتند ،اساس كتب قرن 4و 5هجري .را درباره غيبت تشكيل مي دهند مهدويت 3- ب -موعود اسالم راز غيبت امام مهدي (عج) 2- از روايات مي توان دريافت كه اوًال ،غيبت حجج الهي از سنتهاي جاري خدا بوده ،ثانيًا ،غيبت اولياي الهي جزئي از امور غيبي است كه هر خدا باور دينداري بايد به آن ايمان داشته باشد، ثالثًا ،راز و حكمت واقعي غيبت مهدي (عج) را تنها خدا مي .داند و به اولياي الهي نيز اجازه افشاي آن داده نشده است مهدويت 3- ب -موعود اسالم طول عمر امام مهدي (عج) 3- اگر عمر طوالني حضرت بر خالف قوانين طبيعي شناخته شده باشد ،دستگاه مهدويت از اسرارالهي و معجزه اي از معجزات مكرر تاريخ اديان و پيامبران است .همانطور كه در قرآن در سوره كهف خفتن 300ساله اصحاب كهف و در سوره عنكبوت در آيه 14عمر نوح 950سال امده .است عناوين بخش سوم -1مناصب حضرت رسول -2وظايف در عصر غيبت -3ضرورت نصب جانشين -4تاريخچه واليت الف) واليت تا آغاز غيبت ب) واليت در عصر غيبت -5ماهيت و شرايط واليت الف) واليت چيست؟ ب) فقيه كيست؟ بخش سوم مناصب رسول 1- رسالت مرجع ديني واليت قضاوت .نيز بودند شيعه بر اين باور است كه حضرت پيامبر در سه مسئوليت اخير خويش ،جانشين دارد و اين تكاليف را بر عهده امامان معصوم گذاشته است .امامان معصوم همان كساني هستند كه علم خود را .وام دار كسب يا اجتهاد نيستند تكليف امت درعصر غيبت 2- مهمترين پرسش در دوران غيبت كبرا ،كه آيا امامان معصوم و به ويژه امام غايب ،تكليف مردمان را در اين دوران تعيين كرده اند يانه ؟ ضرورت نصب جانشيني ازسوي امام معصوم(ع) براساس مباني ،شيعه همچنان كه نصب وتعيين جانشين برپيامبر واجب بود ،برامام نيز واجب است ،تكليف جانشني را .براي امت مشخص كند -3ضرورت نصب جانشين متكلمان شيعي (چون شيخ مفيد و سيد مرتضي) بر اين باورند كه بر پيامبر (ص) نيز به مقتضاي حكمت واجب بوده است تا امر امت را بدون تكليف رها نكرده ،جانشيني براي خود تعيين كند. بي شك چنين امري درباره آخرين امام شيعي مطرح مي شود كه .پيش از غيبت كبرا ،سفارش هايي را مطرح كند ضرورت نصب جانشين 3- زيرا واگذار اين امر را به مردم .منشأ نزاع و اختالف ،و منجر به هرج و مرج مي گردد يادسپاري دراين عصر در تعيين امام معصوم صفاتي چون عصمت و اعلميت شرط است لذا انتخاب امام ،در وراي صالحيت انتخاب مردم قرار مي گيرد ،اما در جانشين امام ،شرايط عمومي و اوصاف الزم .درجانشين بايد بيان شود .چون عصمت دراو شرط نيست ضرورت نصب جانشين 3- اكي از اهتمام به اين امر، سيره عملي غيبت صغرا ح ب نواب اربعه بوده است. با نص تاريخچه واليت 4- با توجه به شواهد و قرائن تاريخي و حديثي ،مي توان پيشينه تاريخي .واليت را در زمان پيامبر و امامان معصوم جستجو كرد :مسلمانان از همان صدر اسالم با دو مسئله اساسي روبرو بوده اند غيبت پيامبر و عدم حضور ايشان در بسياري از شهرها 1- نياز مبرم به احكام و دستورات اجتماعي و فردي 2- چنين مسئله اي اقتضاء مي كرد كه پيامبر كساني را آموزش دهد و .در شهرهاي مختلف متصدي امور مردم گرداند تاريخچه واليت 4- پيامبر اعظم واليت عالمان به سنت را بر جامعه ،عقًال و شرعًا :الزم مي دانست و مي فرمود جانشينان من كساني هستند كه پس از من ،راويان(( )).احاديث و سنت من اند بر اساس ديدگاه پيامبر فقيهان امانت داران پيامبران هستند .و وارث انبيا بوده و از علم آنها ارث مي برند تاريخچه واليت 4- بينش سياسي پيامبر مبتني بر واليت بود ،براي مقابله با آنچه كه خود آن را سلطنت مي دانست ،تبيين كرد و :فرمود فقيهان ،امين پيامبران اند تا زماني كه وارد دستگاه(( )).سلطنتي نشده باشند تاريخچه واليت 4- امام حسين (ع) معتقد است كه همه مردم در جامعه از نظر وظايف يكسان نيستند ،بلكه نخبگان جامعه داراي وظيفه اي مظاعف و در نتيجه عقوبتي مظاعف اند .حق حكومت را از آن عالمان الهي مي داند كه ما امروز آنها را به عنوان .فقيه مي شناسيم تاريخچه واليت 4- پيامبر از ميان فقيهان ،نخبگان آنها را كه همان امامان معصوم بودند ،به عنوان جانشينان خاص خود ،و فقيهان .غير معصوم را به عنوان جانشينان عام معرفي كرده است تاريخچه واليت 4- الف -واليت تا آغاز غيبت (ع) از نيمه دوم سده نخستين (امام باقر و امام صادق عليهم السالم) تا آغاز غيبت را بايد سالهاي بالندگي نظريه واليت دانست 6600 .كتاب حاصل فعاليت آكادميك چهارهزار شاگرد نخبه مكتب صادقين بود كه كتاب هاي فقهي آنها .به اصول چهارصد گانه معروف بودند تاريخچه واليت 4- الف -واليت تا آغاز غيبت (ع) .در اين زمان طبقه فقيهان به صورت رسمي شكل گرفت :امام صادق درباره زراره فرمود )).اگر زراره نبود ،احاديث پدرم از بين مي رفت(( :آن حضرت درباره هشام فرمودند هر كس از آثار او پيروي كند ،از ما پيروي كرده است و هر(( )).كس با او مخالفت كند ،با ما مخالفت كرده است تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) در اين دوران نقش عالمان ديني و سنت اجتهاد برجسته تر گرديد .در فرهنگ شيعي ،در غياب امامان ،مهمترين وظيفه ،يعني تفسير دين بر دوش عالمان و مجتهدان .گذارده شده است تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) در سالهاي غيبت صغرا ،نايبان خاص ،نقش سرپرستي و رهبري امت را زير نظر امام بر عهده داشتند .امام پس از .پايان نايب چهارم ،نايب ديگري معرفي نكردند تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) در پاسخ نامه اسحاق بن يعقوب كه از امام زمان (عج) پرسيده بود در زمان عدم دسترسي به شما ،تكليف ما چيست و به چه كسي بايد رجوع كنيم؟ امام عالمان دين .را مرجع همة امور و حجت خود بر مردم معرفي كردند تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) :شيخ مفيد مي فرمايد اقامه حدود و احكام جزايي اسالم ،مربوط به حاكم اسالمي(( است كه از سوي خداوند نصب مي شود و آنان همان امامام معصوم از نسل پيامبر هستند و كساني كه ائمه آنان ))..را به عنوان امير نصب كنند تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) :شهيد اول محمد بن مكي اجراي حدود و تعزيرات در صالحيت امام معصوم و نايب(( )).اوست :شهيد ثاني زين الدين بن علي فقيه عادل امامي مذهب كه همه شرايط فتوا را داشته باشد((، )).نايب و نماينده از سوي امام معصوم است تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) مرحوم مال احمد نراقي در كتاب عوائدااليام اشاره كرده که فقيه :بر دو امر واليت دارد بر آنچه كه پيامبر و امام واليت دارند ،مگر مواردي كه به 1- .اجماع و نص از حوزه واليت فقيه خارج شود هر عملي كه به دين و دنياي مردم مربوط باشد و ناگزير 2- .بايد انجام گيرد ،چه عقًال و چه عادتًا ماهيت و شرايط واليت 5- الف -واليت چيست؟ واژه واليت در معاني حب و دوستي ،نصرت و ياري ،متابعت و پيروي ،سلطنت و چيرگي ،رهبري و سرپرستي به كار .رفته است هنگامي كه واژه واليت ،درباره فقيه به كار مي رود ،به معناي .زمامداري و سرپرستي است ماهيت و شرايط واليت 5- الف -واليت چيست؟ :اقسام واليت از معني سرپرستي و زمامداري واليت تكويني :سرپرستي موجودات جهان و عالم خارج و 1- تصرف عيني در آنها؛ مانند واليت نفس بر قواي دروني .خودش واليت بر تشريع :واليت بر قانونگذاري احكام دين است؛ 2- يعني اينكه كسي حق جعل اصول و احكام شرعي را .داشته باشد ماهيت و شرايط واليت 5- الف -واليت چيست؟ :اقسام واليت از معني سرپرستي و زمامداري واليت بر مردم :واليت و سرپرستي امور در محدوده و 3- چارچوب قانون الهي .كه در لسان آيات و روايات و .همچنين در عرف فقيهان در دو مورد به كار فته است ماهيت و شرايط واليت 5- :واليت بر مردم 3- واليت بر محجوران :در جامعه كساني هستند كه بر اثر ناتواني علمي يا عدم حضور ،قادر به ادارة امور خود نبوده و نيازمند سرپرستي ديگران هستند. واليت بر خردمندان :تصدي بر امور جامعه اسالمي و حق تصرف در مسايل سياسي ،اقتصادي ،فرهنگي ،حقوقي و خالصه همة مسائل اجتماعي است. ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ مقصود از فقيه ،در بحث واليت فقيه ،مجتهد جامع الشرايط :است .فقيه داراي سه ويژگي است اجتهاد مطلق:فقيه بايد در همه ابواب فقه اعم از عبادات1- ، سياسات و معامالت مجتهد باشد .با استفاده از طرح استداللي امام خميني (قدس سره) استفاده مي شود كه .شرط الزم ،فقاهت است نه افقهيت و اعلميت ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ :فقيه داراي سه ويژگي است عدالت مطلق :فقيه جامع الشرايط كسي است كه افزون 2- بر كمال عقل نظري ،در ناحيه عقل عملي نيز به مقدار ممكن كامل باشد .فقيه بايد مطيع تمايالت و هواهاي .نفساني نباشد و گناهي از او سر نزند ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ :فقيه داراي سه ويژگي است قدرت مديريت و رهبري :بايد بينش سياسي و 3- اجتماعي ،تسلط بر ساز و كارهاي اجرايي ،آگاهي از خواسته ها و نيازمنديهاي عصر خويش ،آگاهي از شرايط زمان خود ،شجاعت ،قدرت اراده ،قاطعيت در تصميم گيري و هنر و استعداد مديريت كه زمينه استحقاق .حاكميت حكومت را فراهم مي سازد ،باشد ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ :پيامبر اكرم (ص) فرمودند امامت و زمامداري شايسته نيست ،مگر براي كسي كه سه(( ويژگي داشته باشد :تقوايي كه او را از گناهان باز دارد؛ حلمي كه باعث كنترل غضبش شود؛ حسن الواليه بر زير دستان به گونه اي كه براي آنان همانند پدر مهربان ))باشد ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ :اميرالمؤمنين (ع) ،علي نيز مي فرمايد سزاوارترين مردم به امر خالفت ،تواناترين آنان به انجام آن(( و داناترين آنان به دستورات خداوند در امور مربوط به )).خالفت و حكومت است ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ در قانون اساسي ج .ا .ايران ،ويژگي هاي رهبر ،چنين بيان :شده است صالحيت علمي الزم براي افتاء در ابواب مختلف فقه؛ 1- عدالت و تقواي الزم براي رهبري امت اسالم؛ 2- بينش صحيح سياسي و اجتماعي ،تدبير ،شجاعت3- ، .مديريت و قدرت كافي براي رهبري عناوين بخش سوم -6ضرورت واليت فقيه الف) ضرورت عقلي واليت ب) داليل نقلي واليت -7واليت مطلقه فقيه الف) تعريف واليت مطلقه ب) ادله واليت مطلقه -8مشروعيت واليت فقيه الف) منشا مشروعيت حكومت ب) مشروعيت واليت فقيه -9واليت و دموكراسي الف) مباني نظريه انتصاب ب) جايگاه مردم در نظام واليي ج) حكومت ديني و دموكراسي ضرورت واليت فقيه 6- الف -ضرورت عقلي واليت نياز جامعه بشري به دين و قانون الهي؛ 1- نياز به تبيين و تفسير قانون وحي؛ امكان ابهام و 2- اختالف در قوانين وجود دارد و بنابراين هميشه قوانين .نيازمند تفسيرند احكام و قوانين اجتماعي اسالممانند احكام عبادي3- ، .ابدي و جاودانه اند لزوم احياء و اجراي قوانين اجتماعي دين؛ 4- ضرورت واليت فقيه 6- ب -داليل نقلي واليت براي اثبات مشروعيت واليت فقيه ،افزون بر داليل عقلي ،به احاديث فراواني استناد شده است .كه به روشني مبين انتصاب فقيهان و دين شناسان در دوران غيبت براي .زمامداري و رهبري امت اسالمي است ضرورت واليت فقيه 6- ب -داليل نقلي واليت امام صادق (ع) در پاسخ اين پرسش كه آيا در مسائل 1- اختالفي كه نيازمند داوري و قضاوت است ،مي توان به سلطان (حاكم غير ديني) و قضاوت منصوب از سوي او رجوع كرد ،مراجعه به آنان را ،رجوع به طاغوت دانسته و به شدت منع كرده و عالمان ديني را به عنوان حاكم بر .جامعه اسالمي معرفي مي كند ضرورت واليت فقيه 6- ب -داليل نقلي واليت پيامبر اكرم فرمودند (( :خدايا جانشيان مرا مورد رحمت 2- خويش قرار ده)) از آن حضرت پرسيدند كه جانشينان شما چه كساني هستند؟ فرمود(( :آنان كه پس از من مي آيند و حديث و سنت مرا روايت مي كنند)). منظور از راويان حديث ،ناقالن حديث نيست و معنا ي عميق .تري دارد ضرورت واليت فقيه 6- ب -داليل نقلي واليت امام زمان (عج) در پاسخ به نامه يكي از يارن خود3- ، دربارة وظيفة شيعيان در رويدادها و حوادثي كه پيش مي :آيد ،مي فرمايد در رويدادهايي كه پيش مي آيد ،به راويان حديث ما(( مراجعه كنيد؛ زيرا آنان حجت من بر شما هستند ،و من )).حجت خدا بر آنانم واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه واليت فقيه مطلقه فقيه ،در واقع بحث بر سر حدود و حيطة اختيارات و محدودة حق حاكميت و تصرف فقيه در امور اجتماعي مردم است ..فقيهي كه از ديدگاه شيعه ،به نيابت .از امام معصوم حق رهبري و واليت دارد واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه درباره گسترة واليت فقيه در ميان فقهاي شيعه بر سر دو :موضوع اتفاق نظر است فتوا دادن در اين مقام ،فقيه احكام ديني و مسائل شرعي 1- را با استمداد از منابع استخراج كرده و در اختيار مردم .قرار مي دهد قضاوت در اين جايگاه ،فقيه با دانستن احكام حقوقي به 2- .اختالف هاي مردم و اجراي حدود الهي مي پردازد واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه در بحث واليت به معناي تصميم گيري و تصرف در امور :مردم ديدگاه هايي وجود دارد واليت در اموري كه نياز به ولي دارد ،ولي متولي خاصي 1- .ندارد و شارع راضي نيست اين امور بدون سرپرست بماند واليت بر همة امور عمومي مسلمانان ،به معناي حكومت 2- و تدبير همة شئون سياسي و اجتماعي و واليت بر اموال و .اشخاص به اقتضاي حكومت واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه مسائل و مصالحي كه در دايرة زندگي خصوصي افراد 3- قرار دارد و هيچ گونه ارتباطي با حوزة عمومي نمي يابد، تحت واليت مطلقه فقيه قرار نمي گيرد ،اگر بتوان چنين .اموري را زندگي اجتماعي يافت واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه :امام خميني در كتاب البيع خود مي نويسند تمام اختياراتي كه براي پيامبر و امامان است ،ازاموري كه ((... به حكومت و سياست باز مي گردد ،براي فقيه نيز ثابت است ،و فرق گذاشتن ميان واليت آنان معقول نيست ادامه صفحه بعد واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه زيرا والي و حاكم هر كه باشد ،مجري احكام شريعت و اقامه كننده حدود الهي و دريافت كننده خراج و ساير ماليات و )).تصرف كنندة در آنها بر حسب صالح مسلمانان است واليت فقيه مطلقه 7- ب -ادله واليت مطلقه بر اساس ضرورت عقلي ،جامع ديني همچون جوامع ديگر ،نيازمند حكومت و رهبري است و اساسًا پذيرش حكومت ،مستلزم پذيرش اختيارات مطلقه است؛ زيرا فقيه جامع الشرايط در زمان غيبت امام .زمان جانشين او و متولي دين و مجري قوانين ديني است مشروعيت واليت فقيه 8- الف -منشأ مشروعيت حكومت با توجه به آيات قرآن مالكيت ذاتًا و اصالتًا حق خداوند است مگر آنكه اين حق به شخصي واگذار شده باشد كه از اين رو تئوري حاكميت .الهي تثبيت مي گردد آيه 36سوره احزاب(( :و هيچ مرد و زن مومني رادر كاري كه خدا و رسول حكم كنند اراده و اختياري نيست)). مشروعيت واليت فقيه 8- الف -منشأ مشروعيت حكومت :امام خميني مي فرمايد واليت به حكم عقل ،مخصوص ذات باري تعالي است .تنها اوست كه(( حاكميت بالذات دارد؛ حاكميتي كه مستند به جعل ديگران نيست و اصالتًا حق دارد براي انسانها و ادارة امورشان تدبير كنند . ...ديگران )).تنها با جعل و نصب او ميتوانند متصدي امر واليت گردند مشروعيت واليت فقيه 8- ب -مشروعيت واليت فقيه در عصر غيبت ،فقيهان واجد شرايط به صورت نصب عام از سوي امام معصوم (ع) به واليت و حكومت منصوب شده اند؛ بنابراين مشروعيت حاكميت فقيه ،تنها از ناحية شارع مقدس .است و مردم نقشي در مشروعيت ندارند واليت و دموكراسي 9- الف -مباني نظريه انتصاب نخستين فقيهي كه فقيهي استدالل عقلي در اين زمينه نمود :آيت الله بروجردي بودند در جامعه همواره اموري وجود دارد كه مربوط به فرد خاصي 1- نيست؛ بلكه از امور عمومي و اجتماعي است و حفظ نظام جامعه بدان وابسته است .مانند قضاوت و داوري ،سرپرستي اموال غايبان و نابالغان ،حفظ نظام داخلي جامعه و ...كه از .وظايف رهبر است واليت و دموكراسي 9- الف -مباني نظريه انتصاب بررسي قوانين و احكام دين اسالم ،ترديدي باقي نمي گذارد 2- كه اسالم ،ديني اجتماعي و سياسي و ديني است و احكام آن به اعمال عبادي محض ،كه هدف آن تكامل فرد و تامين .سعادت اخروي است ،منحصر نيست واليت و دموكراسي 9- الف -مباني نظريه انتصاب بدون ترديد در دين اسالم سياست گذاري كالن كشور و 3- تأمين نيازمندي هاي اجتماعي ،از امور معنوي شئون مربوط به تبليغ احكام و ارشاد مسلمانان جدا نبوده؛ بلكه از همان .صدر اسالم سياست با ديانت عجين بوده است واليت و دموكراسي 9- ب -جايگاه مردم در نظام واليي نقش مردم تنها در كارآمدي نظام و اجراي منويات رهبري خالصه نمي شود؛ بلكه آنها هستند كه با گزينش فقيه واجد شرايط به شيوة مستقيم يا غير مستقيم؛ مصداق ولي امر و .زمامدار جامعه را تعيين مي كنند واليت و دموكراسي 9- ب -جايگاه مردم در نظام واليي :امام خميني در صحيفة نور مي فرمايند حكومت اسالمي ،حكومتي است كه اوًال صددرصد متكي به(( آراي ملت باشد؛ به شيوه اي كه فرد ايراني احساس كند با رأي خود و كشور خود را مي سازد و چون اكثريت قاطع اين ملت مسلمان اند ،پس بايد موازين و قواعد اسالمي در همة )).زمينه ها رعايت شود واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدگاه ها در سه نظريه كلي گنجانده مي شود .اعتقاد به ناسازگاري به دليل جانبداري از دين 1- اعتقاد به ناسازگاري براي جانبداري از دموكراسي 2- سازگاري مشروط 3- واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدگاه ها در سه نظريه كلي گنجانده مي شود گروه اول كه دغدغه دين وارزش هاي ديني را دارند ،اساسًا خداساالري و مردم ساالري را در واگرايي و تناقضي آشكار مي بينند و از اينكه با جهل و هوس بشري با شرع و ارادة حكيمانه الهي ،در تعارض بيفتد، .بيمناك اند واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدگاه ها در سه نظريه كلي گنجانده مي شود گروه دوم كه جانبدار دموكراسي هستند ،دين سكوالريزه نشده را تهديدي بر نقش آفريني اراده جمعي و انتخابگري انسان مي .دانند واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدگاه ها در سه نظريه كلي گنجانده مي شود گروه سوم ،طرح سازگاري مشروط را مطرح كرده اند و .متعقد به نوعي مردم ساالري ديني شده اند واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :نگاه و تقسيم بندي كلي واژه دموكراسي رويكرد ها و قرائت هايي كه دموكراسي را نوعي هدف و 1- ارزش مي دانند .در دموكراسي ،به مثابه ارزش ،مردم هر قانوني را وضع كنند ،معتبر و الزم االجرا خواهد بود و بايد .محترم شناخته شود واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي دموكراسي به مثابه يك روش براي توزيع قدرت سياسي و 2- ابزار سازگاري صوري براي تصميم گيري است .به عقيده ليبرال ها دموكراسي تنها يك روش براي تصميم گيري در .چارچوب قوانين و ارزش هاي ليبراليسم به شمار مي آيد واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي نظريه سازگار كردن دين با دموكراسي با اعتقاد به مضمون و محتواي ديني و ساختار و قالب دموكراتيك كوشيده است تا حكومت ديني و دموكراسي را در كنار هم بنشاند و به .اصطالح دين را با مقتضيات زمانه سازگار نمايد عناوين بخش سوم -1مناصب حضرت رسول -2وظايف در عصر غيبت -3ضرورت نصب جانشين -4تاريخچه واليت الف) واليت تا آغاز غيبت ب) واليت در عصر غيبت -5ماهيت و شرايط واليت الف) واليت چيست؟ ب) فقيه كيست؟ بخش سوم مناصب رسول 1- رسول خدا عالوه بر منصب رسالت و مرجع ديني ،داراي .واليت نيز بودند شيعه بر اين باور است كه حضرت پيامبر در دو مسئوليت اخير خويش ،جانشين دارد و اين تكاليف را بر عهده امامان معصوم گذاشته است .امامان معصوم همان كساني .هستند كه علم خود را وام دار كسب يا اجتهاد نيستند وظايف عصر غيبت 2- مهمترين پرسش در دوران غيبت كبرا ،پس از تبيين علل غيبت، :تكليف واليت در اين عصر است .سواالتي كه مطرح مي شوند آيا امامان معصوم و به ويژه امام غايب ،مردمان را در اين 1- دوران بال تكليف رها مي كنند؟ مردم اين عصر در تبيين و تفسير آموزه هاي ديني و رهبري 2- خويش به چه كسي بايد رجوع كنند؟ وظايف عصر غيبت 2- آيا جانشين الهي براي امام معصوم متصور است تا 3- وظايف آنان را انجام دهد؟ تفاوت رهبران غير معصوم با امامان معصوم چيست؟ 4- عالوه بر ريشه يابي تاريخي موضوع و بررسي نصوص معتبر، تأمالت كالمي و نظري نيز مي تواند در روشن شدن برخي .از ابعاد قضيه در رسيدن به پاسخ منطقي مؤثر باشد ضرورت نصب جانشين 3- متكلمان شيعي (چون شيخ مفيد و سيد مرتضي) بر اين باورند كه بر پيامبر (ص) نيز به مقتضاي حكمت واجب بوده است تا امر امت را بدون تكليف رها نكرده ،جانشيني براي خود تعيين كند .بي شك چنين امري درباره آخرين امام شيعي مطرح مي شود كه پيش از غيبت كبرا ،سفارش هايي .را مطرح كند ضرورت نصب جانشين 3- مي توان استدالل كرد كه رياست و سرپرستي جامعه ضروري است و گريزي از آن نيست .از سوي ديگر نمي توان اين امر را :به مردم واگذار كرد زيرا .منشأ نزاع و اختالف ،و منجر به هرج و مرج مي گردد 1- اتصاف جانشين به صفاتي الزم دارد 2- ضرورت نصب جانشين 3- در تعيين امام معصوم صفاتي چون عصمت و اعلميت باعث مي شد كه انتخاب امام ،در وراي صالحيت انتخاب مردم قرار مي گيرد ،با اين حال در جانشين امام نيز ،به رغم عدم اشتراك عصمت ،الزم است حداقل شرايط عمومي .جانشينان اعالم گردد ضرورت نصب جانشين 3- اكي از اهتمام به اين امر، سيره عملي غيبت صغرا ح ب نواب اربعه بوده است. با نص تاريخچه واليت 4- با توجه به شواهد و قرائن تاريخي و حديثي ،مي توان پيشينه تاريخي .واليت را در زمان پيامبر و امامان معصوم جستجو كرد :مسلمانان از همان صدر اسالم با دو مسئله اساسي روبرو بوده اند غيبت پيامبر و عدم حضور ايشان در بسياري از شهرها 1- نياز مبرم به احكام و دستورات اجتماعي و فردي 2- چنين مسئله اي اقتضاء مي كرد كه پيامبر كساني را آموزش دهد و .در شهرهاي مختلف متصدي امور مردم گرداند تاريخچه واليت 4- پيامبر اعظم واليت عالمان به سنت را بر جامعه ،عقًال و شرعًا :الزم مي دانست و مي فرمود جانشينان من كساني هستند كه پس از من ،راويان(( )).احاديث و سنت من اند بر اساس ديدگاه پيامبر فقيهان امانت داران پيامبران هستند .و وارث انبيا بوده و از علم آنها ارث مي برند تاريخچه واليت 4- بينش سياسي پيامبر مبتني بر واليت بود ،براي مقابله با آنچه كه خود آن را سلطنت مي دانست ،تبيين كرد و :فرمود فقيهان ،امين پيامبران اند تا زماني كه وارد دستگاه(( )).سلطنتي نشده باشند تاريخچه واليت 4- امام حسين (ع) معتقد است كه همه مردم در جامعه از نظر وظايف يكسان نيستند ،بلكه نخبگان جامعه داراي وظيفه اي مظاعف و در نتيجه عقوبتي مظاعف اند .حق حكومت را از آن عالمان الهي مي داند كه ما امروز آنها را به عنوان .فقيه مي شناسيم تاريخچه واليت 4- پيامبر از ميان فقيهان ،نخبگان آنها را كه همان امامان معصوم بودند ،به عنوان جانشينان خاص خود ،و فقيهان .غير معصوم را به عنوان جانشينان عام معرفي كرده است تاريخچه واليت 4- الف -واليت تا آغاز غيبت (ع) از نيمه دوم سده نخستين (امام باقر و امام صادق عليهم السالم) تا آغاز غيبت را بايد سالهاي بالندگي نظريه واليت دانست 6600 .كتاب حاصل فعاليت آكادميك چهارهزار شاگرد نخبه مكتب صادقين بود كه كتاب هاي فقهي آنها .به اصول چهارصد گانه معروف بودند تاريخچه واليت 4- الف -واليت تا آغاز غيبت (ع) .در اين زمان طبقه فقيهان به صورت رسمي شكل گرفت :امام صادق درباره زراره فرمود )) .اگر زراره نبود ،احاديث پدرم از بين مي رفت(( :آن حضرت درباره هشام فرمودند هر كس از آثار او پيروي كند ،از ما پيروي كرده است و هر(( )) .كس با او مخالفت كند ،با ما مخالفت كرده است تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) در اين دوران نقش عالمان ديني و سنت اجتهاد برجسته تر گرديد .در فرهنگ شيعي ،در غياب امامان ،مهمترين وظيفه ،يعني تفسير دين بر دوش عالمان و مجتهدان .گذارده شده است تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) در سالهاي غيبت صغرا ،نايبان خاص ،نقش سرپرستي و رهبري امت را زير نظر امام بر عهده داشتند .امام پس از .پايان نايب چهارم ،نايب ديگري معرفي نكردند تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) در پاسخ نامه اسحاق بن يعقوب كه از امام زمان (عج) پرسيده بود در زمان عدم دسترسي به شما ،تكليف ما چيست و به چه كسي بايد رجوع كنيم؟ امام عالمان دين .را مرجع همة امور و حجت خود بر مردم معرفي كردند تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) :شيخ مفيد مي فرمايد اقامه حدود و احكام جزايي اسالم ،مربوط به حاكم اسالمي(( است كه از سوي خداوند نصب مي شود و آنان همان امامام معصوم از نسل پيامبر هستند و كساني كه ائمه آنان ))..را به عنوان امير نصب كنند تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) :شهيد اول محمد بن مكي اجراي حدود و تعزيرات در صالحيت امام معصوم و نايب(( )).اوست :شهيد ثاني زين الدين بن علي فقيه عادل امامي مذهب كه همه شرايط فتوا را داشته باشد((، )).نايب و نماينده از سوي امام معصوم است تاريخچه واليت 4- ب -واليت در عصر غيبت (ع) مرحوم مال احمد نراقي در كتاب عوائدااليام اشاره كرده که فقيه :بر دو امر واليت دارد بر آنچه كه پيامبر و امام واليت دارند ،مگر مواردي كه به 1- .اجماع و نص از حوزه واليت فقيه خارج شود هر عملي كه به دين و دنياي مردم مربوط باشد و ناگزير 2- .بايد انجام گيرد ،چه عقًال و چه عادتًا ماهيت و شرايط واليت 5- الف -واليت چيست؟ واژه واليت در معاني حب و دوستي ،نصرت و ياري ،متابعت و پيروي ،سلطنت و چيرگي ،رهبري و سرپرستي به كار .رفته است هنگامي كه واژه واليت ،درباره فقيه به كار مي رود ،به معناي .زمامداري و سرپرستي است ماهيت و شرايط واليت 5- الف -واليت چيست؟ :اقسام واليت از معني سرپرستي و زمامداري واليت تكويني :سرپرستي موجودات جهان و عالم خارج و 1- تصرف عيني در آنها؛ مانند واليت نفس بر قواي دروني .خودش واليت بر تشريع :واليت بر قانونگذاري احكام دين است؛ 2- يعني اينكه كسي حق جعل اصول و احكام شرعي را .داشته باشد ماهيت و شرايط واليت 5- الف -واليت چيست؟ :اقسام واليت از معني سرپرستي و زمامداري واليت بر مردم :واليت و سرپرستي امور در محدوده و 3- چارچوب قانون الهي .كه در لسان آيات و روايات و .همچنين در عرف فقيهان در دو مورد به كار فته است ماهيت و شرايط واليت 5- :واليت بر مردم 3- واليت بر محجوران :در جامعه كساني هستند كه بر اثر ناتواني علمي يا عدم حضور ،قادر به ادارة امور خود نبوده و نيازمند سرپرستي ديگران هستند. واليت بر خردمندان :تصدي بر امور جامعه اسالمي و حق تصرف در مسايل سياسي ،اقتصادي ،فرهنگي ،حقوقي و خالصه همة مسائل اجتماعي است. ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ مقصود از فقيه ،در بحث واليت فقيه ،مجتهد جامع الشرايط :است .فقيه داراي سه ويژگي است اجتهاد مطلق:فقيه بايد در همه ابواب فقه اعم از عبادات1- ، سياسات و معامالت مجتهد باشد .با استفاده از طرح استداللي امام خميني (قدس سره) استفاده مي شود كه .شرط الزم ،فقاهت است نه افقهيت و اعلميت ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ :فقيه داراي سه ويژگي است عدالت مطلق :فقيه جامع الشرايط كسي است كه افزون 2- بر كمال عقل نظري ،در ناحيه عقل عملي نيز به مقدار ممكن كامل باشد .فقيه بايد مطيع تمايالت و هواهاي .نفساني نباشد و گناهي از او سر نزند ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ :فقيه داراي سه ويژگي است قدرت مديريت و رهبري :بايد بينش سياسي و 3- اجتماعي ،تسلط بر ساز و كارهاي اجرايي ،آگاهي از خواسته ها و نيازمنديهاي عصر خويش ،آگاهي از شرايط زمان خود ،شجاعت ،قدرت اراده ،قاطعيت در تصميم گيري و هنر و استعداد مديريت كه زمينه استحقاق .حاكميت حكومت را فراهم مي سازد ،باشد ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ :پيامبر اكرم (ص) فرمودند امامت و زمامداري شايسته نيست ،مگر براي كسي كه سه(( ويژگي داشته باشد :تقوايي كه او را از گناهان باز دارد؛ حلمي كه باعث كنترل غضبش شود؛ حسن الواليه بر زير دستان به گونه اي كه براي آنان همانند پدر مهربان ))باشد ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ :اميرالمؤمنين (ع) ،علي نيز مي فرمايد سزاوارترين مردم به امر خالفت ،تواناترين آنان به انجام آن(( و داناترين آنان به دستورات خداوند در امور مربوط به )).خالفت و حكومت است ماهيت و شرايط واليت 5- ب -فقيه كيست؟ در قانون اساسي ج .ا .ايران ،ويژگي هاي رهبر ،چنين بيان :شده است صالحيت علمي الزم براي افتاء در ابواب مختلف فقه؛ 1- عدالت و تقواي الزم براي رهبري امت اسالم؛ 2- بينش صحيح سياسي و اجتماعي ،تدبير ،شجاعت3- ، .مديريت و قدرت كافي براي رهبري عناوين بخش سوم -6ضرورت واليت فقيه الف) ضرورت عقلي واليت ب) داليل نقلي واليت -7واليت مطلقه فقيه الف) تعريف واليت مطلقه ب) ادله واليت مطلقه -8مشروعيت واليت فقيه الف) منشا مشروعيت حكومت ب) مشروعيت واليت فقيه -9واليت و دموكراسي الف) مباني نظريه انتصاب ب) جايگاه مردم در نظام واليي ج) حكومت ديني و دموكراسي ضرورت واليت فقيه 6- الف -ضرورت عقلي واليت نياز جامعه بشري به دين و قانون الهي؛ 1- نياز به تبيين و تفسير قانون وحي؛ امكان ابهام و 2- اختالف در قوانين وجود دارد و بنابراين هميشه قوانين .نيازمند تفسيرند احكام و قوانين اجتماعي اسالم .مانند احكام عبادي3- ، ابدي و جاودانه اند لزوم احياء و اجراي قوانين اجتماعي دين؛ 4- ضرورت واليت فقيه 6- ب -داليل نقلي واليت براي اثبات مشروعيت واليت فقيه ،افزون بر داليل عقلي ،به احاديث فراواني استناد شده است .كه به روشني مبين انتصاب فقيهان و دين شناسان در دوران غيبت براي .زمامداري و رهبري امت اسالمي است ضرورت واليت فقيه 6- ب -داليل نقلي واليت امام صادق (ع) در پاسخ اين پرسش كه آيا در مسائل 1- اختالفي كه نيازمند داوري و قضاوت است ،مي توان به سلطان (حاكم غير ديني) و قضاوت منصوب از سوي او رجوع كرد ،مراجعه به آنان را ،رجوع به طاغوت دانسته و به شدت منع كرده و عالمان ديني را به عنوان حاكم بر .جامعه اسالمي معرفي مي كند ضرورت واليت فقيه 6- ب -داليل نقلي واليت پيامبر اكرم فرمودند (( :خدايا جانشيان مرا مورد رحمت 2- خويش قرار ده)) از آن حضرت پرسيدند كه جانشينان شما چه كساني هستند؟ فرمود(( :آنان كه پس از من مي آيند و حديث و سنت مرا روايت مي كنند)). منظور از راويان حديث ،ناقالن حديث نيست و معنا ي عميق .تري دارد ضرورت واليت فقيه 6- ب -داليل نقلي واليت امام زمان (عج) در پاسخ به نامه يكي از يارن خود3- ، دربارة وظيفة شيعيان در رويدادها و حوادثي كه پيش مي :آيد ،مي فرمايد در رويدادهايي كه پيش مي آيد ،به راويان حديث ما(( مراجعه كنيد؛ زيرا آنان حجت من بر شما هستند ،و من )).حجت خدا بر آنانم واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه واليت فقيه مطلقه فقيه ،در واقع بحث بر سر حدود و حيطة اختيارات و محدودة حق حاكميت و تصرف فقيه در امور اجتماعي مردم است ..فقيهي كه از ديدگاه شيعه ،به نيابت .از امام معصوم حق رهبري و واليت دارد واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه درباره گسترة واليت فقيه در ميان فقهاي شيعه بر سر دو :موضوع اتفاق نظر است فتوا دادن در اين مقام ،فقيه احكام ديني و مسائل شرعي 1- را با استمداد از منابع استخراج كرده و در اختيار مردم .قرار مي دهد قضاوت در اين جايگاه ،فقيه با دانستن احكام حقوقي به 2- .اختالف هاي مردم و اجراي حدود الهي مي پردازد واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه در بحث واليت به معناي تصميم گيري و تصرف در امور :مردم ديدگاه هايي وجود دارد واليت در اموري كه نياز به ولي دارد ،ولي متولي خاصي 1- .ندارد و شارع راضي نيست اين امور بدون سرپرست بماند واليت بر همة امور عمومي مسلمانان ،به معناي حكومت 2- و تدبير همة شئون سياسي و اجتماعي و واليت بر اموال و .اشخاص به اقتضاي حكومت واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه مسائل و مصالحي كه در دايرة زندگي خصوصي افراد 3- قرار دارد و هيچ گونه ارتباطي با حوزة عمومي نمي يابد، تحت واليت مطلقه فقيه قرار نمي گيرد ،اگر بتوان چنين .اموري را زندگي اجتماعي يافت واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه :امام خميني در كتاب البيع خود مي نويسند تمام اختياراتي كه براي پيامبر و امامان است ،ازاموري كه ((... به حكومت و سياست باز مي گردد ،براي فقيه نيز ثابت است ،و فرق گذاشتن ميان واليت آنان معقول نيست ادامه صفحه بعد واليت فقيه مطلقه 7- الف -تعريف واليت مطلقه زيرا والي و حاكم هر كه باشد ،مجري احكام شريعت و اقامه كننده حدود الهي و دريافت كننده خراج و ساير ماليات و )).تصرف كنندة در آنها بر حسب صالح مسلمانان است واليت فقيه مطلقه 7- ب -ادله واليت مطلقه بر اساس ضرورت عقلي ،جامع ديني همچون جوامع ديگر ،نيازمند حكومت و رهبري است و اساسًا پذيرش حكومت ،مستلزم پذيرش اختيارات مطلقه است؛ زيرا فقيه جامع الشرايط در زمان غيبت امام .زمان جانشين او و متولي دين و مجري قوانين ديني است مشروعيت واليت فقيه 8- الف -منشأ مشروعيت حكومت با توجه به آيات قرآن مالكيت ذاتًا و اصالتًا حق خداوند است مگر آنكه اين حق به شخصي واگذار شده باشد كه از اين رو تئوري حاكميت .الهي تثبيت مي گردد آيه 36سوره احزاب(( :و هيچ مرد و زن مومني رادر كاري كه خدا و رسول حكم كنند اراده و اختياري نيست)). مشروعيت واليت فقيه 8- الف -منشأ مشروعيت حكومت :امام خميني مي فرمايد واليت به حكم عقل ،مخصوص ذات باري تعالي است .تنها اوست كه(( حاكميت بالذات دارد؛ حاكميتي كه مستند به جعل ديگران نيست و اصالتًا حق دارد براي انسانها و ادارة امورشان تدبير كنند . ...ديگران )).تنها با جعل و نصب او ميتوانند متصدي امر واليت گردند مشروعيت واليت فقيه 8- ب -مشروعيت واليت فقيه در عصر غيبت ،فقيهان واجد شرايط به صورت نصب عام از سوي امام معصوم (ع) به واليت و حكومت منصوب شده اند؛ بنابراين مشروعيت حاكميت فقيه ،تنها از ناحية شارع مقدس .است و مردم نقشي در مشروعيت ندارند واليت و دموكراسي 9- الف -مباني نظريه انتصاب نخستين فقيهي كه فقيهي استدالل عقلي در اين زمينه نمود :آيت الله بروجردي بودند در جامعه همواره اموري وجود دارد كه مربوط به فرد خاصي 1- نيست؛ بلكه از امور عمومي و اجتماعي است و حفظ نظام جامعه بدان وابسته است .مانند قضاوت و داوري ،سرپرستي اموال غايبان و نابالغان ،حفظ نظام داخلي جامعه و ...كه از .وظايف رهبر است واليت و دموكراسي 9- الف -مباني نظريه انتصاب بررسي قوانين و احكام دين اسالم ،ترديدي باقي نمي گذارد 2- كه اسالم ،ديني اجتماعي و سياسي و ديني است و احكام آن به اعمال عبادي محض ،كه هدف آن تكامل فرد و تامين .سعادت اخروي است ،منحصر نيست واليت و دموكراسي 9- الف -مباني نظريه انتصاب بدون ترديد در دين اسالم سياست گذاري كالن كشور و 3- تأمين نيازمندي هاي اجتماعي ،از امور معنوي شئون مربوط به تبليغ احكام و ارشاد مسلمانان جدا نبوده؛ بلكه از همان .صدر اسالم سياست با ديانت عجين بوده است واليت و دموكراسي 9- ب -جايگاه مردم در نظام واليي نقش مردم تنها در كارآمدي نظام و اجراي منويات رهبري خالصه نمي شود؛ بلكه آنها هستند كه با گزينش فقيه واجد شرايط به شيوة مستقيم يا غير مستقيم؛ مصداق ولي امر و .زمامدار جامعه را تعيين مي كنند واليت و دموكراسي 9- ب -جايگاه مردم در نظام واليي :امام خميني در صحيفة نور مي فرمايند حكومت اسالمي ،حكومتي است كه اوًال صددرصد متكي به(( آراي ملت باشد؛ به شيوه اي كه فرد ايراني احساس كند با رأي خود و كشور خود را مي سازد و چون اكثريت قاطع اين ملت مسلمان اند ،پس بايد موازين و قواعد اسالمي در همة )).زمينه ها رعايت شود واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدگاه ها در سه نظريه كلي گنجانده مي شود .اعتقاد به ناسازگاري به دليل جانبداري از دين 1- اعتقاد به ناسازگاري براي جانبداري از دموكراسي 2- سازگاري مشروط 3- واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدگاه ها در سه نظريه كلي گنجانده مي شود گروه اول كه دغدغه دين وارزش هاي ديني را دارند ،اساسًا خداساالري و مردم ساالري را در واگرايي و تناقضي آشكار مي بينند و از اينكه با جهل و هوس بشري با شرع و ارادة حكيمانه الهي ،در تعارض بيفتد، .بيمناك اند واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدگاه ها در سه نظريه كلي گنجانده مي شود گروه دوم كه جانبدار دموكراسي هستند ،دين سكوالريزه نشده را تهديدي بر نقش آفريني اراده جمعي و انتخابگري انسان مي .دانند واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :بيشتر ديدگاه ها در سه نظريه كلي گنجانده مي شود گروه سوم ،طرح سازگاري مشروط را مطرح كرده اند و .متعقد به نوعي مردم ساالري ديني شده اند واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي :نگاه و تقسيم بندي كلي واژه دموكراسي رويكرد ها و قرائت هايي كه دموكراسي را نوعي هدف و 1- ارزش مي دانند .در دموكراسي ،به مثابه ارزش ،مردم هر قانوني را وضع كنند ،معتبر و الزم االجرا خواهد بود و بايد .محترم شناخته شود واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي دموكراسي به مثابه يك روش براي توزيع قدرت سياسي و 2- ابزار سازگاري صوري براي تصميم گيري است .به عقيده ليبرال ها دموكراسي تنها يك روش براي تصميم گيري در .چارچوب قوانين و ارزش هاي ليبراليسم به شمار مي آيد واليت و دموكراسي 9- ج -حكومت ديني و دموكراسي نظريه سازگار كردن دين با دموكراسي با اعتقاد به مضمون و محتواي ديني و ساختار و قالب دموكراتيك كوشيده است تا حكومت ديني و دموكراسي را در كنار هم بنشاند و به .اصطالح دين را با مقتضيات زمانه سازگار نمايد نتيجه گيري بصورت استخراج كليدي درس مباحث دين شناسي از ضروري ترين بحثهايي است كه با جوانب مختلف زندگي انسان ارتباط مي يابد .برخي از دانشجويان عزيز در مورد مسائل گوناگون دين شناسي شبهات از سويي و عطش روز افزوني براي درك حقايق و معنويات .داشته باشد لذا با مطالعه اين اثر مي تواند به بخشي از سؤاالتش پاسخ دهد نتيجه گيري بصورت استخراج كليدي درس مباحث مختلف دين پژوهي موجود در اين اثر به تعميق باورهاي ديني دانشجو از طريق مطالعه و كنكاش عقلي و نقلي كمك زيادي مي كند در نتيجه موجب تقويت بالندگي ديني و فرهنگي در ميان دانشجويان مسلمان شده و از .عناصري كه عقايد او را دستخوش تزلزل مي كند ايمني مي بخشد پايان

64,000 تومان